Paski do badania moczu – jakich informacji dostarczają? 

Paski do badania moczu wykorzystywane są do profesjonalnej diagnostyki w laboratoriach, przychodniach czy szpitalach. Pozwalają szybko uzyskać wynik na temat parametrów moczu. W razie nieprawidłowości lekarz może natychmiast zalecić pogłębioną diagnostykę i wdrożyć leczenie. Jak wykonuje się test z wykorzystaniem pasków do badania moczu? W jaki sposób odczytywane są wyniki?

Jakie jest zastosowanie pasków do badania moczu? 

W odróżnieniu od testów ciążowych czy owulacyjnych, testy paskowe do badania moczu są przeznaczone dla specjalistów, a nie diagnostyki w warunkach domowych. Wykorzystuje się je w laboratoriach i placówkach medycznych. Ich rolą jest dostarczanie danych na temat nieprawidłowych parametrów uryny. Do tego dają szybki wynik – już po kilku minutach umożliwiają odczyt. 

Nie oznacza to, że nie możesz kupić takiego testu i go wykonać samodzielnie. Musisz jednak mieć na uwadze, że autodiagnostyka często prowadzi do mylnych wniosków. Wykonując nieprawidłowo test albo niewłaściwie odczytując wynik, możesz zignorować ważny symptom.  

Może też cię kusić, aby przyczyn zmienionych parametrów moczu szukać np. na forach internetowych. Odradzamy! Interpretacja wyników jest rolą lekarza, podobnie jak zalecenie dodatkowych badań i zaproponowanie właściwych metod terapeutycznych, jeśli takie będą potrzebne.

Paski do badania moczu – instrukcja zastosowania 

Paski do badania moczu mają postać cienkich plastikowych listewek. Na ich powierzchni znajdują się pola z odczynnikami. Każde z nich wspomaga diagnostykę medyczną jakościową lub półilościową innego parametru. Aby przeprowadzić badanie, wykorzystuje się mocz (najlepiej z porannego wypróżniania) dostarczony w pojemniku kupionym w aptece.  

Najbardziej miarodajny wynik uzyskuje się po przeprowadzeniu analizy w ciągu godziny od pobrania uryny. Wszystko dlatego, że choć wydalany, zdrowy mocz jest sterylny, to na zewnątrz w temperaturze pokojowej stwarza bakteriom optymalne warunki do namnażania. Zmienia się też wówczas jego pH. 

Aby przeprowadzić diagnostykę, pasek do badania moczu zanurza się w próbce i natychmiast wyjmuje. Odczynniki wchodzą w reakcje z uryną, zmieniając kolor. Porównując uzyskany odcień ze skalą barw przedstawioną na opakowaniu, uzyskuje się wynik co do parametru moczu, np. obecność glukozy czy białka.

Jak odczytać wynik na pasku do badania moczu? 

Testy paskowe do badania moczu różnią się liczbą pól z odczynnikiem. Niektóre badają tylko trzy parametry, podczas gdy inne nawet dziesięć. Poniżej znajdują się możliwe części składowe takiej diagnostyki.  

Glukoza 

Za sprawą reakcji glukozy z odczynnikiem pole przybiera kolor zielony lub brązowy. Im więcej w moczu glukozy, której fizjologicznie nie powinno w nim w ogóle być, tym ciemniejsze zabarwienie pola testu. 

Ketony 

Za sprawą reakcji ciał ketonowych z odczynnikiem pole przybiera kolor ciemnego różu lub czerwieni. Im więcej w moczu ciał ketonowych (nie powinno ich być wcale), tym ciemniejsze zabarwienie pola testu. Warto jednak mieć na uwadze, że ketony mogą pojawić się w próbce, jeśli stosujesz restrykcyjną dietę odchudzającą albo uprawiasz intensywnie sport. W takim wypadku pasek może zabarwić się delikatnie różowo. 

Krew 

Za sprawą reakcji hemoglobiny z odczynnikiem pole przybiera kolor zielony, pomarańczowy lub niebieski. Każda zmiana koloru pola testowego sugeruje obecność krwi w moczu. I o ile może się to zdarzyć u kobiet w czasie menstruacji lub owulacji, o tyle w pozostałych przypadkach jej obecność sugeruje patologie wymagające dalszej diagnostyki i leczenia (np. zakażenia układu moczowego). 

Leukocyty 

Test wykrywa w moczu esteraz granulocytów, które doprowadzają do uwolnienia substancji wchodzącej w reakcje z odczynnikiem, przez co pole testu przybiera kolor różowy lub czerwony. Im więcej w moczu leukocytów, których prawidłowo nie powinno w nim być, tym ciemniejsze zabarwienie pola testu.

Białko 

Test wykorzystuje zjawisko zmiany pH moczu spowodowane obecnością w nim białka (staje się bardziej zasadowe), powodując zabarwienie pola testowego na zielono lub niebiesko. Jeśli pole zyska kolor żółty, nie jest prawidłowe. Oznacza to bowiem niewykrycie białka w badanej próbce moczu. 

Azotyny 

Za sprawą reakcji związku diazoniowego (wytworzonego z azotynów w moczu o kwaśnym pH) z odczynnikiem, pole przybiera kolor różowy. Każda zmiana zabarwienia wymaga w tym przypadku dalszej diagnostyki, ponieważ azotyny nie powinny być obecne w moczu. 

Bilirubina 

Za sprawą reakcji bilirubiny z odczynnikiem pole przybiera różowe zabarwienie. Im więcej bilirubiny w moczu, której prawidłowo w ogóle nie powinno w nim być, tym ciemniejsze zabarwienie pola testowego. 

Urobilinogen 

Za sprawą reakcji urobilinogenu z odczynnikiem pole przybiera różowe zabarwienie. Choć urobilinogen naturalnie występuje w moczu, to zbyt wysoki jego poziom wymaga dalszej diagnostyki. 

Ciężar właściwy 

Test wykorzystuje zmianę kwaśności środowiska moczu (pKa) w zależności od stężenia zawartych w nim jonów pierwiastków chemicznych. Zmiana koloru pola testowego na niebieskie oznacza niski ciężar właściwy. Natomiast zielone lub żółte zabarwienie oznacza wysoki ciężar właściwy. 

Odczyn pH 

Test pozwala uzyskać dokładną informację na temat pH moczu poprzez zabarwienie pola na kolor od pomarańczowego (kwaśny) przez żółty i zielony po niebieski (zasadowy). 

Bibliografia: 

1. Badanie ogólne moczu, Katedra Analityki Medycznej, Wydział Nauk Medycznych Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ww.uwm.edu.pl/wnm/analitykamedyczna [dostęp: 13.03.2024 r.]
   
2. Olczyk M., Bułaś L., Konieczny A., Diagnostyczne testy medyczne w praktyce farmaceutycznej, Farmacja Polska 2010, nr 66(5), s. 355-368.
3. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej dotyczące badania upostaciowanych elementów moczu w medycznym laboratorium diagnostycznym, Journal of Laboratory Diagnostics, Diagn Lab. 2019; 55(3): 145-198.