Haluksy – operacja. Czy zawsze jest konieczna? Jakie są metody?

Haluksy to deformacja stopy, która czasami wymaga przeprowadzenia operacji. Powoduje ona ból, ale też ogranicza ruchomość palców kończyny dolnej. Co więcej, doprowadza do problemów z noszeniem obuwia oraz utrudnia wykonywanie wielu aktywności. Jeżeli więc leczenie zachowawcze okazuje się nieskuteczne, operacja staje się jedyną deską ratunku. 

Operacje haluksa – metody 

Operacje na haluksy wykonuje się różnymi metodami. Najpopularniejsze z nich to metoda Scarf, metoda Silvera, metoda Chevrona, metoda Ludloff, a także osteotomia klinowa i półkulista. Technikę dobiera się m.in. w zależności od stopnia zaawansowania deformacji. 

Haluksy – operacja metodą Scarf 

Osteotomia haluksa metodą Scarf to osteotomia pierwszej kości śródstopia. Polega na wykonaniu nacięcia w kształcie litery „Z” na kości palucha. Jeden z fragmentów przesuwa się bocznie, a następnie zespala kość przy pomocy śrub. Metodę tę stosuje się przy umiarkowanych oraz ciężkich deformacjach.  

Operacja haluksa metodą Silvera 

W przypadku operacji haluksa metodą Silvera koryguje się palucha przede wszystkim na tkankach miękkich. Odpowiednio napina się torebkę stawową od przyśrodkowej części stawu amputowanego palucha, a jednocześnie dokonuje się resekcji objętej stanem zapalnym kaletki maziowej oraz wyrośli kostnej na głowie pierwszej kości śródstopia. Wykorzystuje się tę metodę przy niewielkich deformacjach. 

Operacja haluksa metodą Chevrona 

Operacja haluksa metodą Chevrona polega na tym, że wykonuje się nacięcie w kształcie litery „V” dalszego fragmentu pierwszej kości śródstopia. Strukturę głowy należy wyciągnąć na zewnątrz, a następnie dokonać stabilizacji przy wykorzystaniu śruby wykonanej z tytanu (nie trzeba jej potem usuwać). Stosuje się ją przy łagodnych deformacjach. Technika ta przydaje się też w umiarkowanych przypadkach. 

Haluksy – operacja metodą Ludloff 

Przy operacji haluksa metodą Ludloff wykonuje się skośne nacięcie, które pozwala odsłonić pierwszą kość śródstopia – następnie zabezpiecza się ją śrubą. Później dokonuje się manewru obrotu struktury kostnej i dokręca się śrubę oraz stabilizuje się całość przy wykorzystaniu dodatkowych elementów. 

Osteotomia klinowa i półkulista 

Osteotomia klinowa i półkulista to metody, w ramach których wycina się klin kostny. Później usuwa się go lub przemieszcza się w inne miejsce. W efekcie deformacja jest odpowiednio skorygowana. W tym przypadku konieczne jest odpowiednie instrumentarium oraz stabilne zespolenie. 

Operacja haluksów – cena, NFZ 

Cena operacji haluksów jest stosunkowo wysoka, ponieważ plasuje się na poziomie 7500-15000 zł w zależności od gabinetu. Różnice są duże, dlatego warto przejrzeć przynajmniej kilka ofert i je porównać. Jeżeli jednak haluksy wywołują ból i borykasz się ze sporą deformacją, można taki zabieg przeprowadzić na NFZ. 

Jak dbać o stopę po operacji haluksa? 

Jeśli po operacji pojawi się dotkliwy ból, należy zastosować leki przeciwbólowe, a jeżeli istnieje taka potrzeba, również środki przeciwobrzękowe. W wielu przypadkach dobrym rozwiązaniem będą zimne okłady o właściwościach przeciwzapalnych i przeciwbólowych. W tej roli mogą sprawdzić się nawet pokryte szmatkami opakowania mrożonek, które wystarczy przykładać do bolącego miejsca przez kilka minut, 2 lub 3 razy dziennie. Jeśli masz w domu rumianek, możesz też wkładać wacik do przygotowanego z niego naparu i przemywać nim dany obszar. 

