Najczęstsze choroby weneryczne – czym się objawiają?

O chorobach przenoszonych drogą płciową krąży wiele mitów. Wiadomo jednak, że każdego dnia odnotowuje się ponad milion tego typu zakażeń, zatem choroby weneryczne stanowią poważny problem. Jakie objawy dają? Które schorzenia są najpopularniejsze i jak im zapobiegać? W jaki sposób można unikać takich chorób?

Czym są choroby weneryczne?

Choroby weneryczne to schorzenia przenoszone drogą kontaktu płciowego – zarówno poprzez stosunek waginalny, seks oralny, jak i seks analny. Stanowią one duży problem głównie w krajach rozwijających się, ale oczywiście nie tylko. Mogą je wywoływać bakterie, pasożyty, jak również wirusy. Większość z nich można wyleczyć.

Objawy chorób wenerycznych

W wielu przypadkach schorzenia omawianego typu nie objawiają się w żaden sposób lub dzieje się to po długim czasie. Często nie są to również symptomy szczególnie charakterystyczne. Co ciekawe, niektóre choroby weneryczne mogą wywoływać zmiany na twarzy, tak jest np. w przypadku kiły. Inne spotykane objawy to: 

• owrzodzenia, 
• upławy, 
• bóle w podbrzuszu, 
• swędzenie sromu, pochwy lub prącia, 
• powiększenie węzłów chłonnych, 
• ropne wydzieliny z penisa lub pochwy, 
• krwawienie pochwy (które nie jest miesiączką), 
• pieczenie podczas oddawania moczu.

Typy chorób wenerycznych

Najczęściej występujące choroby weneryczne to: 

• rzeżączka, 
• chlamydioza, 
• kiła, 
• rzęsistkowica, 
• zakażenie HIV, 
• opryszczka narządów płciowych, 
• wrzód weneryczny. 

Rzeżączka 

Rzeżączka to jedna z najpopularniejszych chorób wenerycznych. Rozwija się za sprawą bakterii Gram-ujemnych dwoinki rzeżączki (łac. Neisseria gonorrhoea). Przenosi się nie tylko poprzez kontakty analne, oralne lub genitalne, ale również za pośrednictwem przedmiotów, np. ręczników czy gąbek, które są używane przez osobę chorą oraz zdrową. Należy zaznaczyć, że na omawianą chorobę narażone są również noworodki, ponieważ przenosi się ona na dzieci w trakcie porodu. 

Najczęstsze objawy rzeżączki u kobiet to: 

• ból w miednicy mniejszej, 
• ropne upławy z pochwy, 
• ból podczas stosunku, 
• ból i pieczenie podczas oddawania moczu, 
• uczucie pieczenia w pochwie. 

U mężczyzn rzeżączka objawia się poprzez: 

• zapalenie żołędzi, 
• pieczenie i ból w trakcie oddawania moczu, 
• tkliwość i obrzęk najądrzy, 
• ropny wyciek z cewki moczowej. 

Do leczenia rzeżączki wykorzystuje się takie substancje czynne jak ceftriakson czy azytromycyna. Terapię farmakologiczną należy rozpocząć jak najwcześniej, w przeciwnym wypadku może dojść do groźnych powikłań, np. zapalenia narządów miednicy mniejszej (u kobiet) czy zapalenia worka napletkowego (u mężczyzn). 

Chlamydioza

Chlamydioza to choroba, za którą odpowiedzialna jest bakteria Chlamydia trachomatis. W większości przypadków trudno jest zaobserwować jakiekolwiek jej objawy, dlatego osoby, które na nią chorują, stanowią zagrożenie dla swoich partnerów seksualnych. Jak już jednak wspomniano, czasami pojawiają się nieswoiste objawy. 

U kobiet mogą wystąpić poniższe symptomy: 

• krwawienia między miesiączkami, 
• ropne upławy, 
• bóle w okolicach lędźwiowej części kręgosłupa, 
• bóle podbrzusza, 
• krwawienie i ból po stosunku. 

U mężczyzn mogą z kolei występować takie objawy jak: 

• ból i obrzęk jąder, 
• ropno-śluzowa wydzielina (z cewki moczowej), 
• ból lub świąd i pieczenie podczas oddawania moczu. 

Leczenie chlamydiozy przebiega podobnie jak w przypadku rzeżączki – tu również stosuje się azytromycynę lub erytromycynę. Jeżeli choroba nie zostanie zdiagnozowana, może dojść do stanów zapalnych w narządach płciowych. Co więcej, niekiedy utrudnia zajście w ciążę. Ponadto przyczynia się do: 

• zapalenia stawów (zespołu Reitera), 
• problemów z układem nerwowym, 
• osłabienia odporności, 
• rozwijania się objawów astmy.

