Odżywianie a endometrioza. Dieta może złagodzić objawy?

Bolesne miesiączki, dolegliwości jelitowe i bóle miednicy mniejszej to tylko jedne z wielu symptomów endometriozy. Holistyczne podejście do leczenia tej choroby daje szanse na złagodzenie objawów i poprawę jakości życia. Jako jeden z elementów terapii zaleca się odpowiednią dietę, która wyciszy stan zapalny organizmu. Jakie zasady żywienia wdrożyć, by poczuć się lepiej?

Dieta w endometriozie. Czy działa? 

Temat endometriozy budzi szerokie zainteresowanie naukowców, również w kontekście wpływu żywienia na jej rozwój i przebieg. Choroba ta stanowi duże wyzwanie dla lekarzy i pacjentek, zarówno ze względu na wciąż niepoznane przyczyny jej powstawania, jak i trudności w leczeniu. Prawidłowe żywienie jest jednym z czynników warunkujących zachowanie zdrowia. 

Rozważany jest związek pomiędzy dietą a występowaniem schorzeń zależnych od estrogenu. Zadaniem tego hormonu jest pobudzenie wzrostu komórek endometrium i jego ukrwienia w macicy. Endometrioza zaliczana jest do chorób estrogenozależnych, gdyż w jej przebiegu dochodzi do rozrostu tkanek endometrium oraz rozwoju stanu zapalnego. Wpływ poszczególnych składników diety skupia się więc na działaniu obniżającym poziom estrogenu oraz hamującym stan zapalny. 

Najważniejsze zasady żywienia w endometriozie

Choć na chwilę obecną nie istnieją rekomendacje dotyczące stosowania wybranej diety przy endometriozie, dane naukowe wskazują, iż największy potencjał leczniczy ma dieta przeciwzapalna, bogata w warzywa i owoce, produkty z niskim indeksem glikemicznym (pełnoziarniste pieczywo, grube kasze i makarony) i dobrze zbilansowana pod kątem witamin i minerałów. Poniżej przedstawiamy jej najważniejsze zasady. 

Wzbogać dietę o kwasy tłuszczowe omega-3 

Dane wskazują, iż dieta bogata w kwasy omega-3 może chronić przed rozwojem endometriozy. Składniki te przyczyniają się do stabilizacji poziomu hormonów oraz działają przeciwzapalnie. Najlepszym źródłem kwasów omega-3, w tym kwasu eikozapentaenowego (EPA) oraz kwas dokozaheksaenowego (DHA) są tłuste ryby morskie (łosoś, tuńczyk, makrela, śledź), orzechy oraz oleje roślinne. 

Jedz więcej błonnika 

Badania wykazały, że zwiększenie podaży błonnika i obniżenie zawartości tłuszczu w diecie prowadzi do zmniejszenia stężenia krążącego estrogenu o 10-25%. Hormon ten odgrywa istotną rolę w patogenezie endometriozy. Co więcej, błonnik reguluje pracę jelit, może więc skutecznie łagodzić objawy ze strony układu pokarmowego, na które skarżą się kobiety z endometriozą. Dużą zawartość błonnika znajdziesz w warzywach i owocach oraz pełnoziarnistych produktach zbożowych. 

Nie zapomnij o antyoksydantach 

Witamina C i E oraz witamina D mogą przyczyniać się do zmniejszenia odczuwania bólu w endometriozie. Według metaanalizy z 2020 roku suplementacja 50000 IU witaminy D co dwa tygodnie przez 3 miesiące powodowała zredukowanie bólu miednicy mniejszej. Zmniejszenie objawów endometriozy stwierdzono również w badaniu Santanam N i wsp. z 2013 roku, w którym osoby badane suplementowały witaminę C i E. 

Produkty roślinne są bogatym źródłem polifenoli, które neutralizują wolne rodniki i mogą przyczyniać się do redukcji stanu zapalnego w organizmie. Antyoksydanty znajdują się w: 

• owocach i warzywach: owocach dzikiej róży, czarnej porzeczce, czerwonej papryce, brukselce, kalafiorze, brokułach; 
• olejach roślinnych: oleju słonecznikowym, rzepakowym; 
• orzechach; 
• nasionach i pestkach. 

Z tego względu warto zadbać o dobrze zbilansowaną dietę przy endometriozie. Przepisy z wykorzystaniem powyższych składników można łatwo znaleźć w sieci. 

Ogranicz spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych 

Dowiedziono, iż spożywanie nasyconych kwasów tłuszczowych zwiększa ryzyko rozwoju endometriozy. Dochodzi wtedy do zwiększenia poziomu estradiolu i siarczanu estrolu w organizmie, wzrostu poziomu steroidów oraz stymulacji ekspresji markerów prozapalnych, co w konsekwencji może indukować stan zapalny.  

Czerwone mięso jest źródłem nasyconych kwasów tłuszczowych, dlatego warto ograniczyć jego spożycie. Badania pokazują, że kobiety, które jadły jedną porcję mięsa tygodniowo, miały o 44% niższe ryzyko rozwoju choroby w porównaniu do tych, które spożywały dwie porcje. 

Postaw na dietę roślinną 

Jak już wspomniano, produkty roślinne dostarczają cenne składniki odżywcze, istotne dla łagodniejszego przebiegu endometriozy.  Potencjalnie korzystny wpływ zdaje się mieć także spożycie alg morskich, czyli morszczynu pęcherzykowatego. Stosowanie go obniżało poziom estradiolu w surowicy u zarówno u zdrowych kobiet po menopauzie, jak i kobiet przed menopauzą, u których obserwowano dodatkowo wydłużenie cyklu menstruacyjnego.  

Bibliografia: 

1. Teas J., Hurley TG., Hebert JR., Franke AA., Sepkovic DW., Kurzer MS, Dietary seaweed modifies estrogen and phytoestrogen metabolism in healthy postmenopausal women, The Journal of Nutrition 2009, 139. 
2. Skibola CF, The effect of Fucus vesiculosus, an edible brown seaweed, upon menstrual cycle length and hormonal status in three pre-menopausal women: a case report. BMC Complementary Medicine and Therapies 2004, 4:4:10. 
3. Santanam N., Kavtaradze N., Murphy A., Dominguez C., Parthasarathy S, Antioxidant supplementation reduces endometriosis-related pelvic pain in humans. Translational Research 2013 161:189–95.