Co oznacza niski poziom hemoglobiny? Jak go podwyższyć?
Prawidłowy poziom hemoglobiny we krwi pozwala efektywnie transportować tlen do tkanek. Jeśli z jakichś powodów jej stężenie spada – skutkuje to niedotlenieniem organizmu. Dlatego pojawia się zmęczenie, zaburzenia koncentracji i zmniejszona tolerancja na wysiłek. Kiedy obserwujemy niski poziom hemoglobiny? Co może być tego powodem?
Co znaczy, że poziom hemoglobiny jest niski?
Hemoglobina jest białkiem zawartym w erytrocytach, czyli czerwonych krwinkach. Jej głównym zadaniem jest przenoszenie tlenu z płuc do wszystkich tkanek organizmu oraz zwrotne transportowanie dwutlenku węgla z tkanek do płuc. Jest to możliwe dzięki zawartym w jej cząsteczkach jonom żelaza. Do tego hemoglobina wykazuje działanie pseudoenzymatyczne (choć sama enzymem nie jest). Zachowuje aktywność podobną do enzymu katalazy chroniącej komórki przed destrukcyjnym działaniem reaktywnych form tlenu.
Optymalny poziom hemoglobiny jest niezwykle ważny dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Jej skrajny niedobór skutkuje niedotlenieniem. Co jednak kryje się za stwierdzeniem, że poziom hemoglobiny jest niski lub bardzo niski? Normy hemoglobiny są zależne od wieku oraz płci pacjenta i w zależności od laboratorium zakresy referencyjne mogą się nieznacznie różnić:
| Wiek/płeć pacjenta | Norma hemoglobiny |
| dorośli mężczyźni | 14-16 g/dl |
| dorosłe kobiety | 12-14 g/d |
| noworodki | 18-22 g/dl |
| dziecko 1-3 miesiące | 14-17 g/dl |
| dziecko 2-10 lat | 11,5-15,5 g/dl |
| dziewczyna 11-18 lat | 12-15 g/dl |
| chłopak 11-18 lat | 13,5-16 g/dl |
Jak zbadać poziom hemoglobiny?
Poziom hemoglobiny badany jest przy okazji każdej morfologii. Znajdziesz ją na wyniku oznaczoną jako HGB lub Hb. Obok zawsze widnieją wartości referencyjne przyjęte w danym laboratorium. To do nich lekarz będzie się odnosił, analizując twój stan zdrowia. Przed badaniem utrzymaj głodówkę przez 12-14 godzin. Zjedz ostatni posiłek (lekkostrawny) o 18:00 i rano udaj się do laboratorium. Możesz napić się odrobiny wody, aby rozrzedzić nieco krew, co ułatwi jej pobranie. Przyjdź na miejsce kwadrans wcześniej i chwilę odpocznij. To ważne, aby wyniki były miarodajne.
Jakie są przyczyny niskiego poziomu hemoglobiny?
Jak podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), niskie stężenie hemoglobiny we krwi powiązane jest z niedokrwistością (anemią). Zaburzenie to może wynikać m.in. z:
- obfitych krwawień miesiączkowych kobiet,
- krwotoków (np. po urazie),
- niewystarczającej podaży żelaza oraz witamin z grupy B,
- zaburzeń przyswajania i wchłaniania substancji odżywczych (np. przy celiakii).
Anemia nie jest stanem, który można stwierdzić przy jednakowym poziomie hemoglobiny dla każdego, ponieważ niski jej poziom u dorosłego mężczyzny może być jednocześnie prawidłowym dla dorosłej kobiety. Dlatego poniżej przedstawiono różne zakresy:
| Stadium niedokrwistości | Poziom hemoglobiny |
| stopień I (niedokrwistość łagodna) | 10-12 g/dl u kobiet i 10-13,5 g/dl u mężczyzn |
| stopień II (niedokrwistość umiarkowana) | 8-9,9 g/dl |
| stopień III (niedokrwistość ciężka) | 6,5-7,9 g/dl |
| stopień IV (niedokrwistość zagrażająca życiu) | poniżej 6,5 g/dl |
Spadek hemoglobiny poniżej normy sugeruje rozwój anemii i wymaga dalszej diagnostyki oraz leczenia. Co ważne, niski poziom hemoglobiny nie występuje przy anemii jako parametr izolowany (wszystkie inne są prawidłowe). Zwykle towarzyszą temu też inne obniżone parametry czerwonokrwinkowe.
Leczenie raka, takie jak chemioterapia i radioterapia, a także nowotwory atakujące szpik kostny, mogą powodować anemię. [...] Należy powiedzieć lekarzowi, jeśli pacjent jest bardzo zmęczony lub ma inne objawy niedokrwistości. Istnieją terapie, które mogą pomóc.
Jakie są objawy niskiego poziomu hemoglobiny?
Jeśli poziom hemoglobiny jest niski, ale odchylenie od normy nie jest bardzo znaczące (anemia umiarkowana), możesz czuć wyłącznie senność i szybciej się męczyć. Jednak wraz z pogłębianiem się zaburzenia nawet najmniejszy wysiłek zacznie być dla ciebie wyzwaniem. Mimo przespanej nocy, czuć będziesz zmęczenie.
Do tego z czasem mogą pojawiać się zawroty głowy, problemy z koncentracją i pogorszenie pamięci. Możesz mieć wówczas wrażenie, że ciągle o czymś zapominasz, a nauka stanowi ogromne wyzwanie. Nierzadko też skóra staje się blada, serce mocniej bije, włosy zaczynają wypadać a paznokcie pękać. Kobiety po ciąży często są przekonane, że to objaw zaburzeń pracy tarczycy, tymczasem są to właśnie typowe symptomy anemii powiązane z niskim poziomem hemoglobiny.
Bibliografia:
- Chełstowska M, Warzocha K., Objawy kliniczne i zmiany laboratoryjne w diagnostyce różnicowej niedokrwistości, Onkologia w Praktyce Klinicznej, t. 2, nr 3, s. 105-116.
- Janczak M., Janczak A., Anemia z niedoboru żelaza u dzieci – o czym warto pamiętać, Nowa Pediatria, 2019, nr 23(4), s. 123-128.
- Zapora E., Jarocka I., Hemoglobina – źródłem reaktywnych form tlenu, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 2013, nr 67, s. 214-220.
Polecamy
Jakie badania na cukrzycę wykonać? Diagnostyka cukrzycy typu 1. i 2.
Badania SIBO. Wykrycie zespołu rozrostu bakteryjnego jelita cienkiego
Jakie badania na celiakię wykonać, by potwierdzić nietolerancję glutenu?
Wskaźnik HOMA-IR – przydatność w diagnostyce insulinooporności
się ten artykuł?
