Guz chromochłonny (pheochromocytoma), rozwijający się na nadnerczach

Guz chromochłonny (inaczej pheochromocytoma) to rzadki nowotwór hormonalnie czynny, rozwijający się w nadnerczach, parzystych gruczołach zlokalizowanych na nerkach, odpowiedzialnych m.in. za wytwarzanie kortykosteroidów. Jakie objawy dają guzy nadnerczy? Jak się je diagnozuje? Czy pełne wyleczenie jest możliwe?

Co to jest guz chromochłonny?

Guz chromochłonny rośnie w nadnerczu (jednym lub obu), ale diagnozuje się go niezwykle rzadko – rocznie to 0,8 na 100 tysięcy osób. Rozwija się w wewnętrznej warstwie gruczołu, gdzie produkowana jest adrenalina i noradrenalina. W przebiegu choroby dochodzi o sytuacji, kiedy nadnercza zaczynają wytwarzać za dużo wspomnianych hormonów. Zwykle ma on postać łagodną, złośliwy guz rozrasta się u zaledwie 10-15% chorych.

Przyczyny rozwoju guza nie są jasne. Jak zwykle w przypadku nowotworów, tak i tutaj podejrzewa się, że pewną rolę odgrywają czynniki genetyczne (szacuje się, iż jest to powód w ok. 30% przypadków). Nie widać natomiast żadnej korelacji pomiędzy chorobą a płcią pacjenta, jego dietą, środowiskiem czy stylem życia. Pheochromocytoma występuje tak rzadko, że nie ma możliwości zebrania odpowiedniej ilości danych.

Guz chromochłonny – objawy

Zastanawiasz się, jakie daje objawy guz chromochłonny nadnerczy? Przede wszystkim pacjenci obserwują u siebie wysokie ciśnienie krwi – taki stan utrzymuje się przez cały czas albo jest przejściowy. Niekiedy ciśnienie jest tak duże, że zagraża życiu chorego i wymaga hospitalizacji. Dlatego, jeżeli chorujesz nadciśnienie, które nie poddaje się standardowemu leczeniu, lekarz powinien zbadać cię w kierunku omawianego nowotworu. Inne objawy to:

• ból głowy,
• mdłości, wymioty,
• przyspieszone bicie serca,
• wysoki puls,
• uczucie lęku,
• drżenie rąk i nóg,
• nadmierna potliwość całego ciała.

Jak zatem widzisz, pozostałe symptomy także nie są swoiste. Doświadczają ich ludzie cierpiący na rozmaite schorzenia, ale również ci zestresowani, zmęczeni, prowadzący intensywny tryb życia albo tacy, na których spoczywa duża odpowiedzialność, np. za życie drugiego człowieka.

Guz chromochłonny – objawy psychiczne

W badaniu z 2011 roku prowadzonym przez Janota B. i in. potwierdzono, że zaburzenia lękowe oraz depresja mogą leżeć u podstaw guza chromochłonnego. Pacjentka, którą nieskutecznie leczono na wyżej wymienione choroby za pomocą farmakoterapii, doznała nagłego i ostrego bólu brzucha. Podczas badań obrazowych zauważono u niej omawiany nowotwór prawego nadnercza, diagnozę potwierdzono poprzez wykonanie biopsji.

Guza usunięto chirurgicznie, jednocześnie pacjentka odstawiła leki psychotropowe. Objawy depresji i zaburzeń lękowych zniknęły po operacji, i nie wróciły podczas obserwacji, która była prowadzona przez kolejne 2 lata. To dowodzi, iż guz chromochłonny aktywny hormonalnie może oddziaływać również na psychikę.

Diagnostyka guza chromochłonnego nadnerczy

Diagnostyka guza chromochłonnego zaczyna się od wywiadu medycznego i badania fizykalnego. Lekarz zapyta cię o występowanie podobnych objawów w rodzinie. Niepokojącą wskazówką będzie także młody wiek pacjenta, który nie powinien być obciążony chorobami związanymi z ciśnieniem krwi. Jeżeli lekarz POZ będzie podejrzewał omawianą patologię, skieruje cię do hipertensjologa lub endokrynologa. W diagnozie pomocne będą:

• badania krwi i moczu, za pomocą których można określić poziom hormonów, adrenaliny oraz noradrenaliny produkowanych przez nadnercza,
• tomografia komputerowa (TK) lub rezonans magnetyczny (MRI), umożliwiające wykonanie dokładnych zdjęć narządów,
• badanie radiologiczne (scyntygrafia), opierająca się na wykorzystaniu znacznika promieniotwórczego, wykorzystywanego także do obrazowania tkanek.

Jak leczy się guzy chromochłonne?

Najskuteczniejszą terapią w przypadku guza chromochłonnego jest jego całkowite usunięcie metodą laparoskopową. Pozwala ono na pełne wyleczenie pacjenta. Musisz mieć jednak świadomość, że jeżeli występują u ciebie objawy w postaci napadowych wzrostów ciśnienia, przed zabiegiem chirurgicznym konieczne będzie ustabilizowanie stanu za pomocą odpowiednich leków, które dobierze specjalista.

Po operacji guza nadnercza musisz regularnie odwiedzać lekarza, który będzie mierzył ci ciśnienie oraz zalecał badania kontrolujące stężenie hormonów we krwi. Wizyty powinnaś odbywać raz do roku. Taka profilaktyka jest bardzo ważna, ponieważ istnieje 10% szans na to, że guz wróci.

Bibliografia:

1. https://www.cancer.gov/types/pheochromocytoma/patient/pheochromocytoma-treatment-pdq [dostęp 06.03.2024].
2. Janota B., Papierska L., Załuska M., Janota K., Cichocki A., Piaseczyńska E., Zaburzenia lękowe i depresja w przebiegu guza chromochłonnego nadnerczy – opis przypadku, Postępy Psychiatrii i Neurologii 2011, 20(1): 53-58.
3. Kozaczuk S., Beń-Skowronek I., Powikłania guza chromochłonnego nadnerczy, Endokrynologia Pediatryczna 2014, 1(46): 69-74.
4. Szosland K., Kopff B., Lewiński A., Pheochromocytoma – chromaffin cel tumor, Endokrynologia Polska 2006, tom 57, nr. 1.
5. Young W. F., Kebebew E., Treatment of pheochromocytoma in adults, UpToDate 2021.