Jak wygląda nadżerka szyjki macicy i jakie są metody jej leczenia? 

Chociaż nadżerka szyjki macicy to jeden z częściej diagnozowanych problemów ginekologicznych, otacza ją wiele niejasności oraz mitów. Jest to stan, który może wpłynąć na życie seksualne i zdrowie reprodukcyjne każdej kobiety. W tym artykule przybliżymy, czym dokładnie jest nadżerka, jakie objawy może wywoływać, jak ją zdiagnozować oraz leczyć. Zapraszam do lektury! 

Co to jest nadżerka szyjki macicy? 

Nadżerka szyjki macicy, inaczej nazywana erozją szyjki macicy, to stan charakteryzujący się uszkodzeniem nabłonka błony śluzowej, prowadzący do powstania ubytku na jej powierzchni. Jest to efekt chorobowy, który może wynikać z:  

• urazu mechanicznego,  
• infekcji,  
• działania środków chemicznych, 
• porodu, 
• stosowania wewnątrzmacicznych środków antykoncepcyjnych.  

Morfologicznie, podczas badania ginekologicznego nadżerka prezentuje się jako czerwony obszar surowej tkanki na powierzchni szyjki macicy, którą fizjologicznie powinna wyściełać zdrowa, gładka błona śluzowa w kolorze różowym. Rozmiar, kształt i wygląd nadżerki mogą sugerować różne przyczyny jej powstania. 

Przyczyny nadżerki szyjki macicy 

Nadżerka szyjki macicy, choć często jest postrzegana jako dość banalny problem zdrowotny, może mieć różnorodne i poważne przyczyny. 

Infekcje i stany zapalne 

Nieleczone infekcje spowodowane przez bakterie, wirusy czy grzyby, mogą prowadzić do rozwoju stanów zapalnych szyjki macicy. Długotrwałe zapalenie zwiększa ryzyko uszkodzenia nabłonka i powstawania nadżerek. 

Zaburzenia hormonalne 

Zaburzenia w poziomie hormonów, zwłaszcza estrogenów, wpływają na kondycję nabłonka szyjki macicy. Nadmiar lub niedobór tych związków może przyczyniać się do zmian w strukturze szyjki, co zwiększa jej podatność na uszkodzenia. 

Urazy mechaniczne 

Intensywny seks (z partnerem bądź masturbacja z użyciem dildo) czy badanie ginekologiczne mogą powodować mikrouszkodzenia, które – jeśli powtarzają się często – prowadzą niekiedy do rozwoju nadżerki. 

Stosowanie antykoncepcji wewnątrzmacicznej 

Wkładki domaciczne (IUD – ang. intrauterine device) są często używane ze względu na skuteczność, jednak ich obecność w macicy powoduje czasem podrażnienie, a nawet stan zapalny błony śluzowej szyjki, co sprzyja powstawaniu nadżerek. 

Wielu partnerów seksualnych 

Im większa liczba partnerów seksualnych, tym wyższe ryzyko rozwoju infekcji przenoszonych drogą płciową, które są znane z tego, że mogą prowadzić do stanów zapalnych i w konsekwencji do nadżerek. 

Wielorództwo 

Kobiety, które wielokrotnie rodziły, mogą być bardziej narażone na mechaniczne uszkodzenia szyjki macicy ze względu na jej osłabienie. To również jest związane z większym ryzykiem rozwoju nadżerki. 

Jak objawia się nadżerka szyjki macicy? 

Nadżerka szyjki macicy może przez długi czas nie dawać objawów, co często opóźnia diagnozę i leczenie. Jednak w niektórych przypadkach, kiedy zaczyna dawać o sobie znać, pojawiają się specyficzne symptomy: 

• nieprzyjemny zapach z pochwy – jest jednym z pierwszych i najbardziej zauważalnych objawów nadżerki może być nieprzyjemny. Często wiąże się z infekcją bakteryjną, 
• upławy – zmiana charakteru upławów, ich koloru, konsystencji czy ilości powinna być sygnałem alarmowym. Wydzielina może przybierać bardziej wodnistą formę lub stać się żółtawa, szara lub zielonkawa i bardziej obfita, 
• bóle podbrzusza – dyskomfort lub ból w dolnej części brzucha niezwiązany z cyklem miesiączkowym, mogą oznaczać stan zapalny wywołany przez nadżerkę, 
• ból podczas stosunku – ból lub dyskomfort w trakcie seksu, szczególnie podczas głębokiej penetracji, to częsty objaw nadżerki, 
• krwawienie – każde krwawienie pojawiające się poza cyklem miesiączkowym, szczególnie po stosunku seksualnym, powinno być niezwłocznie skonsultowane z lekarzem.  

Jak wygląda leczenie nadżerki szyjki macicy? 

Leczenie nadżerki szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania zmiany, jej wielkości oraz obecności dodatkowych czynników ryzyka, takich jak infekcje czy wyniki badań cytologicznych. Środki farmakologiczne działające miejscowo stosuje się w przypadku towarzyszącej nadżerce infekcji. Są to antybiotyki, leki przeciwgrzybicze lub przeciwpierwotniakowe w formie doustnej albo dopochwowej (globulki, tabletki dopochwowe, kremy). 

Koagulacja chemiczna to zabieg polegający na zastosowaniu substancji, które przyczyniają się do zniszczenia patologicznie zmienionych tkanek. Procedura może wymagać powtórzenia, a okres gojenia bywa długi. Wadą są możliwe krwawienia jako skutek uboczny procedury. Elektrokoagulacja, popularnie zwana wypalaniem, to kolejny zabieg. W jego przypadku wykorzystuje się prąd. Tutaj istnieje również ryzyko bliznowacenia, które może wpłynąć na zwiększenie bolesności miesiączek. 

Fotokoagulacja laserowa, poprzez użycie wiązki lasera pozwala na precyzyjne usunięcie zmiany z mniejszym ryzykiem powstawania blizn i krótszym czasem gojenia. Jest to metoda zalecana głównie przy mniejszych nadżerkach. I wreszcie wymrażanie (krioterapia) polega na zastosowaniu ekstremalnie niskiej temperatury. Jest stosunkowo bezbolesna i skuteczna również przy większych zmianach. Proces gojenia po takim zabiegu trwa zwykle około miesiąca. 

Dodatkowo, w przypadku stwierdzenia nieprawidłowego wyniku cytologii przeprowadza się kolposkopię, która pozwala na dokładniejszą ocenę zmian i, jeśli jest to konieczne, pobranie wycinka błony do biopsji.  

Bibliografia: 

1. https://www.jostrust.org.uk/information/cervix/cervical-ectropion [dostęp 12.05.2024]. 
2. Mitchell L., King M., Brillhart H., Goldstein A., Cervical Ectropion May Be a Cause of Desquamative Inflammatory Vaginitis, Sexual Medicine 2017, 5(3):e212-e214. 
3. Tofighi S., Hekmatfar F., Tavakolizadeh M., Garrosi L., Gholami H., Haghighi M., Could tranexamic acid be a suitable alternative to cryotherapy for symptomatic cervical ectopy? Results from a randomized clinical trial, International Journal of Gynaecology and Obstetrics 2024. 
4. Wright K. O., Mohammed A. S., Salisu-Olatunji O., Kuyinu Y. A., Cervical Ectropion and Intra-Uterine Contraceptive Device (IUCD): a five-year retrospective study of family planning clients of a tertiary health institution in Lagos Nigeria, BMC Notes 2014, 23, 7:946.