Jak działa neomycyna? Maść z antybiotykiem bez recepty

Antybiotyk neomycyna jest dostępny zarówno na receptę, jak i bez niej. To skuteczny środek w leczeniu zakażeń bakteryjnych skóry. Stosuj go jednak rozważnie i tylko w zalecanych sytuacjach. Oporność bakterii na antybiotyki stale rośnie, warto więc ograniczać ich wykorzystywanie do niezbędnego minimum. Sprawdź, jak działa neomycyna i w jakich sytuacjach możesz jej bezpiecznie użyć.

Czym jest neomycyna? Na co działa?

Neomycyna to antybiotyk z grupy aminoglikozydów. Ma działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne – wnika do wnętrza bakterii i blokuje im możliwość syntezy białek niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania. Na jakie bakterie neomycyna działa najlepiej? Wrażliwa jest na nią większość pałeczek Gram-ujemnych, do których należą np. Salmonella czy Escherichia coli, oraz gronkowców. Z kolei oporność wykazują m.in. paciorkowce oraz pałeczka ropy błękitnej (łac. Pseudomonas aeruginosa). Jak każdy antybiotyk, neomycyna nie działa na grzyby ani wirusy.

Neomycyna może być stosowana doustnie, na skórę i błony śluzowe oraz do oka. Ze względu na dużą toksyczność nie podaje się jej dożylnie w postaci zastrzyków czy wlewów. Z tego samego względu nie powinno się stosować neomycyny na rany – może przeniknąć przez uszkodzoną skórę do krwiobiegu i wywołać poważne skutki uboczne.

Neomycyna bez recepty dostępna w aptece

Neomycynę bez recepty możesz kupić w postaci preparatów do stosowania zewnętrznego – maści i aerozolu. Znajduje się także w niektórych lekach wieloskładnikowych. Neomycyna występuje np. w czopkach i maści na hemoroidy, które oprócz niej zawierają też środki znieczulające, przeciwzapalne i uszczelniające naczynia krwionośne. Neomycyna bez recepty przeznaczona jest do stosowania u osób dorosłych oraz dzieci od 12. roku życia.

Maść z neomycyną na skórę

Cena neomycyny w maści oscyluje w okolicy kilkunastu złotych, to także najpopularniejsza postać omawianego antybiotyku. Możesz ją kupić w niewielkich tubkach o pojemności 5 g. Leczy się nią:

• ropne zakażenia skóry, np. czyraków,
• ropne powikłania alergicznych chorób skóry,
• zakażone niewielkie oparzenia i odmrożenia.

Jest przeznaczona do krótkotrwałego stosowania, jedynie w miejscach, które uległy zakażeniu. Być może korzystałaś kiedyś z małych, jednorazowych saszetek z maścią antybiotykową. W ich skład wchodzi również neomycyna. Maść zawiera też dwa inne antybiotyki – polimyksynę i bacytracynę. Wspólnie działają na większość gatunków bakterii. Mogą być stosowane do zapobiegania rozwojowi zakażenia w obrębie niewielkich oparzeń, otarć i skaleczeń.

Neomycyna – spray na skórę

W postaci sprayu neomycyna może być stosowana podobnie jak maść – w leczeniu zakażeń bakteryjnych skóry oraz niewielkich otarć, owrzodzeń, oparzeń czy ukąszeń owadów. Preparat samodzielnie możesz stosować przez 3-7 dni na niewielką powierzchnię ciała. Cena neomycyny w sprayu jest wyższa niż maści i przekracza 20 zł.

Neomycyna na receptę

Mocniejsze preparaty z neomycyną są dostępne wyłącznie na receptę. Występuje ona zarówno samodzielnie, jak i w połączeniu z innymi substancjami czynnymi. Lekarz może ci przepisać:

• maść z neomycyną do oczu – jest stosowana w leczeniu zapalenia spojówek i brzegów powiek oraz owrzodzeń rogówki,
• preparaty na skórę z neomycyną – maści i kremy mogą zawierać oprócz niej inne antybiotyki, leki przeciwgrzybicze oraz sterydy,
• krople do oczu z neomycyną i sterydem – wykorzystuje się je do łagodzenia stanów zapalnych oczu i powiek. W tej postaci możesz też zastosować neomycynę do ucha w urazach zewnętrznego przewodu słuchowego,
• doustną neomycynę – tabletki stosowane są do wyjałowienia przewodu pokarmowego przed operacjami oraz w encefalopatii wątrobowej,
• neomycynę do nosa – taki preparat jest dostępny jedynie w postaci leku recepturowego, czyli wykonywanego ręcznie w aptece. Lekarz może też przepisać krople do nosa z neomycyną i efedryną, stosowane w leczeniu bakteryjnych nadkażeń śluzówki.

Skutki uboczne neomycyny

Podczas stosowania miejscowego neomycyny, może wystąpić reakcja alergiczna w przypadku uczulenia na któryś składnik preparatu. Towarzyszą jej się świąd, obrzęk i wysypka. W takiej sytuacji natychmiast przerwij stosowanie leku. Ogólnoustrojowe skutki uboczne neomycyny mogą się pojawić, jeśli będzie stosowana zbyt długo, na rany lub na duże powierzchnie skóry. To przede wszystkim ryzyko uszkodzenia słuchu oraz nerek. Przy rozważnym stosowaniu przez krótki czas ryzyko działań niepożądanych jest niewielkie.

Bibliografia:

1. https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/neomycin-topical-route/description/drg-20065033 [dostęp 13.09.2023].
2. https://www.msdmanuals.com/professional/infectious-diseases/bacteria-and-antibacterial-drugs/aminoglycosides?query=neomycin [dostęp 13.09.2023].
3. Tuszyński K. (Red.), Leki 2022. Praktyczny przewodnik po grupach leków dostępnych w Polsce, Wydawnictwo Farmaceutyczne, Kraków 2021.