Jak wygląda podstawowe badanie wzroku i jak często je wykonywać?

Kontrolne badanie wzroku jest niezwykle istotne dla zachowania prawidłowego widzenia. Czasem wystarczy kilkunastominutowa wizyta u okulisty, by wykryć wady wzroku i różne patologiczne zmiany w obrębie gałki ocznej. Jakie badania wykonywane są w gabinecie okulistycznym i jak często je wykonywać? 

Kto zajmuje się badaniem wzroku? 

Istnieje kilka rodzajów specjalistów wykonujących badanie wzroku, jednak zakres ich umiejętności jest zróżnicowany. Specjalistą w diagnozowaniu i leczeniu chorób narządu wzroku jest okulista. Posiada on szeroką wiedzę dotyczącą zaburzeń widzenia oraz rozpoznawania schorzeń takich jak: 

• zez, 
• jaskra, 
• zaćma, 
• choroby siatkówki, naczyniówki i nerwu wzrokowego. 

Okulista ma uprawnienia do wykonywania drobnych zabiegów, w tym usuwania ciała obcego z rogówki oraz resekcji gradówki z powierzchni powieki czy skrzydlika ze spojówki. Ten specjalista służy też pomocą w doborze korekcji okularowej i soczewkowej.  

Okulista a optometrysta i optyk 

Czym się różni okulista od optometrysty? Do optometrysty powinny udać się osoby, które zauważyły, że pogorszył się im wzrok i potrzebują doboru odpowiednich okularów lub soczewek. Specjalista optometrii dokonuje pomiarów wielkości wady wzroku, a następnie określa moc i rodzaj korekcji optycznej. Badanie wzroku nie zalicza się natomiast do kompetencji optyka – jego zadaniem jest jedynie wykonywanie lub dopasowywanie okularów zgodnie z wystawioną receptą.

Jak wygląda badanie wzroku? 

Przebieg wizyty u okulisty składa się z dwóch etapów, czyli zebrania wnikliwego wywiadu medycznego oraz przeprowadzenia lub zlecenia odpowiednich badań. Jeśli chory zgłasza się z dolegliwościami, wywiad lekarski ukierunkowany jest na poznanie rodzaju, częstotliwości i okoliczności wystąpienia objawów.  

Pytania dotyczą również współistniejących chorób, przebytych operacji oraz schorzeń występujących w rodzinie. Następnie lekarz dokonuje badania przedmiotowego, a więc ogląda powieki i oczodoły, bada ruchy gałek ocznych. W dalszej kolejności wykonywane są podstawowe badania przy użyciu akcesoriów i urządzeń. 

Badanie ostrości widzenia  

Badanie ostrości widzenia przeprowadza się, wykorzystując tablicę Snellena. Lekarz wyznacza miejsce w odległości około 5 metrów od tablicy, w którym należy stanąć. Każde oko bada się osobno, zazwyczaj jako pierwsze sprawdzane jest prawe. W tym czasie drugie zasłaniane jest przesłonką lub pacjent proszony jest o zasłonięcie go własną dłonią. Na tablicy umieszczone są różnej wielkości cyfry lub litery, które osoba badana ma za zadanie przeczytać. Co istotne, jeśli nosisz okulary lub soczewki, nie powinnaś ściągać ich podczas diagnostyki. 

Komputerowe badanie wzroku  

Komputerowe badanie wzroku wykonuje się za pomocą autorefraktometru. Urządzenie to, bazując na pomiarach krzywizny rogówki i soczewki oka, określa przybliżoną wartość korekcji optycznej. W ten sposób można rozpoznać krótko- i dalekowzroczność oraz astygmatyzm. 

Inne specjalistyczne badania wzroku 

Tonometria to badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Jest to rutynowy element diagnostyki u okulisty, który odgrywa ważną rolę w diagnostyce chorób oczu, w tym jaskry. Badanie pola widzenia, inaczej perymetria komputerowa, umożliwia wykrycie ubytków w polu widzenia. Z kolei badanie dna oka – oftalmoskopia – pomaga ocenić stan siatkówki, naczyń krwionośnych i tarczy nerwu wzrokowego. 

Ile kosztuje badanie wzroku?

Do okulisty można pójść bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jednak czas oczekiwania jest zwykle bardzo długi, przez co wiele osób decyduje się na wizytę prywatną. Sama konsultacja okulistyczna kosztuje ok. 200-300 złotych. Koszt może być wyższy, jeśli zajdzie konieczność wykonania dodatkowych badań, np. badania dna oka po mydriazie (ok. 100 zł), badania pola widzenia (ok. 70-100 zł) czy badania OCT (optyczna koherentna tomografia oka – ok. 100 zł). 

Wiele salonów optycznych oferuje bezpłatne badanie wzroku, nawet jeśli ostatecznie klient nie zdecyduje się na zakup okularów. Jest to opcja szczególnie przydatna dla osób, które chciałyby nabyć okulary lub soczewki, ale nie badały w ostatnim czasie wzroku i nie wiedzą, czy ich wada się nie pogłębiła. 

Jak często badać wzrok?

Jeśli nie masz stwierdzonej wady wzroku, wybierz się do okulisty przynajmniej raz na dwa lata. Zdiagnozowany problem powinien zachęcić cię do odwiedzania specjalisty częściej, czyli raz do roku. Regularne kontrolowanie oczu jest także istotne u osób po 40. roku życia, gdyż w tym wieku wzrasta ryzyko rozwoju wielu schorzeń narządu wzroku. Taka wizyta trwa zaledwie kilkanaście minut, a może pomóc we wczesnym wykryciu różnych patologii, dlatego naprawdę warto je wykonywać. 

Bibliografia: 

1. Głowacka A., Miśkowiak B., Badania przesiewowe wzroku – przegląd piśmiennictwa, Problemy Higieny i Epidemiologii 2012, 93(4): 663-666. 
2. Jakubaszko-Jabłońska J., Chourasia G., Kwiatoń M., Wstępne badanie narządu wzroku w praktyce lekarza medycyny ratunkowej, Anestezjologia i Ratownictwo 2013, 7: 442-448. 
3. Romaniuk W., Dorecka M., Stopa M., Szaflik J., Omulecki W., Prost M., Grabska-Liberek I., Program specjalizacji w dziedzinie okulistyki CMKP 2014.