Bezbarwny mocz – co oznacza mocz jak woda?

Jasny, bezbarwny mocz, a może wręcz przeciwnie – mocz ciemnożółty? To, jaki kolor ma mocz wiele mówi o stanie nawodnienia organizmu, a także funkcjonowaniu układu moczowego. W taki obrazowy sposób organizm daje ci znać, gdy nie przyjmujesz odpowiedniej ilości płynów. Co oznacza bezbarwny mocz? Czy to prawidłowy kolor moczu? „Ważne jest znalezienie złotego środka, bo picie zbyt dużej ilości wody, również może zaszkodzić”, twierdzi lekarz rodzinny Krzysztof Lachowski. 

Bezbarwny mocz – picie dużej ilości wody

Wiele mówi się o konsekwencjach zbyt małej podaży płynów i odwodnienia. Okazuje się, że równie istotnym problemem jest picie zbyt dużej ilości wody. Wówczas pojawia się rozcieńczony, bezbarwny mocz. Czy może mieć to negatywny wpływ na organizm?

Lek. Krzysztof Lachowski: Skrajności nie są dobre, nawet najzdrowszych produktów. Do nadmiernego nawodnienia dochodzi stosunkowo rzadko, głownie sportowcy mają tendencję do „wlewania” w siebie nieracjonalnej ilości napojów. Jest zasada, aby pić wodę regularnie małymi łykami. Wypijanie całej 1,5 litrowej butelki wody na raz nie jest dobrym pomysłem. Jeśli pijemy więcej niż nasze nerki są w stanie przefiltrować i usunąć wraz z moczem, jest to niebezpieczne zjawisko, ponieważ może spowodować gromadzenie się zbyt dużej ilości wody w krwiobiegu. Nadmierne nawodnienie zaburza równowagę płynów w ciele, zaburzając jego podstawowe procesy. Co ważne, dochodzi do rozcieńczenia ważnych substancji we krwi, a wszelkie witaminy i minerały, które zostały spożyte wraz z posiłkiem, są wypłukiwane.

U kogo może wystąpić bezbarwny mocz?

Nadmiernie rozcieńczony, bezbarwny mocz jak woda występuje u osób, które narażone są na przewodnienie organizmu. Mowa o osobach przyjmujących znaczne ilości płynów. Oto, co o problemie przewodnienia, prowadzącym do pojawienia się bezbarwnego moczu mówi ekspert:

Przede wszystkim dotyczy to sportowców, a dokładniej mówiąc, osoby trenujące wytrzymałościowo, np.  maratończycy lub kolarze. Często podczas treningów wypijają oni zbyt dużą ilość płynów w krótkim czasie, a nerki nie są w stanie pracować na tak szybkich obrotach. Ze względu na to, że każdy ma inne zapotrzebowanie na wodę, uwarunkowane płcią, trybem życia i stanem zdrowia, nie podaje się dokładnych dawek przekroczonej ilości, ale najczęściej jest to już ponad 5 litrów wody dziennie.

Podobnie jak w przypadku odwodnienia, objawy picia zbyt dużej ilości wody często są bagatelizowane, bo można je łatwo wytłumaczyć, np. zmęczeniem w pracy lub gorszym dniem. Należą do nich: bóle głowy, dezorientacja, nudności, a w dłuższej perspektywie czasu może nawet dojść do nieprzytomności i śpiączki. Nadmierne picie wody powoduje dysfunkcje nerek, dlatego może także dojść do niewydolności.

Bezbarwny mocz – przyczyny, które mogą niepokoić

Przyjmowanie zbyt dużych ilości płynów to problem, z którym można sobie bez problemu poradzić. Okazuje się jednak, że bezbarwny mocz może pojawić się w przebiegu niektórych schorzeń. Jakich? Tych, które prowadzą do rozcieńczenia moczu. Dlaczego mocz jest żółty? Kolor moczu zależy od zawartości w nich barwnika urobilinogenu. Im bardziej rozcieńczony mocz, tym mniej w nim barwnika – i wtedy zaniepokoić może cię bezbarwny kolor moczu.

Bezbarwny mocz u dorosłych i dzieci może świadczyć o cukrzycy, w przebiegu której wydzielane są bardzo duże objętości moczu. Cukrzycę można podejrzewać, gdy pojawiają się takie objawy jak wzmożone pragnienie i picie wody w nocy, suchość skóry, osłabienie i senność, zawroty głowy czy zaburzenia widzenia. Bezbarwny mocz towarzyszy także żółtaczce hemolitycznej, gdy zażółceniu skóry towarzyszy oddawanie moczu bezbarwnego, o nie zmienionej objętości. Pozostałe przyczyny występowania bezbarwnego moczu to:

• zażywanie leków pobudzających diurezę
• choroby nerek
• nadmiar hormonu wazopresyny
• niedoczynność tarczycy.

Bezbarwny mocz u dziecka

Bezbarwny mocz jak woda u dziecka nie musi stanowić źródła niepokoju – być może maluch pije duże ilości płynów i bardzo jasny mocz jest objawem nadmiaru wody w organizmie. Jeśli jednak pogarsza się samopoczucie dziecka, a zmianie odcienia moczu na bezbarwny towarzyszy znaczna zmiana jego objętości – może to świadczyć o cukrzycy czy chorobach nerek. Wszelkie wątpliwości rozwieje wówczas badanie ogólne moczu.

