Odmrożenia 1 stopnia – przyczyny, objawy, pierwsza pomoc

Na odmrożenie 1 stopnia lub poważniejsze odmrożenia jesteśmy narażeni wszyscy. W ostatnich latach pogoda często płata nam figle i dodatnia temperatura z dnia na dzień spada do minusowej. Uważaj na odmrożenia, a zwłaszcza występujące najczęściej odmrożenia rąk czy odmrożone palce u stóp. Wiesz, jakie są objawy odmrożenia oraz jak wygląda pierwsza pomoc w odmrożeniach? Tłumaczymy. 

Co to jest odmrożenie?

Odmrożenie 1 stopnia lub odmrożenia bardziej rozległe to chwilowe bądź trwałe zmiany miejscowe wywołane niską temperaturą, wilgocią lub zimnym wiatrem. Działanie zimna wywołuje skurcz naczyń krwionośnych, zaopatrujących w krew skórę, tkankę podskórną i mięśnie. Jest to miejscowa obrona przed wychłodzeniem całego organizmu. W wyniku tego dochodzi do zmniejszenia ukrwienia określonego obszaru skóry, a w związku z tym do przejściowego uszkodzenia lub całkowitego obumarcia narażonych na działanie niskich temperatur części ciała. Najbardziej na niekorzystne działania zimna narażone są palce u rąk i stóp oraz policzki, nos i uszy. To dlatego najczęściej spotykane są odmrożenia palców u nóg, odmrożenia rąk i odmrożenia twarzy. Dowiedz się, jak wygląda odmrożenie, kiedy należy zgłosić się po pomoc i jak udzielić pierwszej pomocy przy odmrożeniach.

Jak powstają odmrożenia?

Odmrożenia powstają przede wszystkim w wyniku nastawienia części ciała na niskie temperatury. Jednak na wychłodzenie mają także wpływ wilgoć i zimny wiatr, które  sprawiają, że nawet przy dodatnich temperaturach oziębienie tkanek następuje bardzo szybko. Do niekorzystnych czynników zalicza się też choroby układu krążenia, odwodnienie, spożywanie alkoholu lub narkotyków, zaburzenia naczyniowe, osłabienie organizmu, głód, cukrzyca, neuropatia obwodowa (uszkodzenie niewielkich nerwów np. w skutek niedoboru witamin).

Objawy odmrożeń. Jak rozpoznać odmrożenie 1 stopnia?

Objawy odmrożenia są różne, w zależności od głębokości uszkodzenia tkanek. Jak wyglądają odmrożone palce u nóg czy rąk? Gdy pojawi się odmrożenie, objawy zauważalne w pierwszej kolejności to zaczerwienienie, szczypanie, swędzenie, pieczenie, czasem ból. Niewielkie odmrożenia charakteryzują się też suchością skóry. Następnie narażona część ciała szybko staje się nieczuła na dotyk i blednie, co oznacza, że odmrożenie staje się poważne. Mogą także pojawić się pęcherze na skórze. Z czasem uszkodzona część ciała staje się sinofioletowa i pojawia się obrzęk. W tym wypadku należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza po pomoc specjalistyczną. Przy poważniejszych odmrożeniach II stopnia i głębszych może być także konieczne podanie surowicy przeciwtężcowej.

Rodzaje odmrożeń – czym się różnią?

Nie każde odmrożenie jest takie samo. Wszystko zależy od rozległości i głębokości zmian narażonych, dlatego rozróżnia się 4 stopnie odmrożeń:

• odmrożenie 1 stopnia – najlżejsze i odwracalne obrażenia, przy których występuje ostry stan zapalny. Skóra jest zaczerwieniona, swędzi i piecze i może mieć lekko sinawy odcień.
•  odmrożenie 2 stopnia – odmrożenie II stopnia powoduje długie obrzęki i przebarwienia dotkniętych miejsc. Obrzęk i zasinienie zwiększają się, mogą pojawić się także pęcherze z płynem lub z domieszką krwi.
• odmrożenie 3 stopnia – występuje martwica skóry, a nawet tkanek i kości, tworząc ubytki, które goją się przez ziarninowanie.
• odmrożenie 4 stopnia – najpoważniejszy stopień odmrożenia, który dotyka całą część ciała. Jest to na tyle poważny uraz, że najczęściej nie udaje się odratować zaatakowanego narządu.

Odmrożenie – pierwsza pomoc

Każdy z nas powinien wiedzieć, jak pomóc osobie, u której pojawiły się odmrożenia i jak wygląda pierwsza pomoc. Odmrożenia 1 stopnia można zaopatrzyć samodzielnie, a poważniejsze odmrożenia musi obejrzeć lekarz. W przypadku odmrożenia 1 stopnia należy jak najszybciej przywrócić krążenie krwi w dotkniętych miejscach, w szczególności, gdy narażona część jest wciąż biała.

1. Pierwszą czynnością jaką powinniśmy zrobić to udać się w ciepłe miejsce i pozbyć mokrych ciuchów lub takich, które uciskają, zatrzymując dopływ krwi (rozluźnij sznurówki, paski, zapięcia kurtki itp.).
2. Następnie należy ogrzewać odmrożone ręce czy inne miejsca przedmiotami do 30 st. C., powoli podnosząc temperaturę (np. można użyć ręcznika zamoczonego wcześniej w ciepłej wodzie) do czasu uzyskania umiarkowanej temperatury ciała i odmrożeń.
3. W pierwszych chwilach może pojawić się ból, mrowienie i pieczenie skóry.
4. Można podać ciepły (nie gorący) napój z dodatkiem cukru.
5. Kąpiel w ciepłej wodzie można wziąć dopiero po ogrzaniu ciała.
6. Po kąpieli można delikatnie natrzeć odmrożone miejsca małą ilością 70 proc. alkoholu etylowego, aż skóra stanie się różowa i założyć jałowy opatrunek z grubą warstwą waty.
7. Z tak opatrzonymi ranami należy jak najszybciej udać się do szpitala.
8. W przypadku odmrożeń II stopnia i dalej, konieczne jest podanie surowicy przeciwtężcowej.

Odmrożenia – czego nie wolno robić

1. Najważniejsze, aby w pierwszych chwilach nie dotykać odmarznięć i nie pozwolić na ich kontakt z gorącymi przedmiotami.
2. Nie należy też pocierać tych miejsc, wylewać na nie gorącej, czy zimnej wody, ani nie okładać śniegiem.
3. Ponadto osoba z odmrożeniami na stopach nie powinna chodzić, ponieważ praca mięśni potrzebuje zwiększonego ukrwienia i zwężone naczynia mogą temu nie sprostać.
4. Nie należy podawać poszkodowanemu alkoholu czy papierosów.
5. Wytworzonych pęcherzy na skórze nie należy nakłuwać.
6. W przypadku głębokich odmrożeń zaleca się jak najszybsze udanie do szpitala, ponieważ czynności mające na celu ogrzanie, mogą pogorszyć stan chorego.