Niedomoga lutealna – przyczyny, objawy, leczenie

Niedomoga lutealna, czyli niedomoga bądź niewydolność ciałka żółtego jest zaburzeniem w organizmie kobiety, w efekcie czego występuje niedobór progesteronu. Hormon ten jest niezbędny do zajścia i utrzymania wczesnej ciąży. Jak się objawia dolegliwość i czy można ją leczyć? 

Niedomoga lutealna – co to takiego? 

Niedomoga lutealna jest to niewydolność ciałka żółtego, które wydziela zbyt małą ilość progesteronu (czyli luteiny) lub produkuje go zbyt krótko. Następstwem tego może być problem z zajściem w ciąże lub jej utrata na wczesnym etapie. 

Progesteron jest bardzo ważnym hormonem, który umożliwia zapłodnienie, ponieważ odpowiada za właściwe przygotowanie błony śluzowej macicy, co jest kluczowe, by mogła się w niej zagnieździć komórka jajowa. Gdy już kobieta zajdzie w ciąże, wówczas progesteron do około 10 tygodnia podtrzymuje ją. Po tym czasie rolę tę przejmuje już łożysko.

Nazwa „ciałko żółte” wzięła się żółtego koloru luteiny, która jest gromadzona przez znajdujące się wokół komórki jajowej komórki ziarniste.

Niedomoga lutealna – przyczyny 

Niewydolność ciałka żółtego może mieć kilka przyczyn, głównie są to problemy związane z gospodarką hormonalną kobiety. Najczęściej wymienia się: 

• niedoczynność tarczycy i związane z tym podwyższone stężenie TSH, 
• schorzenia i problemy związane z jajnikami, 
• zaburzenia podczas dojrzewania pęcherzyka jajnikowego na początku cyklu miesiączkowego, 
• zbyt duży poziom prolaktyny, 
• zaburzenia funkcji podwzgórza, 
• zaburzenia w produkcji hormonów w przysadce mózgowej.

Niedomoga lutealna – objawy 

Jest kilka objawów, które mogą zaniepokoić kobietę i świadczyć o niewydolności ciałka żółtego. Są to: 

• trudności z zajściem w ciążę mimo częstych stosunków bez zabezpieczenia; 
• poronienia na wczesnych etapach ciąży, jeśli już do niej dojdzie; 
• pojawiające się plamienia między miesiączkami; 
• tkliwość piersi; 
• obrzęk piersi; 
• zmiana długości trwania cyklu miesiączkowego; 
• silniejsze objawy napięcia przed pojawieniem się miesiączki, 
• skąpe miesiączki. 

Niewydolność ciałka żółtego – diagnoza

Występowanie większości czynników, które uznawane są za objawy, dają niemalże pewność, że kobieta zmaga się z niewydolnością ciałka żółtego. Aby to jednak potwierdzić, konieczne jest wykonanie szeregu badań.

Pierwszym z nich jest zmierzenie temperatury ciała po odpoczynku, który musi trwać 6 godzin. Jeśli temperatura jest podniesiona, to świadczy o podwyższonym progesteronie. Takich pomiarów należy dokonywać zaraz po owulacji, w drugiej fazie cyklu menstruacyjnego. Nieco wyższa temperatura ciała powinna się utrzymywać przez 3 dni.

Trzeba też wykonać badanie krwi, w którym określone zostanie stężenie progesteronu, prolaktyny i TSH. Stężenie progesteronu powinno się oceniać w fazie lutealnej, czyli w ostatnim etapie cyklu miesiączkowego (po owulacji i tuż przed menstruacją). Poziom tego hormonu należy sprawdzić trzykrotnie, by wynik był w pełni wiarygodny.

W celu zdiagnozowania niedomogi lutealnej wykonuje się również biopsję endometrium. Badanie to pozwala sprawdzić, jak zmienia się błona śluzowa macicy, gdyż może zdarzyć się sytuacja, że będzie ona oporna na progesteron i jego działanie.

Niedomoga lutealna leczenie 

Jeśli przeprowadzone badania potwierdzą niewydolność ciałka żółtego, wtedy niezbędne jest podjęcie odpowiedniego leczenia. To jak wygląda, jest w dużej mierze uzależnione od przyczyny wystąpienia problemu. 

Jeśli kobieta zmaga się z niedoczynnością tarczycy, wówczas konieczne jest, podjęcie terapii hormonalnej. Zdiagnozowanie guza przysadki bądź inny powód, który przyczynia się do zbyt dużej ilości prolaktyny, zapewne przyczyni się do podjęcia leczenia farmakologicznego lub operacyjnego.

W przypadku, gdy powodem niedomogi lutealnej jest podwzgórze, wówczas stosuje się pobudzający dojrzewanie pęcherzyka jajnikowego cytrynian klomifenu. 

Są sytuacje, kiedy nie udaje się jednak ustalić, jaka jest przyczyna niewydolności ciałka żółtego. W takim przypadku, jeśli kobieta stara się zajść w ciążę, lekarz zazwyczaj decyduje się o podaniu jej preparatów, które mają na celu podniesienie progesteronu. 

Jeśli dochodzi do nawracających poronień, to często kobiecie zaleca się przyjmowanie środków, które zawierają gonadotropinę kosmówkową.

Niewydolność ciałka żółtego – leczenie naturalne 

Czy niedomogę lutealną można leczyć naturalnie? Pomóc może odpowiednia, zdrowia dieta oraz stosowanie niektórych ziół, które mają zwiększyć poziom progesteronu w organizmie kobiety. Do takich ziół należą: 

• czerwona koniczyna, 
• lukrecja, 
• niepokalanek, 
• pochrzyn włochaty. 

Oprócz tego płodności sprzyja przyjmowanie produktów, które zawierają witaminę E zwiększającą przepływ krwi ciałka żółtego, witaminę C, witaminę B6, magnez, cynk i błonnik. 

Niedomoga lutealna a ciąża 

Kobieta, która ma zdiagnozowaną niewydolność ciałka żółtego, jest pod opieką lekarza i podejmie odpowiednie działania, wielokrotnie z powodzeniem może zajść w ciążę i ją donosić. Często przyjmowanie progesteronu pozwala utrzymać ten hormon na odpowiednim poziomie, przez co dochodzi do zapłodnienia i późniejszego utrzymania ciąży do 10 tygodnia (następnie tę rolę przejmuje łożysko). 

Dopiero, gdy lekarz stwierdzi brak skuteczności leczenia, para może zdecydować się na inne techniki wspomagające zajście w ciążę, czyli inseminację domaciczną bądź zapłodnienie in vitro. 

Źródła: 

1. https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/choroby-kobiece/niewydolnosc-cialka-zoltego-przyczyny-objawy-leczenie-aa-Dx5P-cAVz-aK1E.html – dostęp: 9.11.2022 r.

2. https://klinikabocian.pl/wiedza/artykul/niewydolnosc-cialka-zoltego-i-trudnosci-z-zajsciem-w-ciaze – dostęp: 9.11.2022 r.

3. https://www.chcemybycrodzicami.pl/niedomoga-lutealna/ – dostęp: 8. 11.2022 r.

4. https://dimedic.eu/pl/wiedza/niedomoga-lutealna-cialka-zoltego-objawy-a-ciaza – dostęp: 8.11.2022 r.