Objawy psychiczne nadczynności tarczycy. Depresja, nerwowość

Nadczynność tarczycy dotyka wiele osób w Polsce, a szczególnie kobiety. Zwykle choroba ta kojarzona jest z typowymi objawami somatycznymi, jednak daje także symptomy psychiczne. Chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak nadczynność tarczycy objawia się w kontekście zdrowia psychicznego i depresji? Odpowiedzi znajdziesz w artykule.

Jakie są objawy nadczynności tarczycy?  

Hormony tarczycy odpowiadają za prawidłową pracę praktycznie całego organizmu, dlatego ich zaburzenie zwykle wiąże się z wieloma problemami zdrowotnymi. Do najważniejszych symptomów w nadczynności tarczycy można zakwalifikować: 

• tachykardię, kołatanie serca; 
• problemy ze snem; 
• przyspieszone tętno; 
• wypadanie włosów i ich łamliwość; 
• powiększenie obwodu szyi; 
• częste oddawanie moczu; 
• zaburzenie cyklu miesiączkowego. 

Dodatkowo w przypadku tej choroby występują różnego rodzaju problemy psychiczne oraz zaburzenia nastroju. Można tutaj wyróżnić trudności z koncentracją, nerwowość, stany lękowe, a także drażliwość.

Nadczynność tarczycy a depresja 

Nadczynność tarczycy nie powoduje typowej depresji, tylko raczej zaburzenie afektywne dwubiegunowe, dla którego typowe są zmiany nastroju. Z jednej strony pojawia się więc pobudzenie psychoruchowe i rozproszenie uwagi, a z drugiej nadmierny smutek, drażliwość oraz bezsenność. Zgodnie z dotychczasowymi analizami badawczymi, objawy psychiczne mogą występować u około 40% osób chorych na nadczynność tarczycy.

Szczególnie charakterystyczna dla tej choroby jest chwiejność emocjonalna, a także utrata uwagi oraz bezsenność. Przykładem tego typu objawów jest sytuacja, gdy jednego dnia osoba chora na nadczynność tarczycy leży w łóżku, śpi i rozmyśla, a drugiego jest ogromnie pobudzona psychoruchowo i ma przyspieszony tok myślenia. Tak szybkie zmiany nastroju są charakterystyczne właśnie dla tej choroby, chociaż cechują również chorobę afektywną dwubiegunową (w tym wypadku jednak zmiany nastroju zwykle są znacznie rzadsze i trwają dłuższy czas). 

Do typowych symptomów psychicznych nadczynności tarczycy można zakwalifikować: 

• niepokój;  
• impulsywność;  
• pobudzenie emocjonalne;  
• problemy z zasypianiem; 
• okresy podwyższonego i obniżonego nastroju.

Pamiętaj jednak o tym, że w niektórych przypadkach zmiany nastroju i zaburzenia psychiczne nie są związane tylko z nadczynnością tarczycy, ale także z problemami natury typowo psychicznej, a więc depresją wynikającą z czynników genetycznych lub trudnych doświadczeń życiowych.

W sytuacji, gdy masz do czynienia z „depresją hormonalną”, a więc powiązaną na przykład z nadczynnością tarczycy, to objawy powinny ustąpić po pewnym czasie od rozpoczęcia leczenia farmakologicznego. Z kolei, jeśli symptomy psychiczne nie ustępują mimo przyjmowania leków, powinnaś skontaktować się z psychologiem oraz z psychiatrą. Czasami zdarza się też, że objawy ze strony tarczycy współwystępują z zaburzeniami psychicznymi.

Inne choroby tarczycy a objawy psychiczne  

Symptomy psychiczne, w tym także depresyjne i lękowe, są charakterystyczne nie tylko dla nadczynności tarczycy, ale także innych chorób związanych z tym narządem. W przypadku niedoczynności tarczycy do typowych objawów psychicznych należą między innymi:  

• obniżenie nastroju;  
• brak chęci do życia;  
• unikanie spotkań towarzyskich;  
• izolowanie się;  
• spadek libido;  
• senność; 
• problemy z apetytem.

