Odmrożenia – objawy, pierwsza pomoc, leczenie. Jak się chronić przed odmrożeniem?

Odmrożenia mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń tkanek skórnych. Nie powinno się więc ich lekceważyć. Wychłodzenie i odmrożenie organizmu to nie to samo. Drugie ze zjawisk jest dużo niebezpieczniejsze dla sprawności odmrożonych organów.

Odmrożenia można uniknąć. Podstawowym sposobem jest odpowiedni ubiór, spożywanie ciepłych posiłków, dbałość o właściwie zbilansowaną i dostosowaną do warunków pogodowych dietę. Trzeba pamiętać, że im niższa temperatura, tym bardziej pożywnych dań potrzebuje ludzki organizm.

Co to jest odmrożenie?

Odmrożenia to uszkodzenia tkanek skórnych. Na ich powstawanie ma wpływ temperatura poniżej 0℃, która zatrzymuje przepływ krwi w naczyniach krwionośnych. W ten sposób krew nie dociera do skóry i mięśni. Z tego względu odmrożenie powoduje całkowite lub czasowe uszkodzenie niektórych części ciała.

Kiedy pojawiają się odmrożenia?

Odmrożenia twarzy, rąk, policzków, stóp to zmiany, którym sprzyja nie tylko mróz, lecz także silny wiatr i wilgoć. Nieprawdą jest, że do odmrożenia może dojść tylko w temperaturze poniżej zera. Wychłodzenie rozgrzanego i odpowiednio niezabezpieczonego ubraniem organizmu przy silnym wietrze może nastąpić nawet w temperaturze od 2 do 6℃.

Odmrożeniom sprzyjają przemoczone buty. Wszelkie połączenie wiatru, mrozu i wilgoci jest dla człowieka niebezpieczne. Ochronie organizmu nie sprzyja również spożywanie alkoholu, głód i zmęczenie.

Odmrożenia – objawy

Odmrożenie skóry to stopniowy proces. Zanim do niego dojdzie pojawia się szczypanie i pieczenie wystawionej na działanie temperatury, wiatru i wilgoci części ciała. Dość szybko staje się ona zupełnie nieczuła. W tym samym momencie nabiera kredowo-białego zabarwienia, które z czasem zmienia się na sinofioletowe. Na końcu pojawia się obrzęk.

Odmrożenie rąk lub innych części ciała sprawia, że skóra jest zaczerwieniona, bolesna. W zależności od obszaru odmrożenia skóra staje się sucha (mniejsze obszary) lub blada z zaburzeniami czucia i drętwieniem (większe obszary skóry).

Pierwsza pomoc przy odmrożeniu, które objawia się sinofioletowym zabarwieniem skóry, może już na niewiele się zdać. Koniecznie trzeba zgłosić się na pogotowie ratunkowe. Właściwie każde odmrożenie powinno się skonsultować z lekarzem.

Odmrożenia – stopnie

Maść na odmrożenia to za mało w przypadku niektórych stopni odmrożeń. Zanim udzielona zostanie pierwsza pomoc, należy sprawdzić, z jakim stopniem odmrożenia ma do czynienia ratownik:

• pierwszy stopień polega na przejściowym zaburzeniu krążenia krwi w wyziębionym obszarze; podstawowe objawy to ból, zaczerwienienie lub bladość, pojawić się może również mrowienie i lekki obrzęk;
• drugi stopień objawia się pęcherzami z płynem surowiczym, skóra jest sina i mocno obrzęknięta, jest to uszkodzenie głębszych warstw naskórka;
• trzeci stopień odmrożeń dotyczy naskórka, skóry właściwej, a czasem także głębiej położonych tkanek; dochodzi do martwicy, a skóra staje się purpurowa;
• czwarty stopień odmrożeń dotyczy całych części ciała, np. palca, a nie tylko określonych ich obszarów, dotyka również kości; nie zawsze daje się uratować narząd.

Odmrożenia – pierwsza pomoc

Pierwsza pomoc przy odmrożeniach to możliwie szybkie przywrócenie krążenia krwi w odmrożonej części ciała. W tym celu można wykorzystać ogrzewanie ręcznikami lub ogrzewanie w wodzie o coraz wyższej temperaturze. Najpierw powinna mieć ona 25–30℃, po kilkunastu minutach około 38–40℃. Postępowanie to można stosować, gdy skóra jest jeszcze blada. Metodę tę stosuje się aż do uzyskania właściwej temperatury ciała.

Ogrzewanie odmrożonych części ciała może wywoływać ból. Maść na odmrożenia, zawierająca około 70% alkoholu etylowego, pozwala złagodzić ból. Krem na odmrożenia trzeba stosować jednak w bardzo małych ilościach. Naciera się nim skórę do momentu, kiedy nie stanie się ona różowa. Następnie należy odmrożone miejsca owinąć jałowym opatrunkiem z grubą ilością waty.

Jak leczyć odmrożenia?

Skutki odmrożenia mogą być bardzo poważne – od odwracalnego uszkodzenia skóry do całkowitej utraty narządu. Pierwsza pomoc w przypadku odmrożeń pierwszego stopnia może wystarczyć. Warto dbać o odpowiedni (delikatny!) masaż dotkniętych odmrożeniem części ciała. Dobrym rozwiązaniem jest również zakupy maści na odmrożenia bez recepty. Odmrożenie pierwszego stopnia nie wymaga pomocy lekarskiej, choć uznaje się, że każde odmrożenie powinno się skonsultować z lekarzem.

W przypadku odmrożenia drugiego stopnia absolutnie nie wolno przekłuwać pęcherzy, należy poczekać, aż same się wchłoną. Przy odmrożeniach trzeciego i czwartego stopnia konieczna jest pomoc lekarska. Podaje się wówczas surowicę przeciwtężcową oraz leki wyrównujące bilans płynów.