Muzykoterapia – dla dzieci i dorosłych. Czy muzyką można wyleczyć depresję?

Chcesz wyleczyć nerwicę? Walczysz z depresją lub lękami? A może cierpisz na bezsenność? Jeśli choć na jedno z tych pytań odpowiedziałaś „tak”, może zainteresować Cię muzykoterapia – metoda, która pomaga się uporać z szeroką gamą problemów oraz wspiera całościowy rozwój człowieka.

Co to jest muzykoterapia?

Muzykoterapia to metoda terapeutyczna, która wielopłaszczyznowo wpływa na ludzkie ciało i umysł. Poprawia funkcjonowanie osób zdrowych i chorych. Wykorzystuje się ją przy problemach natury emocjonalnej, umysłowej, jak również fizycznej. Można ją stosować u niemal wszystkich osób, za wyjątkiem tych z epilepsją muzykogenną oraz stanami psychotycznymi.

Rodzaje muzykoterapii

Ze względu na metody stosowane w muzykoterapii, można wyróżnić takie jej rodzaje, jak:

• muzykoterapia receptywna – polega głównie na słuchaniu muzyki, relaksacji oraz wizualizacji,
• muzykoterapia aktywna – związana jest z tworzeniem muzyki, a więc z grą na instrumentach i śpiewem, improwizacją oraz ruchem przy konkretnych melodiach.

Można wymienić również następujące typy muzykoterapii:

• Muzykoterapia behawioralna – w tym przypadku struktura muzyczna sprawia, że pojawiają się zachowania pożądane oraz złagodzone zostają zachowania niepożądane. Muzyka wykorzystywana jest w roli pewnego wzmocnienia, które może wykształcać, zmieniać, wzmacniać lub eliminować określone rodzaje zachowań.
• Muzyka psychoterapeutyczna – ma na celu uzyskanie wglądu wewnętrznego przez daną osobę. Ułatwia eksplorowanie własnych myśli, postaw, uczuć oraz problemów.
• Muzykoterapia edukacyjna – jej zadaniem jest uczenie i rozwój, a także wspomaganie procesów dydaktycznych.

Oprócz tego wyróżnia się poniższe modele muzykoterapii:

• Muzykoterapia kreatywna (muzykoterapia Nordoffa-Robbinsa) – skupia się na potencjale twórczym danej osoby (a nie deficytach). Fundamentem terapii jest dialog muzyczny i współtworzenie muzyki przez daną osobę. Ów model muzykoterapii ma na celu wspomaganie różnych osób w indywidualnym rozwoju. Doskonale sprawdza się zarówno jako muzykoterapia dla dzieci niepełnosprawnych, jak i dla osób dorosłych (również niepełnosprawnych).
• Muzykoterapia zorientowana analitycznie – polega na muzycznej improwizacji połączonej z opowiadaniem historii lub bajek. Dzięki muzycznej eksploracji problemu można łatwiej wyrazić emocje oraz skonfrontować się ze swoimi trudnościami.
• „Wizualizacja Kierowana z Muzyką” – to jeden z rodzajów muzykoterapii receptywnej. Wychodzi ona z założenia, że muzyka pomaga osiągnąć równowagę psychiczną.
• Muzykoterapia improwizacyjna – ważna jest tutaj współimprowizacja pacjenta i terapeuty. Metoda ta stosowana jest m.in. w przypadku autyzmu oraz zespołu stresu pourazowego.

W naszym kraju stosuje się również następujące metody:

• „Mobilna Rekreacja Muzyczna” (M. Kierył),
• „Portret Muzyczny” (E. Galińska).

Muzykoterapia dla dzieci

Terapia muzyką to jedna z metod, które stymulują rozwój dziecka. Zastosowanie znajduje zarówno u maluchów zdrowych, jak i niepełnosprawnych. Sprawdzi się ona u osób z autyzmem, zaburzeniami wzroku i słuchu, ADHD czy też mózgowym porażeniem dziecięcym. Dzięki niej nadpobudliwe i agresywne dziecko może się wyciszyć, a nieśmiałe i lękliwe – podejmować aktywności wymagające większej odwagi.

Muzykoterapia dla dorosłych

Muzykoterapia znakomicie sprawdza się również u dorosłych. Okazuje się, że pozytywnie wpływa np. na chorych z nowotworami. Zapewnia silną redukcję lęku, zmniejsza zmęczenie, łagodzi ból. Doskonale poprawia też nastrój, dlatego warto ją stosować przed różnymi zabiegami. Można ją wykorzystać u osób z zaburzeniami psychicznymi oraz fizycznymi, a więc np. po wypadkach czy też udarach. Niektóre utwory potrafią nawet regulować ciśnienie krwi.

Cele muzykoterapii

Muzykoterapia dla dzieci zapewnia wiele korzyści. Do tych najważniejszych należą:

• usprawnienie zdolności motorycznych,
• rozwój twórczy i emocjonalny,
• możliwość ekspresji osobowości,
• stymulowanie pracy umysłowej, koncentracji oraz pamięci,
• zaspokojenie potrzeby zabawy, śpiewu i ruchu,
• rozładowanie napięcia emocjonalnego.

Muzykoterapia u osób dorosłych również wiąże się z wieloma korzyściami. Są to m.in.:

• łagodzenie bólu (np. podczas porodu, zabiegu stomatologicznego czy migreny),
• pozytywny wpływ na ciało, umysł i poziom energii,
• poprawa nastroju,
• regeneracja układu nerwowego,
• rozluźnienie mięśni,
• poprawa koncentracji i pamięci,
• zwiększenie kreatywności,
• regulowanie pracy serca,
• pobudzenie do działania.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6473587/ (dostęp: 24.04.22).
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20656259/ (dostęp: 24.04.22).