Z kolei w przypadku choroby Hashimoto, czyli zaburzenia autoimmunologicznego hormonalnego, do symptomów psychicznych należą:  

• negatywne emocje;  
• objawy depresyjne;  
• zaburzenia lękowe;  
• zachowania obsesyjno–kompulsywne.

Pamiętaj jednak o tym, że w przypadku tej choroby pojawia się wiele objawów somatycznych, które wpływają negatywnie na nastrój. Można tutaj wyróżnić zwiększenie masy ciała, wypadanie włosów, suchość skóry i obrzęk twarzy, które mogą powodować smutek oraz spadek samooceny.

Jak leczyć objawy psychiczne w nadczynności tarczycy? 

Zwykle diagnoza nadczynności tarczycy wymaga wykonania szeregu badań, a także wizyt kontrolnych i przyjmowania leków. W niektórych przypadkach konieczne są również wizyty u psychologa lub psychoterapeuty, ponieważ symptomy somatyczne i psychiczne mogą ze sobą współwystępować i być przyczyną złożonych problemów.

Sama choroba wywołuje dodatkowo stres – jej diagnoza oraz konieczność przyjmowania leków do końca życia. I to również może się przyczynić do pogorszenia się jakości snu. Twój nastrój się obniża, co jest zupełnie naturalne, a do tego pojawiają się symptomy psychiczne, charakterystyczne dla nadczynności tarczycy. To jest właśnie wspomniana wcześniej złożoność tego problemu.

Szczególne znaczenie w trakcie leczenia ma stosowanie się do zaleceń lekarza, a także przyjmowanie leków. Możliwe jest jednak także podjęcie działań dodatkowych, wspomagających proces rekonwalescencji. W zaburzeniach tarczycy bardzo ważna jest zbilansowana dieta, oparta na pokarmach przeciwzapalnych, pełnych antyoksydantów, takich jak: 

• orzechy; 
• oleje roślinne; 
• buraki i szpinak; 
• warzywa strączkowe; 
• maliny oraz cytrusy; 
• zioła.

Przy nadczynności tarczycy należy ograniczyć picie kawy i herbaty, a także napojów energetycznych. Dodatkowo konieczne jest zminimalizowanie spożywania słodkich i słonych przekąsek, fast foodów oraz przetworzonej żywności. W diecie powinno pojawić się dużo białka, pochodzącego z chudych ryb i mięs, a także jajek oraz warzyw.

Duże znaczenie ma aktywność fizyczna oraz odpoczynek, a także stosowanie różnych technik radzenia sobie ze stresem. Można tutaj wyróżnić między innymi: 

• techniki relaksacyjne;  
• medytację;  
• dbanie o swoje emocje.

Osoby chorujące na nadczynność tarczycy czasami znajdują się w poczuciu niedoczasu i ciągłego pędu, przez co zwiększa się u nich stres i mogą pojawić się inne choroby oraz trudności psychiczne. Właśnie dlatego tak ważne jest zachowanie balansu i równowagi między życiem zawodowym a osobistym.

W niektórych przypadkach pomocna bywa terapia psychologiczna, na przykład z nurtu poznawczo–behawioralnego. Takie rozwiązanie może pozytywnie wpłynąć na ogólne zdrowie psychiczne, a nawet somatyczne osoby chorej. Połączenie leczenia farmakologicznego z terapią daje w ogóle najlepsze rezultaty w przypadku wszystkich zaburzeń psychicznych, także tych natury hormonalnej. Dodając do tego zbilansowaną dietę, dawkę aktywności oraz stosowanie technik radzenia sobie ze stresem, można znacznie polepszyć swoje codzienne funkcjonowanie i zadbać o zdrowie psychiczne.

Bibliografia:

1. Gier, D., Ostrowska, L., Choroba Hashimoto a otyłość, Varia Medica, 2019, 3: 238-242. 
2. Pastusiak, K., Michałowska, J., Bogdański, P., Postępowanie dietetyczne w chorobach tarczycy, Forum Zaburzeń Metabolicznych 2017, 4: 155-160.
3. Szwajkosz, K., Wawryniuk, A., Sawicka, K., Łuczyk, R., Tomaszewski, A., Niedoczynność tarczycy jako skutek przewlekłego autoimmunologicznego zapalenia gruczołu tarczowego, Journal of Education, Health and Sport 2017, 7: 41-54.