Odklejenie się siatkówki – czym grozi nieleczone odwarstwienie siatkówki?

Odklejenie się siatkówki, a właściwie jej odwarstwienie lub rozwarstwienie, to proces polegający na odłączaniu się większości warstw tej struktury od nabłonka barwnikowego siatkówki i naczyniówki. Nieleczone odklejenie się siatkówki może doprowadzić do utraty wzroku miarę postępowania choroby.

Wyróżnia się trzy główne procesy prowadzące do odklejenia się siatkówki. Najczęściej stosowaną metodą leczenia i profilaktyki pogłębiania się zmian jest laseroterapia. Oprócz niej bardzo często wykonuje się operację odklejenia siatkówki oka, która polega na usunięciu ciała szklistego.

Odklejenie się siatkówki – co to jest?

Siatkówka to jedna z ważniejszych struktur oka, dzięki której możliwe jest widzenie. Zawiera komórki (czopki i pręciki) odpowiedzialne za rejestrowanie bodźców wzrokowych i przesyłanie ich jako impuls drogą nerwu wzrokowego do kory mózgu, dzięki czemu powstaje obraz. Jej prawidłowe funkcjonowanie zależne jest od ścisłego przylegania wszystkich jej warstw do siebie i do błony naczyniowej.

W wyniku niektórych patologicznych mechanizmów u osób predysponowanych dochodzi do procesu rozwarstwiania. O odklejeniu się siatkówki mówi się wtedy, gdy dojdzie do oddzielenia się warstw siatkówki od jej nabłonka barwnikowego i naczyniówki. Dodatkowo ma miejsce obkurczanie się ciała szklistego w wyniku postępowania tej choroby. Odklejenie się siatkówki częściej widuje się u dorosłych niż u dzieci.

Wyróżnia się trzy podstawowe rodzaje odklejenia się siatkówki:

• przedarciowe,
• trakcyjne,
• wysiękowe – wtórne.

Kiedy dochodzi do odklejenia się siatkówki?

Przyczyn odklejenia się siatkówki jest wiele i mogą one doprowadzać do powstawania zmian w różnych mechanizmach w zależności od rodzaju.

Przedarciowe odklejenie siatkówki powstaje w wyniku powstawania otworów, przez które dochodzi do przedostania się płynu i odwarstwienia. Najczęściej dzieje się tak u osób z krótkowzrocznością, bezsoczewkowością, w retinopatii wcześniaków, zapaleniach struktur oka. Częste jest także odklejenie się siatkówki w wyniku urazów. Chorobę obserwuje się też u osób z zaburzeniami genetycznymi.

Przyczyną trakcyjnego odklejania się siatkówki jest powstanie błon lub pasm włóknistych w ciele szklistym, które kurcząc się, pociągają siatkówkę. Dzieje się tak najczęściej u osób z rozwijającą się retinopatią cukrzycową, z ciałem obcym w oku, a także w retinopatii wcześniaków.

Wysiękowe odklejenie się siatkówki rozwija się w wyniku uszkodzenia naczyń lub komórek nabłonka barwnikowego oraz gromadzenia się płynu. Dzieje się tak w zmianach zapalnych, w chorobach wrodzonych lub po operacji. Wymienić tu należy także chorobę Coatsa.

Objawy odklejenia się siatkówki

Objawy odklejenia się siatkówki mogą rozwijać się bardzo powoli i długo pozostawać bezobjawowe, a pojawienie się zmian świadczy o konieczności interwencji.

Główne dolegliwości obserwowane w trakcie procesu odklejania się siatkówki to:

• zaburzenia pola widzenia – ubytek może następować powoli lub szybko, w zależności od przyczyny, może także różnić się pod wpływem zmian pozycji ciała. Rozpoczyna się to zwykle od pojawienia się ciemnego obszaru w polu widzenia. Widzenie stopniowo pogarsza się,
• męty oraz „muszki” przed oczami,
• pojawiające się nagle w polu widzenia tzw. błyski.

Odklejenia się siatkówki nie da się zauważyć z zewnątrz – nie dochodzi do zmian przedniego odcinka oka, a problem może zanotować jedynie sam pacjent lub okulista po dokładnym zbadaniu narządu wzroku. W każdym przypadku zaobserwowania objawów należy niezwłocznie zgłosić się do okulisty.

Na czym polega leczenie schorzenia?

Terapia schorzenia polega na ponownym przyłączeniu zmysłowych warstw siatkówki do nabłonka barwnikowego. Nie ma metod zachowawczych. Podstawowe sposoby leczenia odklejenia się siatkówki to laseroterapia i leczenie operacyjne.

W przypadku otworopochodnego odklejenia się siatkówki okulista wykona operacyjne zamknięcie ubytków, co ma również znaczenie profilaktyczne w powstawaniu nowych zmian. Inaczej ma się sprawa z odwarstwieniem się trakcyjnym. Najczęściej stosowana w takim przypadku operacja w odklejeniu się siatkówki to witrektomia. Polega ona na chirurgicznym usunięciu ciała szklistego wraz z błonami, a następnie wypełnieniu gałki ocznej specjalną substancją. We wtórnym odklejeniu się siatkówki początkowo należy wdrożyć leczenie choroby podstawowej, a w przypadku braku obserwacji cofania się zmian również przystąpić do leczenia operacyjnego.

Całkowite wyleczenie odklejenia się siatkówki jest możliwe, ale tylko w przypadku szybkiej interwencji, zazwyczaj jednak dochodzi do pogorszenia się jakości wzroku względem stanu sprzed rozpoczęcia się choroby. Stopień zaburzeń widzenia zależy od ubytku w polu widzenia.