Ostra białaczka limfoblastyczna – przyczyny zachorowania u dzieci i dorosłych. Leczenie i rokowania przy nowotworach szpiku kostnego

Ostra białaczka limfoblastyczna należy do chorób nowotworowych, w których dochodzi do wytwarzania znacznej ilości limfocytów o nieprawidłowej budowie. Krwinki te, obecne w szpiku kostnym i w węzłach chłonnych, z powodu uszkodzeń nie są zdolne spełniać swoich funkcji. Leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej nie należy do łatwych i może zakończyć się niepowodzeniem.

W przebiegu nowotworów szpiku kostnego, a do takich zalicza się białaczkę, komórki uszkodzone nie tylko wypierają te zdrowe, ale i blokują wytwarzanie innych – równie potrzebnych. Przy ostrej białaczce limfoblastycznej chore krwinki (limfoblasty) utrudniają produkcję płytek krwi i czerwonych krwinek, co jest widoczne w rozmazie morfologii.

Białaczka limfoblastyczna – przyczyny zachorowania

Przyczyny białaczki limfoblastycznej (ALL – białaczkę określa się tym mianem z ang. acute lymphoblastic leukemia) nie są znane. Prawdopodobnie jest ona wynikiem czynników genetycznych, które wpływają na nieprawidłowy podział komórek. Dlatego mówi się, że największe predyspozycje do zachorowania na białaczkę mają osoby z zespołami chromosomowymi, np. z zespołem Downa (trisomią chromosomu 21), lub innymi mutacjami o nieznanym podłożu.

Na ALL chorują głównie dzieci. Średnio 75% przypadków białaczek to najmłodsi – zwłaszcza pomiędzy 2 a 5 rokiem życia. Ostra białaczka limfoblastyczna u dorosłych występuje rzadko. Są to zwykle pojedyncze przypadki na blisko 100 000 zachorowań.

Objawy ostrej białaczki limfoblastycznej – gdzie się udać po pomoc?

Objawy ALL do złudzenia przypominają infekcję. Towarzyszą im gorączka, ból stawów i ogólne rozbicie. Cechą charakterystyczną tej choroby jest bladość skóry związana z małą liczbą płytek krwi. Występują zlewne poty i nawracające choroby dróg oddechowych, które nie ustępują mimo leczenia. Dziecko łatwo się męczy, ma zaburzenia łaknienia i wybroczyny na skórze nieznanego pochodzenia. W obrazie ultrasonograficznym (USG) jamy brzusznej śledziona może być powiększona. W stanach ostrych widoczne są objawy neurologiczne, takie jak zaburzenia świadomości, zaburzenia widzenia czy bóle głowy.

Diagnostykę ostrej białaczki limfoblastycznej rozpoczyna się badaniem laboratoryjnym – morfologią krwi obwodowej. Jeśli wyniki budzą wątpliwości, konieczna jest wizyta w poradni hematologicznej i kolejne badania diagnostyczne – analizy genetyczne, badania rezonansu czy rentgenowskie.

ALL – leczenie u dzieci i dorosłych

W przypadku potwierdzonej choroby zawsze stosuje się chemioterapię. Siła chemioterapii jest uzależniona od zebranego wywiadu medycznego, w tym innych chorób przebytych. Leczenie ostrej białaczki limfoblastycznej jest procesem długotrwałym i wieloetapowym. Nie daje też 100% gwarancji powodzenia.

Metody i etapy leczenia, jeśli choruje małe dziecko, określa protokół leczenia ostrej białaczki limfoblastycznej u dzieci. Proces obejmuje IV fazy – gdzie w pierwszych trzech dziecko leczone jest w szpitalu. Ostatni etap to jedynie leczenie podtrzymujące, które może odbywać się w warunkach domowych. Izolacja w szpitalu jest koniecznością ze względu na znikomy lub całkowity brak odporności u pacjenta.

Proces leczenia białaczki limfoblastycznej u dorosłych jest podobny. Po podaniu chemioterapii, jeśli stan chorego na to pozwala i przejdzie on pomyślnie kwalifikacje, przeprowadza się przeszczep szpiku. Zabieg jest traktowany jako uzupełnienie leczenia po przebytej chemii. W niektórych przypadkach konieczna jest radioterapia.

Ostra białaczka limfoblastyczna u dzieci i dorosłych – rokowania

ALL jest chorobą nieprzewidywalną i nie zawsze uleczalną. Wiadomo tylko, że największe szanse na wyzdrowienie mają dzieci powyżej 2 roku życia i poniżej 10 lat, a dorośli do 35 roku życia. Faza remisji, podczas której przeprowadza się kontrolne badania, trwa około 2 lat i jest to czas, w którym nie zauważa się objawów choroby. Jeśli białaczka nie wróci w ciągu 5 lat od zachorowania, osobę uznaje się za całkowicie wyleczoną. Niestety, nawrót ostrej białaczki limfoblastycznej jest niepomyślnie rokujący. U wielu pacjentów powrót choroby kończy się zgonem.