Nerwica lękowa – czym jest, jak się objawia i jak sobie z nią radzić?

Nerwica lękowa, nazywana również lękiem uogólnionym, to zaburzenie, które dotyka najczęściej osoby między 25. a 45. rokiem życia. Lęk może utrudniać codzienne funkcjonowanie, utrudniać zawieranie znajomości, chodzenie do pracy oraz radzenie sobie z różnymi życiowymi trudnościami.

Nerwica lękowa – charakterystyka  

Nerwica lękowa to dosyć szeroki termin, który odnosi się do wielu różnych symptomów. Zaburzenie to cechuje się lękiem, towarzyszącym jednostce przez praktycznie cały czas. Jednocześnie osoba chora zdaje sobie sprawę z tego, że jej objawy mają podłoże psychiczne, jednak nie jest w stanie sobie z nimi poradzić samodzielnie. Występuje tutaj także pewien rodzaj sprzężenia zwrotnego, ponieważ lęk wywołuje symptomy somatyczne, a te z kolei nasilają lęk.  

Nerwica lękowa dotyka w Polsce nawet 8 milionów osób na różnych etapach życia. Zgodnie ze statystykami uznaje się, że ryzyko rozwoju nerwicy lękowej u większości ludzi, wynosi nawet 9%. Dodatkowo to zaburzenie diagnozowane jest dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Może to wynikać z wielu powodów jak predyspozycje, większy stres w życiu codziennym, natłok obowiązków, a także większa skłonność do wizyt u lekarzy.

Przyczyny nerwicy lękowej 

Na pojawienie się nerwicy lękowej mają wpływ różne czynniki, a do najważniejszych można zakwalifikować: 

• czynniki neurochemiczne, związane z działaniem mózgu i neuroprzekaźników; 
• czynniki osobowościowe, przy czym zgodnie z badaniami zwykle osoby bardziej introwertyczne i powściągliwe w dzieciństwie, częściej cierpią na nerwicę lękową; 
• czynniki związane z życiem rodziny, środowiskiem społecznym i wyuczonymi zachowaniami; 
• czynniki kulturalno-społeczne, a więc życie w ciągłym pośpiechu, nadawanie dużego znaczenia pracy, koncentracja na byciu najlepszym. 

Dodatkowo nerwica lękowa może być związana z nadużywaniem alkoholu i narkotyków. Zaburzenie to może wynikać także z innych przyczyn takich jak natłok obowiązków, nadmierne przemęczenie, przeżycia traumatyczne. Dowiedz się więcej na temat przyczyn i rodzajów nerwicy z naszego artykułu.  

Objawy nerwicy lękowej  

Nerwica lękowa powoduje różne symptomy, a część z nich jest somatyczna lub psychosomatyczna. U osób chorych mogą pojawiać się także objawy poznawcze lub indywidualne trudności emocjonalne. Przebieg zaburzenia zależy jednak od wielu czynników, w tym przede wszystkim momentu podjęcia leczenia. Do najważniejszych symptomów nerwicy lękowej można zakwalifikować: 

• uczucie napięcia i zdenerwowania, które jest obecne przez cały czas; 
• biegunki, wymioty, zatwardzenia i inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego (nerwica żołądka), przy czym te objawy jako jedyne mogą świadczyć po prostu o zatruciu lub chorobie pokarmowo-jelitowej; 
• podwyższony puls i ciśnienie, dodatkowo uczucie ucisku w klatce piersiowej (nerwica serca), przy czym konieczne jest wykluczenie innych chorób; 
• poczucie braku kontroli nad lękiem, ale także swoim ciałem, a nawet życiem; 
• bóle i zawroty głowy; 
• duszności, płytki oddech, kłucie w okolicy klatki piersiowej, brak kontroli nad lękiem (nerwica wegetatywna); 
• ciągłe uczucie zmęczenia (neurastenia); 
• drżenie rąk, uczucie zimna lub gorąca; 
• problemy z koncentracją i skupieniem się.  

W zależności od danego pacjenta, jego doświadczeń, historii choroby oraz osobowości, objawy mogą być zróżnicowane.

Jak sobie radzić z nerwicą lękową? 

Nerwica lękowa to zaburzenie, z którym należy zgłosić się do specjalisty. Nie należy ignorować symptomów nerwicy, ponieważ choroba ta może w znacznym stopniu utrudniać codzienne funkcjonowanie.  

Czy wymagana jest specjalistyczna diagnoza? 

W przypadku zaobserwowania u siebie objawów nerwicy lękowej, warto zwrócić się do lekarza pierwszego kontaktu, psychologa lub psychoterapeuty. Zwykle specjalistyczna diagnoza opiera się przede wszystkim na wykluczeniu innych chorób, na przykład serca, układu pokarmowego, czy też układu oddechowego. Lekarz może zalecić różne badania krwi, moczu, prześwietlenia, a także inne metody rozpoznania.  

