Kiedy konieczne jest badanie OGTT i jak interpretować jego wynik?

OGTT to ważne badanie, które pozwala podejrzeć, w jaki sposób organizm metabolizuje glukozę. I chociaż może kojarzyć się przede wszystkim z kontrolą stanu zdrowia ciężarnej, jest wykorzystywane także do diagnostyki różnych chorób zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. Na czym polega test OGTT? Kiedy wykonać to badanie?

OGTT – co to za badanie? 

OGTT (ang. Oral Glucose Tolerance Test) to inaczej doustny test tolerancji glukozy. Pozwala on sprawdzić, jak organizm radzi sobie z metabolizmem glukozy, czyli cząsteczki będącej podstawowym źródłem energii dla tkanek i narządów. W prawidłowych warunkach jej stężenie we krwi mieści się w określonych normach. Niestety niektóre choroby, np. cukrzyca typu II, zaburzają gospodarkę cukrową organizmu. Badanie OGTT pomaga wykryć tego typu zmiany, przez co jest ważnym narzędziem diagnostycznym różnych zaburzeń, m.in.: 

• stanu przedcukrzycowego – to nieprawidłowa tolerancja glukozy, z której w przyszłości może rozwinąć się cukrzyca, 
• insulinooporności – w tym przypadku tkanki są niewrażliwe na działanie insuliny. Hormon ten kontroluje poziom glukozy we krwi, więc zaburzenie prowadzi do jego wzrostu, 
• zespołu policystycznych jajników – często idzie on w parze z insulinoopornością i cukrzycą. OGTT pozwala wcześnie wykryć ewentualne problemy, 
• cukrzycy typu II – badanie jest wykorzystywane zarówno do diagnozy, jak i monitorowania postępów w leczeniu choroby. 

Badanie OGTT w ciąży 

OGTT w ciąży to standardowe badanie, które przeprowadzane jest w celu wykrycia cukrzycy ciążowej. Może ona rozwinąć się nawet u kobiet, które przed zapłodnieniem nie miały problemów z poziomem glukozy we krwi. Nieleczona stwarza ryzyko komplikacji zdrowotnych zarówno u mamy, jak i dziecka. 

Wczesne wykrycie cukrzycy ciążowej pozwala zapobiec jej negatywnym skutkom, czy to poprzez zmiany w stylu życia, czy za pomocą leków. W tym celu obowiązkowo wykonuje się w ciąży OGTT. Kiedy lekarz zleca to badanie? Zazwyczaj między 24. a 28. tygodniem ciąży, ale w przypadku kobiet z grup ryzyka, np. z nadwagą, może zajść konieczność wcześniejszego przeprowadzenia testu. 

Na czym polega test OGTT? Jak się do niego przygotować? 

OGTT to badanie wykonywane na czczo, czyli od ostatniego posiłku powinno upłynąć co najmniej 10-12 godzin. W dniu poprzedzającym test postaraj się zachować standardową dietę – nie ograniczaj spożywanych węglowodanów ani nie jedz ich więcej niż zwykle. Badanie ma pokazać, jak radzisz sobie z metabolizmem glukozy w standardowych warunkach. 

Test OGTT polega na przyjęciu sporej dawki glukozy i sprawdzeniu reakcji organizmu, jaka zajdzie w związku z tak dużym obciążeniem. W tym celu musisz wypić roztwór cukru, a następnie pielęgniarka pobierze ci krew w odpowiednich odstępach czasu. Badanie trwa ok. 2 godziny, które musisz spędzić w punkcie diagnostycznym. 

Roztwór cukru przygotowuje się na miejscu przy użyciu 75 g glukozy. OGTT u dzieci wymaga zastosowania mniejszej dawki, którą ustala się w zależności od masy ciała. Punkty diagnostyczne często wymagają przyniesienia własnej glukozy, o czym zostaniesz poinformowana z wyprzedzeniem. Jest ona łatwo dostępna – znajdziesz ją w każdej aptece. 

Jak przebiega badanie OGTT? 

1. Pielęgniarka pobiera od ciebie krew na czczo. 
2. Wypijasz roztwór glukozy – to ok. 250 ml płynu. 
3. Po godzinie pielęgniarka ponownie pobiera ci krew. 
4. Ostatnia próbka krwi zostaje pobrana po 2. godzinach od wypicia glukozy. 

Co oznacza wynik OGTT? Normy i interpretacja 

Interpretacja wyników OGTT w dużej mierze zależy od indywidualnych uwarunkowań każdego pacjenta. Oczywiście istnieją ogólne normy, jednak są one dość szerokie, dlatego wyniki doustnego testu obciążenia glukozą nie są nigdy jedyną przesłanką do postawienia diagnozy. Normy OGTT znajdziesz w poniższej tabelce. Ich zakres różni się nieco w przypadku kobiet ciężarnych. Dla osób z podejrzeniem cukrzycy typu II najważniejsze są wyniki na czczo i po 2. godzinach od przyjęcia glukozy. 

Bibliografia: 

1. https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/glucose-tolerance-test/about/pac-20394296 [dostęp 22.08.2024]. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532915/ [dostęp 22.08.2024]. 
3. Otto-Buczkowska E., Dryżałowski M., Użyteczność pomiaru glikemii w pierwszej godzinie doustnego testu tolerancji glukozy, Diabetologia Praktyczna 2016, 2(4): 146-149.