Nerwica skóry to objaw wegetatywny zaburzeń lękowych

Zastanawiasz się, czy to nerwica? Swędzenie skóry, tzw. gula w gardle, zaburzenia trawienia czy uczucie ciągłego zdenerwowania – te wszystkie dolegliwości mogą być formą zaburzeń lękowych. Nerwica skóry jest jednym z objawów wegetatywnych, ale jak odróżnić ją od egzemy o podłożu dermatologicznym? Po lekturze tego artykułu twoje wątpliwości powinny zostać rozwiane.

Częstotliwość występowania nerwicy skóry i jej etiologia

Okazuje się, że nawet 25% pacjentów ze zdiagnozowaną dermatozą cierpi z powodu objawów wegetatywnych zaburzeń lękowych, które przyjmują postać tzw. nerwicy skóry. Patologia rozwija się w wyniku dysfunkcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN) i wymaga specjalistycznego leczenia. Może wystąpić jako nerwica skóry twarzy, ale także rąk, nóg, pośladków – niekiedy obejmuje całe ciało.

Ze względu na ich złożoność, zaburzenia lękowe dają symptomy nie tylko związane z psychiką (np. ataki paniki, obniżony nastrój, wycofanie społeczne), ale mogą także przyjąć wspomnianą postać wegetatywną. Charakteryzuje się ona odczuwaniem objawów somatycznych, takich jak przewlekłe dolegliwości bólowe, dysfunkcje pracy serca, układu pokarmowego czy właśnie dermatozami, które pojawiają się na skórze w różnej postaci.

U kogo rozwija się nerwica skóry?

Jak już wiesz, nerwica skóry jest postacią nerwicy wegetatywnej i jednocześnie jednym z symptomów zaburzeń lękowych. Narażone są na nią tak kobiety, jak i mężczyźni. Wiek również nie odgrywa tutaj istotnego czynnika etiologicznego. Częściej występuje ona natomiast u osób, które:

• żyją w ciągłym, przewlekłym stresie,
• mają dużo obowiązków,
• żyją szybko i intensywnie,
• nie są zadowolone ze swojego życia prywatnego lub zawodowego,
• występują u nich inne zaburzenia lub choroby natury psychicznej.

Nerwica skóry – objawy. Jak przebiega diagnoza?

Jak odróżnić chorobę dermatologiczną od tej, która wymaga pomocy psychoterapeuty? Możesz odczuwać pieczenie skóry. Nerwica objawia się także świądem, wysypką, zaczerwienieniem czy przesuszeniem. To nie są objawy jednoznaczne, każdy z nich może wskazywać na atopowe zapalenie skóry, alergię czy zwykłe podrażnienie. Pamiętaj jednak, że:

• objawy nerwicy skóry występują na tle nerwowym, a więc towarzyszą im inne problemy o tym samym podłożu, np. obniżenie nastroju, wycofanie społeczne, ucisk w klatce piersiowej, ataki paniki,
• na choroby o podłożu psychicznym nie działają leki wykorzystywane typowo do leczenia dermatoz – pomagają natomiast farmaceutyki przeciwlękowe i przeciwdepresyjne.

Istnieje także kilka charakterystycznych symptomów, które mogą świadczyć o tym, że problem leży w nerwicy skóry i należy się z nim udać do psychologa lub psychoterapeuty, a nie dermatologa. Nie muszą wystąpić, ale gdy je u siebie obserwujesz, powinnaś umówić się na wizytę u specjalisty. Są to:

• trądzik neuropatyczny (in. przeczosowy) – osoba chora czuje wewnętrzną potrzebę usuwania wszelkich niedoskonałości skórnych. Chce, aby jej skóra prezentowała się idealnie,
• nadwrażliwość i bolesność skóry (in. hiperestezja, przeczulica) – jest związana z zaburzeniem odbierania bodźców, przez co pacjent każdą formę dotyku odczuwa ze zdwojoną siłą,
• duża reaktywność skóry – skóra jest podatna na działanie kosmetyków, bardzo wrażliwa na wszelkie zmiany. Reakcja alergiczna występuje w zupełnie niespodziewanych momentach.

Na podstawie dokładnego wywiadu medycznego lekarz dermatolog może zalecić ci konsultację z psychoterapeutą lub psychologiem. Możesz też sama wybrać się do specjalisty (nie potrzebujesz skierowania), aby od razu móc zadziałać wielokierunkowo, jeżeli podejrzewasz, że twoje problemy skórne mogą mieć podłoże w psychice.

Leczenie nerwicy skóry jest skomplikowane

Leczenie nerwicy skóry wymaga wielodziedzinowej współpracy. Konieczna może się okazać pomoc dietetyka i dermatologa, ale najważniejsza będzie wizyta u psychoterapeuty lub psychologa i rozpoczęcie psychoterapii (zwykle wybiera się nurt poznawczo-behawioralny przy podobnych problemach) oraz zastosowanie farmakoterapii, jeżeli specjalista uzna to za stosowne.

Ważne jest dotarcie do źródła problemu, ale doraźnie można także leczyć nerwicę skóry objawowo. W tym celu należy przede wszystkim unikać stosowania drażniących kosmetyków czy intensywnych zabiegów oczyszczających, a także wprowadzenie do codziennej pielęgnacji emolientów nawilżających. A żeby ukoić nerwy i zminimalizować stres, warto zainteresować się ćwiczeniami relaksacyjnymi, jogą lub nauką poprawnego oddechu.

Bibliografia:

1. Dudek D., Cyranka K., Zaburzenia lękowe a „nerwica” i zaburzenia somatyzacyjne, Zaburzenia lękowe: rozpoznanie i leczenie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2024.
2. Koblenzer C. S., Gupta R., Neurotic excoriations and dermatitis artefacta, Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery 2013, 32(2): 95-100.
3. Nitsch K., Jabłoński M., Samochowiec J., Kurpisz J., Zaburzenia pod postacią somatyczną: problematyczne zjawisko – problematyczna diagnoza, Psychiatria 2015, 12(2): 77-84.
4. Wong J. W., Nguyes T. V., Koo J. Y. M., Primary Psychiatric Condidtions: Dermatitis Artefacta, Trichotillomania and Neurotic Wxcoriations, Indian Journal of Dermatology 2013, 58(1): 44-48.