O czym mogą świadczyć guzy na jądrach? Przyczyny zgrubień

Jądra to męskie narządy rozrodcze. Spełniają one szereg istotnych funkcji, a przede wszystkim wytwarzają plemniki oraz hormony płciowe. Czasem pojawiają się jednak na nich wyraźne zgrubienia, które bywają oznaką – również poważnych – chorób. Czym są guzy na jądrach? Przyczyny mogą tkwić w patologiach, które opisaliśmy w artykule. 

Guz na jądrze – czy to rak? 

Guz na jądrze może oznaczać raka jądra – objaw ten nie powoduje bólu, ale da się go wyczuć palpacyjnie. Jest wtedy twardy, nie przesuwa się i ma litą strukturę. Widać też powiększenie się jądra, które tylko w pierwszej fazie nie wiąże się z dolegliwościami bólowymi. U pacjentów z chorobą nowotworową odnotowuje się w pewnym momencie rozpieranie w obrębie moszny, a niektórzy mają wrażenie, że znajduje się w niej płyn. Później mogą się pojawić bardziej uciążliwe symptomy, związane z przerzutami. Mamy tu na myśli np.:  

• widoczne chudnięcie,  

• zły nastrój, 

• skrajne osłabienie organizmu. 

Żylaki powrózka nasiennego 

Żylaki powrózka nasiennego (ŻPN) to choroba, która zazwyczaj przebiega bezobjawowo. Jednym z pierwszych symptomów są miękkie guzki umieszczone nad jądrem, wyczuwalne w II. stopniu zaawansowania schorzenia. W rzeczywistości to patologicznie poszerzone naczynia żylne, z czasem stają się coraz większe. Do innych objawów ŻPN należą:  

• uczucie ciężkości w mosznie,  

• uczucie niezwykle ciepłej moszny i jej obrzmienie,  

• bóle szczególnie dotkliwe w trakcie wzwodu (pojawiają się też w pachwinie).  

Jeśli więc zauważysz u siebie guz na lewym jądrze, bardzo możliwe, że rozwinęły się u ciebie żylaki powrózka nasiennego – w 90 proc. przypadków tego rodzaju guzki pojawiają się właśnie po lewej stronie, zazwyczaj u nastolatków w wieku 13-18 lat, chociaż chorują także dorośli oraz dzieci. 

Guz na jądrze a zapalenie jądra 

Zapalenie jądra może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Wiąże się nie tylko ze zgrubieniem na jądrach, ale również silnym bólem, występującym zwykle po jednej stronie. Zauważalne są też następujące objawy:  

• zaczerwienienie skóry moszny,  

• obrzęk, powiększenie i uniesienie jądra, 

• gorączka,  

• ból podczas oddawania moczu,  

• mdłości i wymioty.  

W przebiegu zapalenia jądra często występuje także objaw Prehna, który polega na tym, że kiedy w pozycji stojącej uniesie się mosznę do góry, ból ulega zmniejszeniu – symptom ten pomaga urologowi lub andrologowi rozróżnić zapalenie jądra od jego skrętu, który jest stanem nagłym i zagraża życiu.  

Skręt jądra 

Zgrubienia to objaw charakterystyczny dla wspomnianego wyżej skrętu jądra. Przypadłość ta polega na obróceniu się gonady wokół własnej osi, w efekcie czego dochodzi do skrętu odchodzącego od niego powrózka nasiennego i zatrzymania lub ograniczenia przepływu krwi. Stan charakteryzuje się silnym bólem, często promieniującym z dolnej części brzucha i okolic pachwiny. Kiedy podnosi się jądro, jest on jeszcze silniejszy. Moszna może być wówczas obrzęknięta, często pojawiają się mdłości oraz wymioty. Taki stan wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej, ponieważ w jego przebiegu może dojść do martwicy tkanek. 

Zapalenie najądrza 

Zapalenie najądrza to choroba, która pojawia się nagle, a jej przebieg jest ostry i gwałtowny. Po jednej stronie pojawia się wyczuwalny guzek, obrzęk oraz ból moszny, niekiedy również ból w kroczu oraz u nasady członka. Często można zaobserwować tutaj również objaw Prehna, który opisano powyżej. 

Wodniak jądra 

Wodniak jądra powstaje wtedy, gdy w worku mosznowym gromadzi się płyn. Omawiana przypadłość przyjmuje wtedy formę jajowatego guzka wyczuwalnego podczas badania palpacyjnego, a worek mosznowy staje się znacznie większy. Wodniak nie wywołuje najczęściej bólu, chyba że jest już tak duży, że powoduje problem z chodzeniem. Tego typu dolegliwości mają miejsce, kiedy schorzenie stanowi efekt ostrego zapalenia jądra lub najądrza, bądź nowotworów. Warto zaznaczyć, że wodniaki występują zarówno po jednej, jak i po obu stronach ciała jednocześnie. 

Torbiel najądrza 

Niewielka torbiel najądrza nie wiąże się z żadnymi objawami. Dopiero kiedy rośnie, wyczuwalny zaczyna być mały guzek nad jądrem – może mieć od kilku milimetrów do kilku centymetrów wielkości. Sprawia wrażenie oddzielonego od jądra i najczęściej wykrywa się go podczas samobadania moszny, a czasem też przypadkowo, w ramach badania USG. W pewnym momencie skóra wokół tego zgrubienia zaczyna pobolewać, bywa również zaczerwieniona. Czasami się powiększa oraz puchnie. Zmiana typu nierzadko powoduje dyskomfort w codziennym funkcjonowaniu. 

Krwiak wokół jądra 

Guz czasem formuje się w wyniku krwiaka powstałego wokół jądra. Ten z kolei bywa najczęściej efektem urazu lub przebytej operacji (wówczas stanowi powikłanie po jej przeprowadzeniu). Przypomina wyżej opisanego wodniaka, jednak tutaj worki, które otaczają jądra, są wypełnione krwią. Jest to zmiana, która wywołuje dolegliwości bólowe. 

Guz na jądrze – do jakiego lekarza się udać? 

W przypadku zauważenia guza na jądrze należy udać się do onkologa, chirurga lub urologa. Masz też możliwość bezpośredniego zapisania się na USG jądra. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby najpierw udać się do lekarza rodzinnego i poprosić o skierowanie na takie badanie. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430814/ [dostęp 19.05.24]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK448113/ [dostęp 19.05.24]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563159/ [dostęp 19.05.24].