Niedrożność dróg żółciowych – przyczyny i metody leczenia

Drogi żółciowe to bardzo ważne kanaliki odprowadzające żółć z wątroby do światła przewodu pokarmowego. Do czego może prowadzić postępująca niedrożność dróg żółciowych?

Drogi żółciowe

Drogi żółciowe rozpoczynają się malutkimi kanalikami. Im głębiej, tym więcej kanalików łączy się w coraz większe przewody tworząc dwa główne kanały – prawy i lewy (stanowią drogi żółciowe wewnątrzwątrobowe, łącząc się tworzą przewód wątrobowy wspólny, który po połączeniu z przewodem pęcherzykowym daje przewód żółciowy wspólny. W ten właśnie sposób powstaje droga odprowadzającą żółć z wątroby do dwunastnicy).

W skład dróg żółciowych wchodzi pęcherzyk żółciowy (odpowiedzialny za magazynowanie nadmiaru żółci i za dostarczenie żółci do światła jelita). Jeżeli jego praca jest zaburzona, to następuje obkurczanie się woreczka.

Żółć jest wodnym roztworem kwasów żółciowych. W skład wchodzą fosfolipidy, cholesterol i barwniki żółciowe. Wchłania tłuszcze, powodując ich rozkład (są one dalej wykorzystywane przez nasz organizm).

Przyczyny niedrożności dróg żółciowych

Niedrożność dróg żółciowych powoduje wystąpienie cholestazy (zastoju żółci). Czynniki odpowiedzialne za utrudnienie lub całkowite zatrzymanie transportu żółci należą:

• Złogi w drogach żółciowych;
• Stany zapalne dróg żółciowych,;
• Nowotwory (np. guz wątroby, jelita, głowy trzustki, guzy jelita cienkiego);
• Marskość wątroby;
• Pasożyty wywołujące choroby pasożytnicze;
• Urazy pooperacyjne z naruszeniem ciągłości dróg żółciowych.

Niedrożność dróg żółciowych a żółtaczka i inne objawy

W wyniku utrudnienia lub całkowitego zatrzymania transportu żółci dochodzi do nagromadzenie się w skórze barwników żółciowych, głównie bilirubiny (przy takich objawach bardzo często mówi się również o występującej żółtaczce).

Do innych objawów niedrożności zalicza się:

• Nudności i wymioty;
• Uczucie zmęczenia;
• Ciemny, brązowy mocz;
• Odbarwiony, jasny lub żółtawy stolec;
• Ból lub dyskomfort po prawej stronie brzucha – pod żebrami;
• Świąd skóry spowodowany nagromadzeniem kwasów żółciowych w skórze.

Leczenie niedrożności dróg żółciowych

Rozpoznanie wykonuje się na podstawie wymienionych wcześniej objawów klinicznych.

Lekarz zleca badania pomagające znaleźć przyczynę takiego stanu.

Metodami diagnostycznymi stosowanymi przy niedrożności są:

• USG jamy brzusznej – wątroby i fragmentu dróg żółciowych. Na podstawie tego badania oceniana jest szerokość przewodu żółciowego wspólnego i pęcherzyka żółciowego. Lekarz może stwierdzić poszerzenie wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych. USG pomaga wykryć guza w obrębie głowy trzustki;
• Tomografia komputerowa jamy brzusznej (TK) – bardziej dokładne badanie od USG pozwalające na szczegółową ocenę stanu wątroby i trzustki;
• Badania krwi i moczu – sprawdza się stężenie bilirubiny we krwi. Podwyższone stężenie nazywane jest hiperbilirubinemią. W moczu stwierdzona jest również obecność bilirubiny. Oznacza się również poziom enzymów cholestazy (ich podwyższony stan oznacza blokowanie dróg żółciowych, mowa tutaj dokładnie o takich enzymach, jak fosfataza alkaliczna oraz gamma-glutamylotranspeptydaza);
• Cholangiografia rezonansu magnetycznego (cholangio-MR) – ocena przebiegu dróg żółciowych oraz ewentualne przyczyny ich niedrożności;
• Endoskopowa pankreatocholangiografia wsteczna (ECPW, ERCP) – za pomocą kontrastu można zobrazować przebieg i choroby dróg żółciowych.

Leczenie niedrożności dróg żółciowych zależne jest od występującej przyczyny. Przy pomocy endoskopowej pankreatocholangiografii wstecznej (metoda stosowana jest przy kamicy przewodowej) usuwa się złogi z przewodów pokarmowych.

Protezowanie dróg żółciowych (wprowadzanie do nich cienkich cewników) wykonuje się w przypadku nowotworów i marskości wątroby.

Niedrożność dróg żółciowych u dzieci

Prawdopodobieństwo zachorowania oceniane jest na ok. 1 na 18 tys. dzieci. Dziewczynki zapadają na tą chorobę częściej niż chłopcy. Może rozwijać się w pierwszych tygodniach życia prowadząc do marskości wątroby. Toksyczna żółć zalegającą w wątrobie uszkadza ten organ.