Rehabilitacja po operacji haluksa 

Po operacji haluksa konieczna jest rehabilitacja. Dzięki niej można m.in. poprawić czucie głębokie oraz koordynację nerwowo-mięśniową, a także zwiększyć zakres ruchów w stawach. Pozwala ona zmniejszyć również obrzęk oraz skorygować chód. Warto pamiętać, że przez 1,5 miesiąca od zabiegu konieczne jest chodzenie o kulach – po to, aby nie obciążać stopy i żeby doszło do prawidłowego zrostu kości. 

Buty po operacji haluksa 

But ortopedyczny po operacji haluksa pozwala odciążyć przodostopie, na którym przeprowadzono zabieg. Trzeba go nosić do momentu uzyskania zrostu kostnego, a więc zwykle przez 6 tygodni. W niektórych sytuacjach należy w nim jednak chodzić aż przez 7-8 tygodni. 

Ćwiczenia po operacji haluksa 

Jakie ćwiczenia po operacji haluksa warto wykonywać? Oto przykładowe propozycje. Pamiętaj jednak, że zestaw ćwiczeń należy indywidualnie ustalać z fizjoterapeutą, a artykuł stanowi jedynie wskazówkę i przygotowanie do tego, czego powinnaś się spodziewać po wizycie u specjalisty. 

1-6 tydzień

Ćwiczenie nr 1 

Ułóż się na plecach. Zegnij stopy jak najbardziej w górę i jak najbardziej w dół – naprzemiennie lub jednocześnie. Powtórz obie te czynności 50 razy. 

Ćwiczenie nr 2 

Ułóż się na plecach. Zegnij staw skokowy, biodrowy i kolanowy jednocześnie. Nie odrywaj stopy od podłoża. Powtórz całą czynność 50 razy. 

7-12 tydzień

Ćwiczenie nr 1 

Stań na palcach i wytrzymaj w tej pozycji 3 sekundy. Następnie wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz ćwiczenie 10 razy. 

Ćwiczenia nr 2 

Stań na podłodze. Ułóż obok stóp ręcznik. Zegnij palce tak, aby zwijać ten ręcznik stopą. Powtarzaj te ruchy 10 razy. 

13+ tydzień

Ćwiczenie nr 1 

Ustaw nogi w lekkim rozkroku. Wykonaj przysiad, tak aby zgiąć stawy kolanowe do 45 stopni. Następnie pozostań w tej pozycji 5 sekund i wróć do pozycji wyjściowej. Powtórz całą czynność 10 razy. 

Sina noga i rwący ból po operacji haluksa 

Ból po operacji haluksa jest czymś normalnym. Najbardziej uciążliwy jest w pierwszym tygodniu po operacji. U niektórych pacjentów jest on jednak łagodny, a u innych natomiast – rwący i utrudniający sen. Dlatego lekarz powinien przepisać w takim przypadku leki przeciwbólowe. Warto dodać, że sina noga po operacji Haluksa jest również typowym symptomem i nie należy się nim niepokoić. 

Jak pozbyć się haluksów bez operacji? 

Istnieją różne sposoby na haluksy, które opóźniają konieczność poddania się operacji, jeśli dany przypadek jest poważny. Przykładowo separatory zwiększają komfort chodzenia, ale nie mają działania leczniczego. Nie zwiększają one haluksów, ale nie doprowadzają też do przywrócenia odpowiedniego ustawienia stopy. Podobnie wygląda sprawa z wkładkami do butów. Jeśli zamierzasz z nich korzystać, ważne, aby były wykonane na miarę, przez technika obuwnika oraz dopasowane do konkretnej pary butów. 

Jeśli zmiany nie są zaawansowane, należy przede wszystkim zamienić obuwie na komfortowe, z szerokimi czubkami, na płaskiej podeszwie. W sytuacji, gdy koniecznie musisz założyć obcasy, mogą być przydatne poduszeczki pod przodostopie, które zmniejszają jego obciążenie. W sklepach można znaleźć także specjalne opaski, które utrzymują palucha we właściwej pozycji i zabezpieczają go przed otarciami. Pomocne mogą okazać się także zabiegi fizjoterapeutyczne, masaże oraz lecznicze kąpiele. Wszystkie podane sposoby łagodzą objawy, nie rozwiązują jednak przyczyny problemu. 

Bibliografia: 

1. Brown D. E., Neumann R. D., Sekrety ortopedii, Wrocław 2006. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK513142/ [dostęp 20.08.23]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK553092/ [dostęp 20.08.23].