Perimenopauza to początek poważnych zmian w życiu kobiety

Perimenopauza to okres, w który kobieta wkracza około 4-6 lat przed ostatnią miesiączką. To bardzo indywidualna kwestia. W tym czasie możesz doznawać charakterystycznych objawów związanych ze spadkiem poziomu hormonów płciowych w organizmie. Dochodzi także do zaburzenia miesiączkowania. W jakim wieku pojawia się perimenopauza? Czy można w tym czasie zajść w ciążę?

W jakim wieku rozpoczyna się perimenopauza?

Perimenopauza to czas przed menopauzą, czyli ostatnią miesiączką w życiu kobiety, po której przez 12 miesięcy nie pojawiło się krwawienie menstruacyjne. W stosunku do tego okresu często stosuje się także nazwę „premenopauza”. W większości przypadków lekarze używają tych dwóch pojęć zamiennie, ale możesz się spotkać ze źródłami, które rozdzielają wspomniane zagadnienia.

Pierwsze objawy perimenopauzalne pojawiają się najczęściej ok. 4-6 lat przed wystąpieniem menopauzy, ale zarejestrowano przypadki, kiedy obserwowało się je nawet 10 lat wcześniej. Statystycznie w Polsce kobiety doświadczają menopauzy w wieku 51 lat, co oznacza, że pierwsze symptomy premenopauzy pojawiają się w okolicach 45. roku życia.

Trudno określić dokładny wiek, ponieważ czas wystąpienia zmian wiąże się z czynnikami genetycznymi, socjoekonomicznymi i stylem życia. Istnieje jednak związek z pojawieniem się menopauzy u kobiet i ich matek. Im wcześniej klimakterium wystąpiło u matki, tym jej córka wcześniej może zaobserwować pierwsze objawy okołomenopauzalne.

Objawy perimenopauzy

Pierwszą oznaką perimenopauzy są zmiany w cyklu menstruacyjnym. Krwawienia stają się bardziej obfite lub skąpe. Zaburzona zostaje także ich częstotliwość – raz pojawiają się szybciej, innym razem później. Spowodowane jest to stopniowym wygaszaniem czynności jajników i spadkiem poziomu estrogenów, hormonów płciowych szczególnie ważnych dla organizmu kobiety.

Ich produkcja odbywa się w jajnikach oraz w łożysku, macicy, tkance tłuszczowej i kościach, i jest regulowana przez oś podwzgórze-przysadka-jajniki. Podwzgórze uwalnia gonadoliberynę (GnRH), która kontroluje wydzielanie hormonu folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH) przez przysadkę, bezpośrednio wpływających na produkcję estrogenów. Spadkowi poziomu tych hormonów towarzyszą takie objawy jak:

• uderzenia gorąca,
• wahania nastroju,
• problemy ze snem
• nadmierna potliwość,
• zaburzenia metabolizmu,
• przewlekłe zmęczenie i ogólne osłabienie,
• obniżone libido,
• suchość pochwy,
• zmiany skórne, takie jak rumień, suchość czy wysypka,
• osłabienie koncentracji,
• bóle mięśni i stawów,
• bóle i zawroty głowy.

Spadek estrogenów wpływa także na utratę gęstości kości, co może prowadzić do rozwoju osteoporozy. Niższy poziom hormonów jednocześnie sprawia, że zwiększa się stężenie LDL, tzw. złego cholesterolu. Nie pozostaje to obojętne dla układu sercowo-naczyniowego, przez co zwiększa się ryzyko wystąpienia chorób serca, w tym zawału. I chociaż brzmi to strasznie, mowa jest o zupełnie naturalnym procesie.

Czy perimenopauzę można leczyć?

Perimenopauza daje o sobie znać w momencie, kiedy kobiety wciąż spełniają się zawodowo lub w macierzyństwie. W konsekwencji charakterystyczne objawy zrzucają często na karb zmęczenia, stresu czy szybkiego tempa życia. Symptomy mogą jednak być dokuczliwe i zaburzać normalne funkcjonowanie. Warto wtedy zgłosić się do specjalisty, który może zalecić hormonalną terapię menopauzalną (HTM), polegającą na przyjmowaniu hormonów płciowych w minimalnych skutecznych dawkach, by zmniejszyć dolegliwości okołomenopauzalne, a także zapobiec ich powikłaniom, takim jak osteoporoza.

