Nie chcesz, żeby twój mózg się szybko starzał? Wyśpij się!

Wiadomo jest, że brak snu niesie różne nieprzyjemne konsekwencje. Na drugi dzień jesteśmy zmęczone, pozbawione energii i mniej wydajne. Ale bezsenna noc to także zagrożenie dla naszego mózgu. Jak dowiedli ostatnio naukowcy, brak snu nas… postarza. Jak to możliwe?

Starzeje się, ale też regeneruje

O badania pokusił się zespół naukowców z Chin, USA, Niemiec, Danii oraz Szwajcarii. Do eksperymentu zgłosiło się 134 osób w wieku ok. 25 lat. Byli oni poddani badaniu rezonansem magnetycznym, po to, aby zaobserwować, jak brak snu wpływa na wiek ludzkiego mózgu. Wnioski z eksperymentu opisali na łamach czasopisma naukowego „Journal of Neuroscience”. Wynika z nich, że nawet jedna bezsenna noc jest w stanie postarzyć mózg. 

„Nie wiadomo jednak, co stanie się z wiekiem mózgu, jeśli będziemy sami zmieniali warunki spania” – twierdzą badacze.

To nie są pierwsze badania, które wykazały, że w mózgach osób, które nie śpią, zachodzą zmiany m.in. zmiana sposobu dystrybucji płynów oraz objętości substancji szarej. Najnowsze badanie natomiast, jako pierwsze, wykazało wpływ tych zmian na wiek mózgu.

Jak przebiegał eksperyment? Jak czytamy w portalu livescience.com, naukowcy podzielili uczestników badania na cztery grupy, a następnie sprawdzali wpływ zmiany długości snu na wiek ich mózgu. Wiek mózgu to różnica między wiekiem zapisanym w akcie urodzenia, a wiekiem ocenianym na podstawie danych z obrazowania mózgu.

„W ten sposób wiek mózgu każdego z 134 uczestników badania określony został dzięki przy użyciu algorytmu uczenia maszynowego brainageR. Analizował on dane z rezonansu magnetycznego w oparciu o to, jak zazwyczaj wyglądają zdrowe mózgi w danym wieku pod względem objętości tkanek i płynów”- czytamy w livescience.com. 

Każdy uczestnik najpierw badany był po spędzeniu w łóżku ośmiu godzin, a następnie po krótszym wypoczynku kolejnej nocy. Zaskakujące wnioski przyniosły badania mózgu osób, które nie spały minimum 24 godziny. Wyniki wskazały, że jedna bezsenna noc postarza mózg średnio o rok do dwóch lat.

„Konsekwentnie obserwowaliśmy, że całkowite pozbawienie snu zwiększa wiek mózgu o 1-2 lata” w porównaniu do wieku zmierzonego przed bezsenną nocą – stwierdzili naukowcy.

Na szczęście, ten proces można odwrócić.

„Co ciekawe, po jednej nocy regenerującego snu wiek mózgu nie różnił się od stanu wyjściowego” – zauważyli naukowcy.

Badacze zauważyli również, że wiek mózgu nie zmienia się w sposób istotny ani w przypadku znacznego niedoboru snu (trzy godziny snu przez jedną noc), ani w przypadku przewlekłego, częściowego ograniczenia snu (pięć godzin w łóżku przez pięć kolejnych nocy). Znacząca zmiana wieku mózgu pojawiała się jedynie po całkowicie bezsennej nocy.

Dr David Elmenhors z Instytutu Neuronauki i Medycyny w Forschungszentrum Jülich w Niemczech, który również brał udział w badaniu podkreśla, że w badaniu wzięła zbyt mała grupa ochotników. W rozmowie z portalem Live Science zauważył także, że mózg może  starzeć w innym tempie u przedstawicieli różnych grup wiekowych. Dlatego tez jego zdaniem w kolejnych badaniach trzeba by uwzględnić osoby, które cierpią na chroniczny brak snu, np. pracujące w trybie zmianowym. Tylko wtedy można będzie oddać pełny obraz sytuacji.

Sen to regeneracja

Sen jest bardzo ważny dla naszego zdrowia i funkcjonowania. Mówiła o tym w wywiadzie dla HelloZdrowie Daria Łukowska, autorka książki o śnie „Jak spać, żeby się wyspać” .

„W nocy dochodzi do regeneracji naszego organizmu, do oczyszczania się mózgu z toksyn metabolicznych, które po całym dniu zgromadziliśmy. Dzięki temu rano powinniśmy wstać pełni energii i mocy poznawczych, przez co będziemy mogli skoncentrować się na pracy, być kreatywnymi i zapamiętywać to, co robimy. W nocy dochodzi też do konsolidacji pamięci. To, czego się nauczyliśmy, przebudowuje się w naszym mózgu, dzięki czemu powinniśmy to lepiej pamiętać. Studenci zarywają nocki, żeby się nauczyć. A czasem lepiej dłużej o godzinę pospać, ponieważ wtedy więcej zapamiętamy. To szalenie ważne. Często jest tak, że zapamiętujemy coś na drugi dzień, a nie bezpośrednio po tej nauce”.

Podkreśliła także, że dla układu pokarmowego sen jest momentem regeneracji. A brak nocnego wypoczynku możemy boleśnie odczuć następnego dnia.

 „Gdy się nie wyśpimy, nie będziemy mieli ochoty na zdrowe odżywianie, na spacer, na trening. Nie będziemy mieli ochoty na tworzenie rzeczy kreatywnych. Ten czas często będziemy marnować. Sen jest więc tak ważny, ponieważ będzie wpływał na jakość naszego dnia.

Ile powinniśmy spać? Naukowcy zalecają siedem godzin dla osób starszych i w średnim wieku. Jednak podkreślają, że powinniśmy dostosować do indywidualnych potrzeb organizmu.

Źródło: Journal of Neuroscience, Live Science, tvn24.pl