Nerw promieniowy – co to jest? Uszkodzenie, przebieg, sposób leczenia i rehabilitacji

Nerw promieniowy to jeden z nerwów występujących w kończynie górnej. Unerwia mięśnie ramienia i przedramienia, które odpowiedzialne są za poruszanie ręką. Jego zadaniem jest przewodzenie bodźców czuciowych. Uszkodzenie nerwu promieniowego skutkuje osłabieniem siły mięśniowej, powoduje też niedowłady oraz zaburzeniami czucia. 

Co to jest nerw promieniowy? Przebieg

Nerw promieniowy to najgrubszy mięsień splotu ramiennego, a zarazem jedyny, który zaopatruje przedramię, ramię, jak również i rękę. Stanowi on przedłużenie pęczka tylnego splotu ramiennego. W miejscu odłączenia się od tego elementu okrąża on kość ramienną, tworząc wokół niej spiralę. Przebiega przez bruzdę nerwu promieniowego i przechodzi na część boczną ramienia. Przebija przegrodę mięśniową boczną, która pozwala mu przedostać się na przód ramienia. Następnie przedostaje się do główki kości ramiennej, rozwidlając się dwie gałęzie, takie jak: 

• gałąź głęboka – kieruje się przez dół łokciowy ku dołowi, okrąża szyjkę kości promieniowej, następnie przebiega przez mięsień odwracacz i przedostaje się na tył przedramienia, gdzie dochodzi do jej rozgałęzienia; 
• gałąź powierzchowna – biegnie wzdłuż mięśnia ramienno-promieniowego, a w dolnym odcinku przedramienia oddala się od tętnicy promieniowej i przedostaje się na jego tył, a następnie łączy się z nerwem skórnym bocznym przedramienia. 

Warto dodać, że nerw promieniowy odpowiada za unerwienie tylnej grupy mięśni ramienia, a także tylnej oraz ruchowo-bocznej grupy mięśni przedramienia.

Położenie nerwu promieniowego

Nerw promieniowy zlokalizowany jest m.in. w jamie pachowej, a konkretnie – w tylnej części powrózka naczyniowo-nerwowego. Od tyłu sąsiadują z nim: 

• mięsień najszerszy grzbietu, 
• mięsień obły większy, 
• mięsień podłopatkowy, 
• tętnica i żyły okalające łopatkę, 
• tętnica i żyły okalające ramię tylne, 
• nerw pachowy. 

Z kolei od przedniej strony nerwu promieniowego usytuowane są: 

• nerw pośrodkowy, 
• tętnica pachowa. 

Mieszczą się one, podobne jak wspomniane wcześniej struktury anatomiczne, również w powrózku naczyniowo-nerwowym. 

Po stronie przyśrodkowej nerwu promieniowego zlokalizowana jest żyła pachowa, wraz z węzłami chłonnymi oraz naczyniami chłonnymi, a od strony przyśrodkowej bardziej z przodu – przyśrodkowo i do przodu – nerw łokciowy, nerw skórny przyśrodkowy przedramienia oraz nerw skórny przyśrodkowy ramienia. Z boku nerw promieniowy styka się z krótką głową mięśnia dwugłowego ramienia oraz mięśniem kruczo-ramiennym. 

Na ramieniu górny jego odcinek znajduje się między głowami mięśnia trójgłowego ramienia, natomiast dolny – w bruździe między mięśniem ramiennym a mięśniem ramienno-promieniowym. W dole łokciowym biegnie on obok tętnicy wstecznej promieniowej.

Nerw promieniowy – gałęzie

Nerw promieniowy oddaje liczne gałęzie w swoim przebiegu, o niektórych już wspomnieliśmy. Oto one: 

• gałąź do stawu ramiennego, 
• gałęzie naczyniowe, 
• gałęzie do stawu łokciowego, 
• gałąź głęboka, 
• gałąź powierzchowna, 
• nerw skórny tylny ramienia, 
• nerw skórny tylny przedramienia. 

Nerw promieniowy a włókna ruchowe

Nerw promieniowy posiada włókna ruchowe, które docierają do różnych mięśni znajdujących się w obrębie kończyny górnej. Są to: 

• mięsień łokciowy, 
• mięsień odwodziciel długi kciuka, 
• mięsień odwracacz, 
• mięsień prostownik długi kciuka, 
• mięsień prostownik krótki kciuka, 
• mięsień prostownik nadgarstka promieniowy długi, 
• mięsień prostownik nadgarstka promieniowy krótki, 
• mięsień prostownik nadgarstka łokciowy, 
• mięsień prostownik palca małego, 
• mięsień prostownik palców, 
• mięsień prostownik wskaziciela, 
• mięsień ramienno-promieniowy, 
• mięsień trójgłowy ramienia.

Zespolenia nerwu promieniowego

Nerw promieniowy ulega zespoleniu z takimi nerwami, jak: 

• nerw łokciowy (przede wszystkim na grzbiecie ręki); 
• nerw mięśniowo-skórny (po tylnej stronie przedramienia, w części górnej i dolnej); 
• nerw skórny przyśrodkowy przedramienia; 
• nerw skórny przyśrodkowy ramienia; 
• nerw pachowy w skórze ramienia (między nerwem skórnym bocznym ramienia, od nerwu pachowego, a nerwem skórnym tylnym ramienia od nerwu promieniowego; 
• nerw pośrodkowy na przedramieniu (poprzez nerwy międzykostne) i na kłębie kciuka, a także na powierzchni grzbietowej palców. 

Porażenie nerwu promieniowego

Czasem dochodzi do porażenia nerwu promieniowego. Sprawdź, jakie są jego przyczyny i objawy. 

Porażenie nerwu promieniowego – przyczyny

Porażenie nerwu promieniowego to neuropatia, która powstaje pod wpływem urazów, zwłaszcza tych komunikacyjnych oraz występujących w wyniku uprawiania sportów ekstremalnych. Może być ono również efektem obrzęków, krwiaków, guzów, a nawet wynikiem przyjęcia nieprawidłowej pozycji podczas snu (często po upojeniu alkoholowym), na skutek długo trwającego ucisku. Z tego względu nazywa się tę przypadłość „syndromem sobotniej nocy”. Przyczyną omawianego problemu bywa również zwichnięcie stawu barkowego. 

Objawy porażenia nerwu promieniowego

Główne objawy porażenia nerwu promieniowego to: 

• problemy z ruchem palców i wyprostu nadgarstka; 
• ręka opadająca (polega na niekontrolowanym zwisaniu nadgarstka, którego pacjent nie jest w stanie podnieść); 
• drętwienie ręki; 
• zaburzenia czucia; 
• problem z wykonywaniem dokładnych chwytów. 

Leczenie porażenia nerwu promieniowego

Jeśli dojdzie do uszkodzenia nerwu promieniowego, zazwyczaj stosuje się specjalną szynę, dzięki której można utrzymać palce i staw nadgarstkowy w pozycji wyprostnej. Konieczna jest również rehabilitacja. Dodatkowo wykorzystuje się inhibitory esterazy cholinowej, stymulujące przewodzenie nerwowe w nerwie, który uległ destrukcji. Dodatkowo wspomagają one procesy naprawcze. 

Ile trwa porażenie nerwu promieniowego?

Czas trwania porażenia nerwu promieniowego zależy głównie od stopnia jego uszkodzenia. Zwykle utrzymuje się ono od kilku do kilkunastu miesięcy. 

Źródła: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK534840/ (dostęp: 23.10.22) 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537304/ (dostęp: 23.10.22)