Bezbarwny mocz w ciąży – wody płodowe czy mocz?

U kobiet w ciąży pojawienie się bezbarwnego moczu może nasuwać pytanie: to wody płodowe czy mocz? Wody płodowe to płyn owodniowy chroniący płód. Odejście wód płodowych jest fizjologicznym zwiastunem porodu. Jak rozpoznać sączenie się wód płodowych i odróżnić je od bezbarwnego moczu? Mocz ma swój charakterystyczny zapach, podobnie jak wody płodowe. Jak rozpoznać, czy to bezbarwny mocz czy wyciek wód płodowych? Płyn owodniowy pachnie lekko słodkawo i ma delikatną, opalizującą barwę. Gdy zauważymy w toalecie bezbarwny mocz, należy upewnić się, czy to nie wody płodowe, układając się w pozycji leżącej. Gdy nadal czujemy wyciek płynu – mogą to być wody płodowe. Wówczas konieczna jest konsultacja z lekarzem.

Ciemny mocz – objaw odwodnienia

Gdy pijemy za mało – źle, gdy pijemy za dużo – również źle. Zatem, jak znaleźć złoty środek, aby nawodnić organizm, ale w odpowiedniej dla siebie ilości? Odwodnienie występuje wówczas, gdy tracimy więcej wody, niż przyjmujemy, a ciało w konsekwencji nie ma wystarczającej ilości do prawidłowego funkcjonowania. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne dla dzieci i osób starszych. Aby nie popadać w skrajności, zaleca się pić 2-3 litry wody dziennie, w zależności od płci, pogody, aktywności fizycznej i stanu zdrowia. Wówczas nie pojawia się bezbarwny mocz, tylko mocz ciemnożółty.

Czy najczęstszą przyczyną odwodnienia jest zbyt mała ilość spożywanych napojów?

Lek. Krzysztof Lachowski: Owszem, do odwodnienia dochodzi głównie wtedy, gdy nie dostarczamy sobie wystarczającej ilości płynów. Są jednak pewne okoliczności, w których szczególnie jesteśmy narażeni. Są to między innymi: zatrucia pokarmowe, infekcje i choroby, podczas których zdarzają się wymioty i biegunka. To właśnie wtedy, powinniśmy pić więcej, niż zwykle. Trzeba mieć także na uwadze to, że niektóre leki, które przyjmujemy podczas choroby, mogą zwiększać ryzyko odwodnienia.

Zapotrzebowanie na wodę zwiększa się także podczas upałów i wysiłku fizycznego. Wtedy tracimy znacznie więcej wody, pocąc się. Pragnienie nie zawsze jest wiarygodnym wskaźnikiem zapotrzebowania organizmu na płyny, bo wiele osób, szczególnie starszych, nie odczuwa pragnienia, dopóki nie jest już odwodniona. Dlatego ważne jest zwiększenie poboru wody podczas upałów lub choroby.

Porozmawiajmy o objawach. Kiedy powinna zapalić się czerwona lampka?

Jeśli chodzi o dziecko będzie to suchość ust i  języka, brak łez podczas płaczu, drażliwość oraz rzadkie oddawanie moczu. U dorosłych występuje bardzo silne pragnienie, zmęczenie, osłabienie organizmu, poczucie „kręcenia się w głowie”, migrena oraz rzadkie oddawanie moczu. Dorośli często te objawy bagatelizują, bo jednak zawsze znajdzie się więcej oczywistych powodów do zmęczenia, typu: praca, natłok obowiązków. Dochodzi do ogólnie złego samopoczucia, bo kiedy normalna zawartość wody w ciele jest zmniejszona, zaburza to równowagę minerałów, w konsekwencji wpływając na takie podstawowe odczucia: energii, siły. W końcu, woda stanowi dwie trzecie ciała i odgrywa ważną funkcję: wspomaga trawienie, nawilża stawy, odżywia skórę i, co ważne w kontekście samopoczucia, usuwa toksyny z organizmu.

Nietypowy kolor moczu – co oznacza?

Prawidłowy kolor moczu to lekko żółty, słomkowy. Wiesz już, co może oznaczać bezbarwny mocz. Jaki jeszcze odcień może mieć mocz? Kolor czerwony może świadczyć o obecności krwi w przebiegu chorób nerek czy infekcji, ale równie dobrze może to być barwnik zawarty w buraczkach, które zjadłaś na obiad. Co oznacza biały mocz? Mleczny odcień moczu wskazywać może na obecność ropy i bakterii w przebiegu zakażenia układu moczowego. Mocz zielonkawy towarzyszy zakażeniu pałeczką ropy błękitnej, a czarny mocz pojawia się podczas przyjmowania preparatów żelaza. 

Badanie moczu – ocenia nie tylko kolor moczu

Wystarczy pobrać próbkę moczu, aby uzyskać wiele istotnych informacji. Podczas badania ogólnego moczu oceniane są następujące parametry:

• kolor moczu – bezbarwny mocz, mocz słomkowy, mocz ciemnożółty, czerwony, mętny, zielonkawy
• pH moczu
• zapach moczu
• obecność glukozy, białka, ciał ketonowych
• obecność krwi w moczu
• badanie osadu moczu (komórki nabłonka, bakterie, kryształy, wałeczki, erytrocyty).

Bibliografia:

Atlas osadów moczu. S. Althof i J. Kindler; Wydawnictwo Medyczne Sapota, 2005