Kiła

Kiła to podstępna choroba weneryczna, którą wywołuje bakteria Treponema pallidum. Można wyróżnić dwie odmiany tego schorzenia: nabytą oraz wrodzoną. Kiła nabyta przenosi się drogą płciową, poprzez seks oralny bądź pocałunek z osobą, która jest chora. Natomiast kiła wrodzona przenosi się w trakcie ciąży na płód, w wyniku czego często dochodzi do poronienia, przedwczesnego porodu lub urodzenia martwego dziecka. Trudno jest zaobserwować rozwój kiły, w wyniku czego choroba może być nierozpoznana nawet przez kilkadziesiąt lat. Objawy, które mogą pojawić się w jej przebiegu, to m.in.: 

• łysienie kiłowe, 
• wrzód twardy: u kobiet zwykle na szyjce macicy i wargach sromowych, a u mężczyzn – na członku i odbycie (w miejscu wniknięcia bakterii), czasem pojawiają się również wrzody w jamie ustnej (jeżeli do zakażenia doszło w wyniku seksu oralnego), 
• powiększenie węzłów chłonnych, 
• wysypka (osutka kiłowa), 
• zmiany grudkowe na twarzy (osutka grudkowa), 
• gorączka, 
• bóle mięśni i gardła, 
• brak apetytu, 
• gorszy nastrój, 
• zapalenie opon mózgowych. 

Wykrytą kiłę można leczyć, stosując odpowiednie antybiotyki. 

Rzęsistkowica

Do powstania rzęsistkowicy doprowadza zarażenie pierwotniakiem, a konkretnie rzęsistkiem pochwowym (łac. Trichomonas vaginalis). Nie każda kobieta zauważa u siebie objawy tej choroby, jeżeli się już jednak pojawią, są to żółtozielone upławy o nieprzyjemnej woni. Kobiety szczególnie powinny uważać na rzęsistkowicę, ponieważ bywa ona przyczyną niepłodności. Z kolei u mężczyzn schorzenie może doprowadzić do zapalenia cewki moczowej. Jak się leczy rzęsistkowicę? Stosuje się w tym celu leki przeciwpierwotniakowe, podawane doustnie.

Zakażenie HIV

Zakażenie wirusem HIV jest bardzo groźne, jednak jego pierwsze objawy nie wydają się wskazywać na tak poważną dolegliwość i raczej kojarzą się z grypą. Są to: 

• bóle mięśni i stawów, 
• zapalenie gardła,  
• osłabienie, 
• powiększenie węzłów chłonnych, 
• spadek masy ciała, 
• nadmierna potliwość w nocy, 
• gorączka. 

Po pewnym czasie objawy ustępują, a symptomy mogą nie występować przez wiele kolejnych lat. Tymczasem niewykryty wirus HIV prowadzi do rozwoju choroby AIDS (zwykle po 8-10 latach od momentu zakażenia). Do zarażenia wirusem dochodzi poprzez kontakty seksualne lub krew. Niekiedy przechodzi on również na dziecko w czasie ciąży lub podczas karmienia piersią. Warto zaznaczyć, że istnieją środki spowalniające rozwój wirusa HIV. Są to leki antyretrowirusowe, które jednak nie pozwalają na pełne wyleczenie. 

Opryszczka narządów płciowych

Opryszczka narządów płciowych to kolejna choroba wirusowa – za jej rozwój odpowiedzialny jest wirus HSV-2. Schorzenie objawia się skupiskami pęcherzy, które można zauważyć wokół odbytu lub narządów płciowych. Następnie przez 1 lub 2 tygodnie zmiany się powiększają, aż do momentu, gdy zaczynają pękać i przekształcać się w płytkie owrzodzenia. Aby pozbyć się opryszczki, wskazane jest smarowanie zakażonych obszarów maścią przeciwzapalną. Rekomenduje się również przyjmowanie środków doustnych zleconych przez lekarza. 

Wrzód weneryczny

Jeśli chodzi o choroby przenoszone drogą płciową, warto powiedzieć także o wrzodzie wenerycznym, zwanym też wrzodem miękkim. Wywołuje go bakteria Haemophilus ducreyi, a jego najbardziej charakterystycznym objawem jest bolesne owrzodzenie na narządach płciowych. Przypomina on ziarno soczewicy, które otoczone jest czerwoną obwódką. Drugim istotnym symptomem jest powiększenie węzłów chłonnych. Leczenie polega na miejscowym odkażaniu zmian, punkcji bądź opróżnieniu rozmiękających węzłów chłonnych, przy jednoczesnym przyjmowaniu antybiotyków.

Jak zapobiegać chorobom wenerycznym? 

Aby zminimalizować prawdopodobieństwo zakażenia chorobami wenerycznymi, należy ograniczyć kontakty seksualne z dużą liczbą partnerów. Szansę na zarażenie się zmniejsza również stosowanie prezerwatyw oraz maseczek oralnych, choć nie zapewniają one stuprocentowego bezpieczeństwa. Konieczne jest także leczenie chorób wenerycznych – specjalistą w tej dziedzinie jest wenerolog. Warto też co jakiś czas wykonywać badania kierunkowe. Przykładowo, w przypadku podejrzenia kiły lub rzeżączki wykonuje się odczyn Wassermana. W celu sprawdzenia obecności wirusa HIV przeprowadza się z kolei badanie krwi. 

Bibliografia 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560808/ [dostęp 16.03.22]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4746407/ [dostęp 16.03.22]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5856484/ [dostęp 16.03.22].