Objawy skórne insulinooporności zwiastującej cukrzycę typu 2. 

Czy insulinooporność objawia się wyłącznie sennością po posiłku i napadami głodu? Jak się okazuje, zaburzenie może o sobie dawać znać także zmianami skórnymi. Jakie objawy skórne insulinooporności powinny wzbudzić w tobie niepokój? Jak je rozpoznać? 

Insulinooporność a cukrzyca 

Insulinooporność to zmniejszona wrażliwości tkanek na działanie insuliny. We współczesnych czasach coraz więcej osób zmaga się z tym problemem ze względu na „epidemię” nadwagi i otyłości – osoby z nadmiernie rozrośniętą tkanką tłuszczową, zwłaszcza z otyłością brzuszną, muszą liczyć się z dużym ryzykiem rozwoju insulinooporności. 

Podstawową rolą insuliny jest zarządzanie glukozą, czyli transportowanie cukru do wnętrza komórek. Dzięki temu regulowany jest poziom glukozy we krwi, a komórki otrzymują niezbędne do funkcjonowania „paliwo”. Jeśli jednak są oporne, insulina nie może wywołać oczekiwanego efektu biologicznego. Stale więc utrzymuje się wysoki poziom glukozy (hiperglikemia) i tak powoli rozwija się stan przedcukrzycowy. 

Insulinooporność nie jest jednak cukrzycą. Jeszcze. Niekontrolowana i nieleczona,  może doprowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2. Dlaczego tak się dzieje? Gdy tkanki są mniej wrażliwe na insulinę, trzustka zaczyna uwalniać jej więcej, aby przełamać opór komórkowy. Dalej insulina doprowadza do degradacji receptorów na powierzchni komórek. Jest to naturalna reakcja obronna przed nadmierną stymulacją insulinową. 

Rogowacenie ciemne przy insulinooporności 

Gdy mowa jest o insulinooporności, zwykle zwraca się uwagę na kluczowe objawy patologii, takie jak wzmożona senność po posiłku bogatowęglowodanowym. To efekt silnego wyrzutu insuliny, który ma na celu zagospodarowanie dostarczonej glukozy. Kolejnym typowym symptomem są napady głodu. Organizm domaga się glukozy, która spada nagle po wcześniejszym wyrzucie insuliny. 

Jednak choć senność poposiłkowa i napady głodu są najbardziej charakterystycznymi objawami, istnieją także inne ważne symptomy. Niekiedy mogą schorzeniu towarzyszyć… zmiany skórne. Występują u ok. 30 proc. chorych. Przede wszystkim przybierają postać rogowacenia ciemnego. 

Czy to insulinooporność? Objawy skórne w tym przypadku symetrycznie układają się w zgięciach skórnych, zwłaszcza w łokciach i pod kolanami. Mogą też pojawiać się na karku, szyi, tuż pod linią włosów oraz przy pępku, w pachwinach oraz w okolicach naturalnych otworów w ciele (np. odbyt). W zaawansowanej postaci przebarwienia mogą pojawić się też na błonach śluzowych.  

Bez względu na lokalizację, rogowacenie ciemne ma postać szarych i brunatnych przebarwień albo rozrostów brodawkowatych. Skóra może przez to sprawiać wrażenie brudnej czy zafarbowanej. W dotyku tkanka jest wyraźnie szorstka i gruba. Zmiany mogą wywoływać swędzenie. 

Dlaczego przy insulinooporności rozwija się rogowacenie ciemne? 

Rogowacenie ciemne przy insulinooporności to efekt zbyt szybkiego tempa wzrostu keratynocytów oraz fibroblastów na skutek utrzymującego się wysokiego poziomu insuliny we krwi. Zmiany na skórze mogą mieć jeden z dwóch typów: 

• typ A – wynika z genetycznie uwarunkowanych wad receptorów insulinowych. Najczęściej stwierdzany jest u kobiet czarnoskórych i tych z cechami męskimi (np. owłosieniem typowo męskim), 
• typ B – pojawia się przede wszystkim u starszych kobiet, u których zdiagnozowano choroby autoimmunologiczne. W tym wypadku stwierdzana jest obecność przeciwciał skierowanych przeciwko receptorom insulinowym. 

Rogowacenie ciemne towarzyszy też insulinooporności i cukrzycy przy zespole Lawrence’a-Seipa. Jest to rzadka postać lipodystrofii, w której dochodzi do całkowitego zaniku tkanki tłuszczowej. W przypadku selektywnej jej postaci zanik może dotyczyć tylko okolic kończyn. Wówczas osoba chora ma nienaturalnie szczupłe ręce i nogi, podczas gdy reszta ciała nie wykazuje cech zaniku tkanki tłuszczowej. 

Trądzik przy insulinooporności 

Mniej oczywistą konsekwencją zaburzenia wydzielania insuliny przez trzustkę jest rozwój trądziku pospolitego. Pojawia się na partiach ciała, gdzie znajduje się najwięcej gruczołów łojowych, a więc na twarzy i w mniejszym stopniu na klatce piersiowej oraz plecach. Zmiany towarzyszące trądzikowi pospolitemu mają postać zarówno zaskórników otwartych, jak i zamkniętych. Są to torbiele z ropną substancją, krostki, grudki i punktowe stany zapalne. 

Bibliografia: 

1. https://forumleczeniaran.pl/zmiany-skorne-w-insulinoopornosci-na-co-zwracac-uwage/# [dostęp 04.07.2024]. 
2. Małecki M. T., Otyłość – insulinooporność – cukrzyca typu 2, Kardiologia Polska 2006, supl. 10, nr 64, s. 561-566. 
3. Maj J. Jankowska-Konsur A., Gruber J., Kurek M., Tupikowska M., Zmiany skórne w endokrynopatiach, Family Medicine & Primary Care Review 2013, t. 15, nr 3, s. 458-461. 
4. Radziszewski M., INSULINOOPORNOŚĆ – molekularne podłoże powstawania i występowanie w wybranych chorobach metabolicznych i endokrynopatiach, Warszawski Uniwersytet Medyczny.