Nerwica w ciąży – objawy, leczenie, wpływ na dziecko

Nerwica w ciąży to temat, który nie jest szczególnie popularny. Zanim jednak dziecko przyjdzie na świat, w głowie przyszłej mamy pojawia się wiele znaków zapytania. Czy dziecko urodzi się zdrowe? Jak je wychować? Czy dam sobie radę? Odpowiedzi na te i inne pytania mogą napawać niepokojem. Jeżeli dochodzą do tego huśtawki nastrojów, a ze strony partnera wsparcie nie jest zbyt duże, łatwo wpaść w pułapkę nerwicy. Jak sobie radzić z nerwicą w ciąży?

Co to jest nerwica lękowa w ciąży?

Nerwica lękowa to rodzaj zaburzenia, u którego podstawy leży lęk. Związany jest on często z różnymi objawami somatycznymi. Ciąża to złożone zjawisko, które łączy się z szeregiem zmian zachodzących zarówno w organizmie, jak i w życiu osobistym. Jest ona czynnikiem, który w może prowadzić do wyczerpania psychicznego, a co za tym idzie –  związek między nerwicą lękową a ciążą jest często bardzo widoczny. Warto zaznaczyć, że silne ataki nerwicy pojawiają się czasem również u tych mam, które urodzenie dziecka od dłuższego czasu planowały – jest to zatem kwestia bardzo indywidualna.

Jednym z rodzajów omawianego zaburzenia jest nerwica serca – w ciąży objawia się ona kołataniem serca, bólami w klatce piersiowej, jak również dusznościami. Szczególnie groźnym połączeniem jest nerwica z depresją w okresie ciąży. Nie można bagatelizować ich objawów, ponieważ stany lękowe w ciąży są jedną z najczęstszych przyczyn przedwczesnych porodów, natomiast depresja znacznie zwiększa ryzyko powikłań ciążowych. Niestety, otoczenie często ignoruje symptomy tych zaburzeń, traktując lęk o zdrowie dziecka jako naturalny, a przyczynę chwiejności emocjonalnej upatrując wyłącznie w zmianach hormonalnych.

Nerwica lękowa w ciąży – objawy

Najczęstsze objawy nerwicy w ciąży to:

• silny lęk,
• ciągłe poczucie zagrożenia,
• ciągłe napięcie nerwowe,
• problemy ze snem,
• ataki paniki,
• nudności i wymioty,
• kołatanie serca,
• drżenie dłoni i nóg,
• ataki duszności,
• zawroty głowy,
• bóle stawów,
• huśtawki nastrojów,
• bóle w klatce piersiowej,
• rozszerzenie źrenic,
• tachykardia (częstoskurcz).

Oczywiście, nie wszystkie symptomy nerwicy muszą występować u jednej osoby.

Nerwica w ciąży – wpływ na dziecko i mamę

Wbrew pozorom, krótkotrwały stres nie wpływa szkodliwie na rozwój płodu. Gorzej, jeżeli niepokój, napięcie psychiczne, jak również i lęki odczuwane są non stop. Wówczas czynniki te niekorzystnie oddziałują zarówno na zdrowie matki, jak i dziecka. Silna nerwica w ciąży sprawia, że zwiększa się u kobiety wytwarzanie epinefryny, katecholamin, kortyzolu oraz norepinefryny. Są to hormony stresu, produkowane w nadnerczach. Podwyższają one poziom ciśnienia oraz stężenie glukozy we krwi, zwiększają napięcie mięśniowe, przyspieszają pracę serca, spowalniają działanie jelit oraz pobudzają układ nerwowy. Kobieta nie może się wówczas zrelaksować.

W okresie ciąży czasem trudno określić, które objawy są efektem jej samej, a które wynikają z nerwicy. Tymczasem zaburzenie to negatywnie wpływa na pracę układu hormonalnego, nerwowego, jak również immunologicznego. Oznacza to, że osłabia się wówczas odporność i zwiększa się prawdopodobieństwo złapania infekcji, które mogą zagrażać płodowi. W krwi kobiety krąży wówczas adrenalina oraz kortyzol, powodujące uczucie lęku i niepokoju. Wspomniane już katecholaminy i kortykosterydy także nie pozostają bez wpływu na rozwój dziecka. Zwiększa się wówczas ryzyko powikłań ciążowych. Co więcej, płód może być przez to niedotleniony, a dziecko – urodzić się z niską masą urodzeniową. W skrajnych przypadkach może dojść do poronień.

Nerwica w ciąży – jak sobie radzić?

Leczenie nerwicy w ciąży jest trudne. Wynika to z tego, że normalnie leczy się to zaburzenie przy wykorzystaniu silnych środków. Niestety, mogą one negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Co więcej, niektóre z nich powinno się przyjmować dopiero po okresie karmienia. Ważna jest tu zatem współpraca ginekologa z psychiatrą, którzy powinni się ze sobą skonsultować. Może się zdarzyć też, że pomimo iż odradzane jest przyjmowanie leków w okresie ciąży, będzie to po prostu konieczne.

Na rynku nie ma obecnie środków psychiatrycznych, które byłyby w pełni bezpieczne dla dziecka. Dlatego często zalecana jest pacjentkom psychoterapia, zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży, kiedy kształtują się narządy wewnętrzne dziecka. Co zatem brać w przypadku nerwicy w ciąży? Jeżeli nie da się obejść bez leków, zaleca się jak najsłabsze środki i w jak najmniejszych dawkach.

Warto dodać, że niektóre kobiety w ciąży decydują się w przypadkach stresowych zredukować napięcie papierosami i alkoholem. To z kolei może przyczynić się do alkoholowego zespołu płodowego FAS. Należy uważać również na zioła – wiele z nich może spowodować uszkodzenie płodu. Wyjątkiem od reguły jest melisa, które ma właściwości relaksacyjne i która zalecana jest zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży – wówczas może nie tylko dobrze wpłynąć na nerwy, ale również na problemy żołądkowo-jelitowe ciężarnej.

Nerwica a zajście w ciążę

Okazuje się, że zaburzenia psychiczne, w tym również nerwica, mogą utrudniać zajście w ciążę. Naukowcy dowiedli, że u kobiet, u których ilość enzymu alfa-amylazy związanego ze stresem jest wysoki, szansa na urodzenie dziecka jest mniejsza niż u tych, u których jego stężenie jest niskie. Stres związany z nerwicą wpływa również na zwiększoną produkcję prolaktyny, która czasem uniemożliwia zajście w ciążę.

Warto dodać, że problemy z zajściem w ciążę mogą wynikać również z jakości nasienia mężczyzny. Jak twierdzą naukowcy z Mailman School of Public Health Uniwersytetu Columbia oraz Rutgers School of Public Health, na jej obniżenie wpływa m.in. stres. Jeżeli mężczyzna jest długotrwale narażony na czynniki stresogenne i np. choruje na nerwicę, w jego spermie znajduje się mniejsza liczba plemników.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3601497/
2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3076672/
3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/3630460/
4. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/5056707/