Czym jest obsesja? Jak można ją leczyć?

Obsesja to niezwykle poważne zaburzenie, które dotyka około 2% ludzi na całym świecie. Obsesja w psychologii jest definiowana jako symptom psychopatologiczny, typowy dla osobowości obsesyjno-kompulsywnej. Dowiedz się, czym jest obsesja i jakie są jej rodzaje oraz metody leczenia.  

Obsesja – objawy  

W języku potocznym bardzo często można usłyszeć o obsesji na punkcie osoby lub konkretnej tematyki. W praktyce obsesja pojawia się najczęściej w przypadku zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych, nerwicy natręctw oraz fobii. Zaburzenie to może dotyczyć praktycznie każdego obszaru ludzkiego życia. Do objawów obsesji można zakwalifikować: 

• natrętne myśli na dany temat; 
• pojawianie się rutynowych, powtarzalnych zachowań, które mają zmniejszyć codzienny niepokój; 
• symptomy somatyczne, takie jak przyspieszone bicie serca, uczucie suchości w ustach, biegunka, potliwość; 
• stres, zaburzone emocje.  

Zwykle do przyczyn obsesji można zakwalifikować nadmierny stres i trudne wydarzenia w życiu, a także predyspozycje genetyczne oraz zaburzenia osobowości. Czasami obsesję powodują również urazy mózgu, a w tym przede wszystkim te związane z płatem czołowym.  

Rodzaje obsesji  

Zastanawiasz się nad tym, jakie są rodzaje obsesji? Teoretycznie obsesja może dotyczyć wszystkiego, a więc zarówno osób, jak i rzeczy oraz zdarzeń czy tematów. Może dotyczyć wielu innych aspektów życia codziennego, a więc pojawić się może obsesja miłosna, czy też kompulsywne myślenie o chorobach, fobiach. Do najczęściej występujących rodzajów obsesji należą jednak:

• obsesja na czyimś punkcie, która nie opiera się na miłości lub zauroczeniu, tylko koncentruje się na dziwnych zachowaniach i objawach takich jak huśtawka nastrojów, mania i depresja; 
• obsesja na punkcie czystości, która objawia się koniecznością mycia swojego całego ciała, a szczególnie rąk i opiera się na zaburzeniach obsesyjno-kompulsywnych; 
• obsesja sprzątania, a więc konieczność porządkowania swojej przestrzeni, obawa przed roztoczami, zarazkami i kurzem; 
• obsesja zazdrości, czyli zespół Otella, objawiająca się patologiczną zazdrością o drugą osobę, co nie jest podparte żadnymi dowodami lub objawami; to zaburzenie najczęściej dotyczy mężczyzn nadużywających środków psychoaktywnych i alkoholu, chociaż może dotykać także kobiet.  

Leczenie obsesji 

Obsesja zwykle wiąże się z poważnym zagrożeniem wobec całego otoczenia, a szczególnie tej osoby lub fragmentu rzeczywistości, którego dotyczy. Przykładowo, zespół Otella może doprowadzić do poważnych problemów w funkcjonowaniu w związku lub też do trudności w kontekście codziennego życia emocjonalnego. To z kolei może być przyczyną występowania innych zaburzeń psychicznych. 

Proces leczenia obsesji wymaga indywidualnego podejścia, zwykle jednak polecane jest połączenie farmakoterapii z psychoterapią. W przypadku, gdy u danej osoby objawy obsesji zaburzają codzienne funkcjonowanie, dobrym rozwiązaniem jest włączenie leków wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Dodatkowo spore znaczenie ma psychoterapia, prowadzona na przykład w nurcie poznawczo-behawioralnym.  

Specjaliści zwykle opierają swoje działania na poszukiwaniu wsparcia ze strony bliskich osób oraz koncentrują się na modelowaniu zachowań osoby chorej. Psychoterapia trwa zwykle przynajmniej kilka miesięcy, natomiast pierwsze efekty połączenia farmakoterapii ze spotkaniami z psychologiem mogą być widoczne już po kilku tygodniach. Całkowite wyleczenie jest szczególnie trudne w sytuacji, gdy obsesja jest elementem osobowości obsesyjno-kompulsywnej lub determinant genetycznych. 

Bibliografia: 

1. Bazaniak S., Boczkowska M., Trudności w diagnozie różnicowej zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych ze słabym wglądem i schizofrenii, Psychiatria 2021, 18: 68-71. 
2. Rabe-Jabłońska J., Diagnoza i leczenie zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego, Psychiatria, 2007, nr 4: 160-174. 
3. Tomaszek K., Patologiczna obsesja w relacjach intymnych–charakterystyka zjawiska uporczywego nękania, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Psychologica 2017, 10: 161-188.