Niedokrwistość hemolityczna problemem dzieci i dorosłych
Niedokrwistość niejedno ma imię. O tej z niedoboru żelaza zapewne dane ci było usłyszeć nie raz, bo to dość często występująca choroba. Nieco mniej mówi się o niedokrwistości hemolitycznej. Największą świadomość jej istnienia mają rodzice dzieci, u których wystąpił konflikt serologiczny. Czym zatem jest? Jakie są przyczyny tej patologii? Jak ją zdiagnozować i leczyć?
Czym jest niedokrwistość hemolityczna?
Niedokrwistość hemolityczna jest chorobą, w której dochodzi do hemolizy, czyli nieprawidłowego rozpadu erytrocytów (krwinek czerwonych). Patologia może mieć postać wrodzoną lub nabytą. W każdym przypadku związana jest z innym schorzeniem podstawowym lub czynnikiem powodującym rozpad erytrocytów:
| Niedokrwistość hemolityczna wrodzona | Niedokrwistość hemolityczna nabyta |
|
|
|
|
|
|
|
|
Jakie są przyczyny niedokrwistości hemolitycznej?
Nie ma jednej przyczyny niedokrwistości hemolitycznej, bo i sama choroba obejmuje szereg różnych zaburzeń związanych z nieprawidłowym rozpadem erytrocytów. Niemniej można wyróżnić kilka grup czynników, mogących sprowokować rozwój tej postaci niedokrwistości:
| Zespół czynników powodujących rozwój niedokrwistości hemolitycznej | Możliwe choroby |
| zaburzenia autoimmunologiczne |
|
| zaburzenia limfoproliferacyjne |
|
| sztuczna zastawka serca |
|
| stosowanie niektórych leków |
|
| kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi |
|
| spożywanie niektórych produktów spożywczych |
|
| choroby współwystępujące |
|
Niedokrwistość hemolityczna a konflikt serologiczny
Konflikt serologiczny to sytuacja, gdy kobieta będąca w ciąży ma grupę krwi z ujemnym (Rh-), a dziecko ma dodatni czynnik Rh (Rh+) odziedziczony po ojcu. Najczęściej do konfliktu dochodzi w czasie porodu, gdy istnieje największe ryzyko przedostania się krwi dziecka do krwiobiegu matki. Jeśli jednak w czasie ciąży pojawiają się plamienia, też może dojść do konfliktu. Wówczas organizm zaczyna wytwarzać przeciwciał anty-D. Traktuje płód jako wrogi organizm, który należy zwalczyć.
To dlatego w sytuacji, gdy ojciec dziecka ma Rh dodanie, a matka Rh ujemne, kobietom podaje się między 28. a 30. tygodniem ciąży immunoglobuliny anty-RhD (pod warunkiem że organizm nie wytworzył już przeciwciał). To ważne, bo jeśli dojdzie do konfliktu serologicznego, może u dziecka rozwinąć się choroba hemolityczna. Wówczas komórki krwi atakowane są przez przeciwciała odmatczyne. Grozi to niedotlenieniem, a w skrajnych przypadkach trwałym uszkodzeniem organów wewnętrznych.
Aby zapobiec takim powikłaniom, dziecku przetaczana jest krew (w uzasadnionych przypadkach) i to jeszcze w brzuchu matki. Choroba ustępuje zwykle do 3. miesiąca życia niemowlęcia. W tym czasie konieczna jest stała kontrola jego stanu pod okiem hematologa. Jeśli to będzie konieczne, dziecko poddawane jest naświetleniom (aby zredukować żółtaczkę) oraz kolejnym transfuzjom.
Jakie są objawy niedokrwistości hemolitycznej?
Objawami, które mogą wystąpić przy niedokrwistości hemolitycznej, są przede wszystkim:
- zmniejszona tolerancja wysiłku,
- ciągłe zmęczenie,
- bóle i zawroty głowy,
- zaburzenia koncentracji,
- płytki i przyspieszony oddech,
- zwiększenie częstotliwości bicia serca (tachykardia),
- żółtaczka.
Wraz z czasem rozwija się:
- choroba niedokrwienna serca,
- zwiększona lepkość krwi,
- powstawanie kamieni żółciowych,
- powiększenie śledziony,
- niewydolność nerek.
Jak diagnozowana jest niedokrwistość hemolityczna?
Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy mogące świadczyć o rozwijającej się niedokrwistości, zgłoś się do lekarza pierwszego kontaktu. Po wywiadzie i badaniu zaleci dalszą diagnostykę i skieruje Cię do hematologa, jeśli Twój stan będzie tego wymagał.
Podstawą diagnostyki niedokrwistości hemolitycznej jest morfologia krwi oraz oznaczenie poziomu żelaza, ferrytyny oraz kwasu foliowego, czyli witaminy B9. Istotne jest też oznaczenie poziomu bilirubiny i wykonanie testu antyglobulinowego. Ponadto ze względu na wpływ choroby na nerki, lekarz może zlecić ci wykonanie badania ogólnego moczu oraz oznaczenie kreatyniny.
Na czym polega leczenie niedokrwistości hemolitycznej?
Leczenie niedokrwistości hemolitycznej uzależnionej jest od przyczyny choroby. Wszystko dlatego, że patologia może zostać wywołana przez szereg różnych czynników i mieć związek z odmiennymi schorzeniami współistniejącymi – to one determinują terapię:
| Grupa przyczyn niedokrwistości hemolitycznej | Możliwe metody terapeutyczne |
| zaburzenia autoimmunologiczne |
|
| stosowanie niektórych leków |
|
| sztuczna zastawka serca |
|
| niedobór enzymów |
|
| rozpad erytrocytów o nieprawidłowej budowie |
|
Bibliografia:
- Adamowicz-Salach A., Niedokrwistości hemolityczne wrodzone i nabyte, Klinika Pediatrii, Hematologii i Onkologii WUM, materiały wewnętrzne [dostęp: 31.11.2023 r.]
- Fleisher L., Roizen M., Anestezjologia w praktyce klinicznej – tom 1-2, Edra Urban&Partner, Wrocław 2014.
- Mendek-Czajkowska E., Spychalska J., Warzocha K., Problemy diagnostyczne we wrodzonej niedokrwistości hemolitycznej, Hematologia 2013, t. 4, nr 2, s. 179-183.
Polecamy
Picie 3 kaw dziennie może wspierać zdrowie serca. Tak mówią wyniki dużego badania
Pani Anna miała zakrzep, a leczyli ją na zapalenie płuc. Pacjentka zmarła, lekarze staną przed sądem
Naukowcy odkryli kolejną grupę krwi – MAL. Dzięki temu przetaczanie krwi stanie się bezpieczniejsze
„Nie lekceważcie krwi w moczu” – apelują Jacek Borkowski i Zbigniew Urbański
się ten artykuł?