Badania laboratoryjne oczywiście nie są w stanie zdiagnozować nerwicy lękowej, ale mogą wykluczyć takie choroby jak refluks przełyku, padaczka, zaburzenia tarczycy i inne. Dopiero po stwierdzeniu, że objawy nie są spowodowane konkretnym problemem fizycznym, pacjent jest kierowany do następnego specjalisty, czyli psychologa, psychiatry lub psychoterapeuty.  

Czy najbliżsi mogą pomóc? 

Bliskie osoby, a więc te z rodziny lub przyjaciele, pełnią ważną funkcję, ponieważ mogą wspierać pacjenta z nerwicą lękową, a tym samym przyspieszyć proces zdrowienia. Dodatkowo najbliżsi mogą także pomóc w diagnozie, zauważyć najważniejsze objawy nerwicy, a tym samym zachęcić daną osobę do leczenia. Specjalista jest w stanie szybciej zdiagnozować nerwicę lękową i skierować pacjenta na odpowiednie leczenie. Osoby z rodziny mogą także pomagać w samym procesie zdrowienia poprzez wspieranie, pokazywanie dobrych metod radzenia sobie z trudnościami życiowymi, a także opowiadanie o własnych doświadczeniach (jeśli także cierpieli na nerwicę lękową).  

Leki na nerwicę  

Na początku procesu leczenia, wielu psychiatrów decyduje się na zalecenie pacjentowi leków na nerwicę. Farmakoterapia nie może być jednak jedynym elementem procesu leczenia, ponieważ leki działają tylko i wyłącznie na objawy, a nie na przyczyny. Zdaniem psychoterapeutów często wystarczający jest sam proces rozmowy terapeutycznej, bez leczenia farmakologicznego, jednak bardzo wiele zależy od konkretnego przypadku.  

Leki na nerwicę to najczęściej preparaty uspokajające, usypiające, zmniejszające lęk, przeciwdepresyjne. Warto zaznaczyć, że nie w każdym przypadku takie leki działają. Wykluczone jest łączenie farmakoterapii ze spożywaniem alkoholu. Należy zawsze poinformować lekarza o przyjmowaniu innych leków.

Czy warto wybrać się na psychoterapię? 

W przypadku diagnozy nerwicy lękowej, szczególne znaczenie ma psychoterapia. To właśnie ta forma oddziaływań może pomóc w zwalczaniu symptomów i przyczyn nerwicy. Zwykle pacjentom z takim zaburzeniem proponowana jest terapia poznawczo-behawioralna. Terapia ta opiera się na zmianie dotychczasowych zachowań i przekonań, a także stworzeniu nowych skryptów myślowych, dzięki czemu możliwe jest wyjście z nerwicy lękowej. Ten rodzaj psychologicznego oddziaływania pomaga również w zmianie sposobu myślenia, które zwykle bywa zniekształcone, na bardziej realistyczne i obiektywne. W trakcie sesji terapeutycznych, pacjent rozmawia z terapeutą, a czasami także wykonuje dodatkowe ćwiczenia. Spore znaczenie w procesie leczenia ma również psychoedukacja, dzięki której pacjent zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, jak radzić sobie z lękiem i nieracjonalnymi myślami.  

Czy mając nerwicę lękową można wspomagać się metodami domowymi? 

W przypadku nerwicy lękowej szczególne znaczenie ma kontakt z psychoterapeutą, jednak dodatkowo pacjent może radzić sobie z objawami przy pomocy metod domowych. Dobrym rozwiązaniem jest wdrożenie różnych działań relaksacyjnych takich jak uprawiania jogi i medytacji, gorące kąpiele z solą, relaksacja, unikanie kofeiny, głębokie oddychanie. Dodatkowo ważna jest zdrowa dieta, wystarczająca ilość snu, unikanie nadmiernych stresów, a także wprowadzenie ćwiczeń fizycznych. Spore znaczenie ma także kontakt z innymi ludźmi, szukanie wsparcia i rozmowy z przyjaciółmi, jak również unikanie izolowania się. Metody te mogą także pomóc w zapobieganiu nerwicy lękowej, a więc profilaktyce. 

Źródła: 

1. 1. https://www.researchgate.net/profile/Aleksander-Sapinski/publication/317411601_Spoleczna_Odpowiedzialnosc_Instytucji_Kultury_w_Polsce/links/593955a0aca272bcd1b71f98/Spoleczna-Odpowiedzialnosc-Instytucji-Kultury-w-Polsce.pdf#page=95 [dostęp: 03.01.2022] 
   1. https://journals.viamedica.pl/psychiatria/article/view/55899 [dostęp: 04.01.2022] 
2. 1. https://www.journalsmededu.pl/index.php/neuropsych/article/view/1501 [dostęp: 04.01.2022]