Otyłość skrajna niesie poważne konsekwencje dla zdrowia i życia
Otyłość to przewlekła choroba prowadząca do dysfunkcji narządów i zwiększonego ryzyka rozwoju wielu chorób, w tym nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2. czy chorób serca. Najbardziej zaawansowaną postacią schorzenia jest otyłość skrajna stwierdzana u osób z BMI przekraczającym 40 kg/m². Jakie są jej konsekwencje zdrowotne? Czy otyłość olbrzymią można wyleczyć?
Czym jest otyłość skrajna?
Otyłość to choroba cywilizacyjna, która stanowi poważny problem medyczny. Zmaga się z nią co 4. osoba w Polsce – wg danych GUS choruje aż 9 mln osób dorosłych, z czego ok. 700 tys. ma otyłość olbrzymią. Tradycyjne kryteria rozpoznania otyłości uwzględniają wskaźnik masy ciała (BMI), którego wartość odpowiada stopniowi zaawansowania choroby, co zostało zaprezentowane w poniższej tabeli.
| Kryteria otyłości a BMI | |
| BMI 18,5-24,9 | prawidłowa masa ciała |
| BMI 25,0-29,9 | nadwaga |
| BMI 30,0-34,9 | otyłość I stopnia |
| BMI 35,0-39,9 | otyłość II stopnia |
| BMI ≥ 40,0 | otyłość III stopnia (otyłość olbrzymia) |
Nowa definicja otyłości przyjęta w 2025 roku uwzględnia więcej czynników niezbędnych do rozpoznania choroby oraz zaleca, aby nadmiar tkanki tłuszczowej został potwierdzony pomiarem jej zawartości. Niemniej jednak w przypadku otyłości olbrzymiej sam wskaźnik BMI jest wystarczającym potwierdzeniem stanu klinicznego.
Otyłość olbrzymia może prowadzić do śmierci
Otyłość olbrzymia stanowi realne zagrożenie życia. Nagromadzona tkanka tłuszczowa znacząco pogarsza pracę układu sercowo-naczyniowego i zwiększa ryzyko rozwoju niewydolności serca. Chorzy cierpią na zaburzenia metaboliczne, takie jak:
- insulinooporność;
- cukrzyca typu 2.;
- dyslipidemia;
- nadciśnienie tętnicze.
Otyłość przyczynia się do chorób zwyrodnieniowych i stanów zapalnych stawów, czego konsekwencją są problemy z poruszaniem się. Nieprawidłowości stwierdza się również w układzie oddechowym w postaci bezdechu sennego czy zespołu hiperwentylacji. Znaczny nadmiar tkanki tłuszczowej jest czynnikiem ryzyka rozwoju niealkoholowego stłuszczenia wątroby, zapalenia trzustki oraz chorób pęcherzyka żółciowego. Ponadto otyłość odgrywa istotną rolę w rozwoju nowotworów układu pokarmowego i układu rozrodczego.
Otyłość III stopnia nie tylko negatywnie wpływa na różne aspekty życia, ale i przyczynia się do jego skrócenia średnio aż o 20 lat. Im dłużej chory odwleka leczenie, tym bardziej naraża się na niebezpieczne powikłania choroby.
Jak powstaje otyłość olbrzymia?
Otyłość olbrzymia zazwyczaj jest wynikiem wieloletnich zaniedbań zdrowotnych. Największy wpływ przypisuje się czynnikom środowiskowym, w tym nieprawidłowym nawykom żywieniowym oraz siedzącemu trybowi życia. Do nadwagi, a następnie otyłości prowadzi dieta bogata w wysokoprzetworzoną, bogatokaloryczną żywność oraz słodzone napoje. Wśród przyczyn otyłości wymienia się także czynniki wymienione w poniższej tabeli.
| Czynniki ryzyka rozwoju otyłości olbrzymiej | |
| Czynniki hormonalne | Nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej obserwowane jest m.in. w chorobie Cushinga i niedoczynności tarczycy. |
| Czynniki psychologiczne | Tycie może być skutkiem zajadania stresu oraz próbą regulowania negatywnych emocji. |
| Czynniki genetyczne | Predyspozycje genetyczne dotyczą niewielkiego odsetka chorych z otyłością. Wymienia się tu chorobę monogenową powodującą otyłość już w czasie dzieciństwa, zespół monogenowy (np. w przebiegu zespołu Pradera-Williego) oraz otyłość wielogenową, która pojawia się w wyniku mutacji wielu genów. |
Zaawansowana otyłość wymaga leczenia operacyjnego
Zaawansowana otyłość wymaga podjęcia radykalnych kroków, szczególnie gdy towarzyszą jej powikłania. Na tym etapie choroby wskazana jest operacja bariatryczna, która polega na zmniejszeniu żołądka. Dzięki temu pacjent nie może spożyć jednorazowo dużej ilości pokarmu, co pomaga w redukcji masy ciała.
Pacjenci kwalifikowani są do zabiegu na podstawie określonych kryteriów. Operacja może być wykonana u osób między 18. a 60. rokiem życia, u których leczenie zachowawcze nie powiodło się. Chorzy muszą zaakceptować konsekwencje resekcji żołądka i ryzyko wystąpienia możliwych powikłań pooperacyjnych. W ramach przygotowania do zabiegu często wdrażane jest leczenie farmakologiczne, które pomaga w zmniejszeniu masy ciała i poprawie parametrów lipidowych.
Bibliografia:
- Bogdański P., Filipiak K., Kowalska I., Lew-Starowicz M., Madej P., Mamcarz A., Mastalerz-Migas A., Ostrowska L., Wyleżoł M., Zgliczyński W., Interdyscyplinarne stanowisko w sprawie rozpoznawania i leczenia otyłości, Forum Medycyny Rodzinnej 2020, tom 14, nr 4, 151-158.
- https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/odsetek-osob-w-wieku-powyzej-15-lat-wedlug-indeksu-masy-ciala-bmi,23,1.html [dostęp 10.03.2025].
- Rubino i in., Definition and diagnostic criteria of clinical obesity, The Lancet Diabetes & Endocrinology 2025, vol. 13, no. 2.
- Rynkowska S., Tąpolska M., Owecki M., Epidemiologia otyłości w Polsce i na świecie, Postępy Biologii Komórki 2019, tom 46 nr 3, s. 235-242.
- Sekuła M., Paśnik K, Rola psychologa w chirurgicznym leczeniu otyłości olbrzymiej, Lekarz Wojskowy 2017, 3, s. 298-301.
Podoba Ci się ten artykuł?
Powiązane tematy:
Polecamy
Alarmujące dane: w 2050 roku ponad połowa dorosłych na świecie będzie otyłych lub z nadwagą. Już dziś w Polsce 25 proc. dzieci i młodzieży ma ten problem
Naukowcy stworzyli piżamę, która monitoruje jakość snu. Można ją prać w pralce
Około 40 proc. nowotworów ma związek z otyłością. Lekarze apelują o inwestowanie w profilaktykę otyłości i jej leczenie
Prosty sposób, by światowa gospodarka zyskiwała rocznie bilion dolarów: zadbać o zdrowie kobiet
się ten artykuł?