Leki hormonalne mogą zostać przepisane w postaci tabletek, plastrów czy zastrzyków. Niekiedy stosuje się także terapię mającą przywrócić odpowiednie nawilżenie pochwy. Jeśli zauważysz u siebie objawy natury psychicznej, powinnaś zgłosić się do psychologa lub psychiatry. Podczas perimenopauzy musisz także zadbać o swoją dietę oraz aktywność fizyczną. Możesz wspomóc się ziołami. W tym celu warto sięgnąć po melisę, miętę, rumianek, lawendę czy krwawnik. Najlepiej zrezygnuj z alkoholu, nikotyny, przetworzonej żywności i słodyczy.

Pamiętaj jednak, że – jak już wspomniano – perimenopauza to naturalny proces. Oznacza to, że nie możesz jej wyleczyć. Działania, które opisano powyżej, mają jedynie na celu zminimalizowanie dokuczliwości objawów. Opierają się one przede wszystkim na poprawie jakości życia, co wpływa pozytywnie na cały organizm i wspiera wszystkie układy w ich codziennej pracy.

Perimenopauza a ciąża – czy to możliwe?

W okresie perimenopauzy wiele kobiet rezygnuje z antykoncepcji, ponieważ myśli, że zapłodnienie nie jest już możliwe. Faktycznie jest to czas, kiedy płodność się zmniejsza, zajście w ciążę nie jest jednak wykluczone. Wciąż występujące cykle menstruacyjne świadczą o tym, że może między nimi wystąpić również owulacja. Zatem do momentu ostatniej miesiączki kobieta przez cały czas może doczekać się potomstwa. Wcześniej nie możesz mieć pewności, że doszło do całkowitego wygaśnięcia funkcji jajników.

Zajście w ciążę dla kobiet w dojrzałym wieku może okazać się jednak niełatwe ze względu na nieregularne miesiączki. W konsekwencji wyznaczenie cykli owulacyjnych będzie trudne. Jeśli próby kończą się wielokrotnym niepowodzeniem, u pacjentki można zastosować metody wspomagające rozród, takie jak metoda in vitro z wykorzystaniem własnych komórek lub komórek dawczyni. Jeżeli chcesz mieć dziecko, a obserwujesz już u siebie pierwsze objawy premenopauzy, umów się na wizytę do ginekologa, aby poznać dostępne możliwości.

Krótka Instrukcja. O Menopauzie

Krótka Instrukcja. O Menopauzie powstała, abyś mogła dowiedzieć się więcej na temat menopauzy i objawów, które się z nią wiążą. Chcemy, żebyś myślała o niej jak o przyjaciółce, która przeszła swoje klimakterium i teraz może podzielić się z tobą swoimi doświadczeniami. Instrukcja została stworzona we współpracy z ekspertami w tej dziedzinie, dzięki czemu wiedza w niej zawarta została poparta badaniami naukowymi oraz doświadczeniem.

Bibliografia:

1. Augustyn-Protas A., Oleszczuk T., O menopauzie. Czego ginekolog ci nie powie, Wydawnictwo Pascal, 2023.
2. Di Vinci P., Facchinetti F., Feliciello L., Grandi G., Monari F., Sgandurra A., Contraception During Perimenopause. Practical Guidance, 2022.
3. Pertyński T., Stachowiak G., Stetkiewicz T., Rola ginekologa w okresie pre- i okołomenopauzalnym, Przegląd Menopauzalny 2017, nr 2, s. 63-69.
4. Słopień R., Warenik-Szymankiewicz A., Premenopauza – problemy diagnostyczne i terapeutyczne. Od kiedy hormonalna terapia zastępcza, do kiedy antykoncepcja?, Ginekologia i Położnictwo 2009, 4, 10.