Oliguria – co może być przyczyną skąpomoczu?

Dłużej przeżyjesz bez picia wody niż bez wydalania moczu. Oliguria, czyli skąpomocz to pierwszy zwiastun tego, że twoje drogi moczowe nie działają efektywnie. Może to być symptom odwodnienia, ale też postępującej niewydolności nerek. Jak rozpoznać skąpomocz? W jaki sposób można go wyleczyć? 

Co to jest skąpomocz? 

Oliguria, czyli skąpomocz, to stan, gdy mimo przyjmowania płynów ilość wydalanego moczu nie przekracza 500 ml/ dobę albo mniej niż 70 ml/kg masy ciała. Już Hipokrates dostrzegał, jak wiele o zdrowiu mówi prawidłowe wydalanie wody z organizmu. Znaczne ograniczenie tego procesu świadczyć może o uszkodzeniu albo niewydolności nerek. 

Nigdy nie bagatelizuj oligurii. Nieprawidłowość nie ustąpi samoistnie. Będzie postępować, przybierając postać anurii, czyli bezmoczu. Wówczas ilość wydalanego w ciągu doby moczu nie przekroczy 100 ml. Śmiertelność w takim wypadku wynosi aż 50%, zatem jest to stan bezpośrednio zagrażający życiu.

Jakie są przyczyny skąpomoczu? 

Nie każde ograniczenie wydalania moczu świadczy o zaburzeniu pracy nerek. Jeśli w czasie upałów będziesz mało pić, organizm zacznie zapobiegać nadmiernej utracie wody z elektrolitami. Jeśli jednak pijesz dużo, a wydalasz mało wody – najprawdopodobniej jest to związane z niewydolnością nerek albo ich uszkodzeniem.

Jak rozpoznać skąpomocz? 

Jeśli rzadziej niż dotychczas masz potrzebę odwiedzania toalety, może to być sygnał, że zmagasz się z oligurią. Sprawdź dokładnie, ile wydalasz moczu w ciągu 24 godzin, wypróżniając się za każdym razem do specjalnego pojemnika służącego do dobowej zbiórki moczu. Zyskasz w ten sposób cenne dane, które będą pomocne dla urologa lub nefrologa przy stawianiu diagnozy i wdrażaniu leczenia.

Leczenie skąpomoczu to terapia pierwotnego schorzenia 

Leczenia wymaga nie skąpomocz, ale patologia, która wywołała ten objaw chorobowy. Dlatego kluczowe dla terapii są zebrane podczas wywiadu lekarskiego informacje na temat: 

• chorób, z którymi się zmagasz (np. nadciśnienie, choroby serca, zaburzenia autoimmunologiczne), 
• historii chorób w rodzinie, 
• stosowanych leków, 
• wykonywanej pracy, 
• odbytych niedawno podróży. 

Po zebraniu podstawowych informacji lekarz wykona badanie, które pozwoli mu ocenić stan nawodnienia. Odwodnienie może być bowiem jedną z przyczyn oligurii. Jeśli po ściśnięciu fałdu skórnego będzie on odzyskiwał kształt powoli, jest to znak, że tkankom brakuje wody. Podobnie, jeśli po naciśnięciu płytki paznokciowej zbyt wolno będzie odzyskiwała kolor – sugeruje to odwodnienie. 

Badanie pęcherza moczowego przez powłoki skórne oraz wykonanie USG mogą pomóc w zdiagnozowaniu rozdęcia pęcherza albo zatrzymania moczu. Dalsza diagnostyka obejmuje badanie krwi pod kątem stężenia kreatyniny, mocznika, elektrolitów oraz badanie moczu. Szybka diagnoza i rozpoczęcie leczenia choroby wywołującej skąpomocz są ważne dla zatrzymania postępu schorzenia, bo może ono doprowadzić do poważnego uszkodzenia i niewydolności nerek. 

Bibliografia: 

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560738/ [dostęp 03.07.2023]. 
2. https://klinikamedycynytransplantacyjnej.wum.edu.pl/system/files/publiczny/uk%C5%82ad%20moczowy%2C%20badanie%20podmiotowe.pdf [dostęp 03.07.2023] 
3. https://ppm.edu.pl/docstore/download/SUMbac7cadea9a14fb69fced207b1b2f64a/Mocz-A.wcag.pdf?entityType=article [dostęp 03.07.2023].