Dieta przy nadczynności tarczycy, która łagodzi objawy. Co jeść?

Nadczynność tarczycy to schorzenie, w którym nadmiar hormonów tarczycy wywołuje wiele nieprzyjemnych dolegliwości. Aby skutecznie walczyć z chorobą, leczenie farmakologiczne warto wesprzeć dietą. Jak komponować jadłospis przy nadczynności tarczycy, aby zmniejszyć uciążliwe objawy? Dowiedz się, co jeść, a czego unikać. 

Nadczynność tarczycy – co to za choroba?

Nadczynność tarczycy, nazywana też hipertyreozą, to zespół objawów spowodowanych podwyższonym poziomem hormonów tarczycy: trijodotyroniny (T3) i tyroksyny (T4). Wśród najczęstszych przyczyn nadczynności tarczycy wymienia się chorobę Gravesa-Basedova oraz wole guzkowe nadczynne (choroba Plummera). Schorzenie to rozwija się też u osób z: 

• zapaleniem tarczycy, 
• autonomicznym nadczynnym guzkiem tarczycy, 
• wolem jajnikowym, 
• rakiem tarczycy. 

Ponadto może spowodować ją zbyt wysoka podaż jodu oraz nadmierne wydzielanie tyreotropiny (TSH). Chorzy z nadczynnością tarczycy skarżą się na dolegliwości ze strony różnych układów: nerwowego, mięśniowego, pokarmowego, krążenia. Do najczęstszych symptomów chorobowych zalicza się: 

• nerwowość, niepokój i drażliwość, 
• zmęczenie i osłabienie mięśni, 
• zaburzenia snu, 
• drżenie rąk, 
• tachykardię, 
• zaburzenia rytmu serca, 
• wzrost przemiany materii, co skutkuje spadkiem masy ciała pomimo dużego apetytu, 
• nietolerancję glukozy, 
• częste wypróżnienia lub biegunki, 
• świąd skóry, 
• opuchnięcie, zaczerwienienie i wytrzeszcz oczu. 

Podstawowe zalecenia żywieniowe dla osób z nadczynnością tarczycy

Chorzy z nadczynnością tarczycy zmagają się z nadmierną utratą masy ciała. Aby zapobiec szybkiemu chudnięciu, należy zwiększyć podaż energii – standardowo o 10-25%, a u osób ze znaczną nadczynnością nawet o 50-80%. W pokryciu wyższego zapotrzebowania energetycznego pomoże spożywanie 6-7 posiłków dziennie. Dania powinny być małe objętościowo, ale jednocześnie wysokokaloryczne. W celu zwiększenia energetyczności, warto dodać do potraw garść orzechów, kilka suszonych owoców czy łyżkę oliwy. 

Zawartość białka w diecie powinna wynosić 100-130 g na dzień. Zadbanie o odpowiednią dawkę tego składnika pokarmowego jest ważne, ponieważ prawidłowa ilość białka sprzyja odbudowie siły i masy mięśniowej. Najlepszym źródłem aminokwasów są chude mięsa (kurczak bez skóry, indyk), ryby (maksymalnie w ilości 2-3 razy w tygodniu ze względu na wysoką zawartość jodu), nasiona roślin strączkowych. 

Węglowodany powinny stanowić 50-70% wartości energetycznej diety, a tłuszcze 25-30%. Ze względu na częste współistnienie nadczynności tarczycy i insulinooporności, warto wybierać produkty o niskim indeksie glikemicznym. Z tłuszczy wskazane są przede wszystkim roślinne, bogate w nienasycone kwasy omega-3. Najwięcej znajdziesz ich w olejach, nasionach i pestkach oraz orzechach.

Na jakie składniki w diecie zwrócić uwagę przy nadczynności tarczycy?

Szczególne znaczenie dla osób z nadczynnością tarczycy mają wapń, potas, witamina B1, witamina D oraz witaminy antyoksydacyjne. Ze względu na zaburzenia gospodarki wapniowej, osoby z nadczynnością tarczycy narażone są na wystąpienie osteopenii i osteoporozy. Można temu przeciwdziałać, jedząc produkty bogate w wapń. Do jadłospisu osoby z nadczynnością tarczycy powinny trafić chude mleko, produkty mleczne o niskiej zawartości tłuszczu, zielone warzywa liściaste. W przypadku witaminy D wskazana jest jej suplementacja, gdyż samą żywnością nie da się dostarczyć wystarczającej dawki. 

Równie ważna jest podaż witamin antyoksydacyjnych. Zwiększony metabolizm wpływa na powstawanie wolnych rodników. Aby je zwalczać, w diecie nie może zabraknąć antyutleniaczy: witaminy A, C, E i beta karotenu. Dużo przeciwutleniaczy zawierają jagody, jeżyny, żurawina, pomidory, papryka. W nadczynności tarczycy potrzebna jest też zwiększona podaż witaminy B1. Jej odpowiednia ilość złagodzi objawy ze strony układu nerwowego. Na lepszą pracę serca wpłynie z kolei potas, który może pomóc w przypadku zaburzeń rytmu serca. 

Czego wystrzegać się przy nadczynności tarczycy? Uważaj na kofeinę – działa pobudzająco, więc może nasilić objawy, takie jak kołatanie serca czy lęk. Kofeina znajduje się w kawie, herbacie (teina), napojach energetyzujących. Jeśli cierpisz na częste biegunki, przejdź na dietę lekkostrawną. Ogranicz spożycie błonnika poprzez rezygnację z produktów pełnoziarnistych, brązowego ryżu czy grubych makaronów na rzecz pieczywa pszennego i białego ryżu

Co jeść, a czego unikać przy nadczynności tarczycy?

Poniższa tabela pomoże ci w skomponowaniu jadłospisu przy nadczynności tarczycy. Znajdziesz w niej produkty wskazane i niewskazane w diecie.

Bibliografia: 

1. Łącka K., Czyżyk A., Leczenie nadczynności tarczycy, Farmacja Współczesna 2008, 1: 69-78. 
2. Pałkowska-Goździk, E., Lachowicz, K., Rosołowska-Huszcz D., Effects of Dietary Protein on Thyroid Axis Activity, Nutrients 2017, 10(1), 5. 
3. Pastusiak K., Michałowska J., Bogdański P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Varia Medica 2018, tom 2, nr 2, s. 111-115.