Piodermia zgorzelinowa – przyczyny, objawy, leczenie

Piodermia zgorzelinowa, określana też mianem „zgorzelinowego zapalenie skóry”, to ciężka choroba dermatologiczna. Cechuje się nagłym, postępującym owrzodzeniem. W większości wypadków dotyka kończyny dolne. Pojawia się rzadko – u jednej na sto tysięcy osób – zwykle pomiędzy 25. a 54. rokiem życia. Zdarza się jednak, że dopada również dzieci.

Co to jest piodermia zgorzelinowa?

Piodermia zgorzelinowa zaliczana jest do schorzeń neutrofilowych. Najłatwiej ją rozpoznać po szybko postępującej martwicy skóry. Przebieg choroby jest najczęściej przewlekły i postępujący, a leczenie trudne, długofalowe i trwające około roku. Często dochodzi do jej nawrotów. Piodermia w wielu przypadkach występuje również z innymi chorobami układowymi.

Piodermia zgorzelinowa – przyczyny

Nie wiadomo do końca, jakie są przyczyny powstawania choroby. Nie ma ona charakteru bakteryjnego, jest efektem martwicy ścian naczyniowych. Lekarze uważają obecnie, że kluczową rolę w jej rozwoju odgrywają zaburzenia w układzie odpornościowym, a także nadmierna reakcja zapalna.

Piodermia zgorzelinowa – objawy

Przed wystąpieniem jakichkolwiek zmian następuje drobny uraz, otarcie, skaleczenie, oparzenie lub innego rodzaju podrażnienie skóry. Następnie pojawia się czerwony guzek zapalny, pęcherzyk lub krosta – wiele osób myli tę zmianę z czyrakiem. Po pewnym czasie ulega ona rozpadowi, tworząc owrzodzenie, które – w większości przypadków – gwałtownie rozszerza się obwodowo. Zmianom tym towarzyszy ból. Owrzodzenia są głębokie i wyraźnie odgraniczone od reszty skóry, z charakterystycznym, podminowanym brzegiem. Zdarza się, że kiedy jedne zmiany się goją, pojawiają się kolejne.

W skrajnych przypadkach może dojść do odsłonięcia nerwów, powięzi, mięśni, jak również i kości. Piodermia zgorzelinowa pojawia się zwykle na udach, podudziach i ramionach. Występuje również na głowie, tułowiu, a także szyi i twarzy. Czasem można ją zauważyć na brzuchu, piersiach, kostkach i mosznie. Niestety, pozostawia po sobie blizny.

Piodermia zgorzelinowa – leczenie

W leczeniu piodermii zgorzelinowej ważne jest to, aby pokonać chorobę, która występuje wraz z nią (o ile taka występuje). Istotne jest również leczenie miejscowe oraz pielęgnacja owrzodzeń.

Na początku lekarz przepisuje sulfony i salazosulfapirydynę. Dobre efekty uzyskuje się po połączeniu ich z niewielkimi dawkami glikokortykosteroidów (np. prednizonu). Specjaliści podają często także cyklosporynę oraz immunoglobuliny dożylne. Jeżeli piodermia zgorzelinowa związana jest z chorobą Leśniowskiego-Crohna bądź reumatoidalnym zapaleniem stawów, wykorzystuje się także antagonistów TNF-α. Lekarze stosują czasem też leki biologiczne.

Jeśli chodzi o samą diagnozę, lekarz dokonuje jej na podstawie obrazu klinicznego oraz wywiadu chorobowego.

Rodzaje piodermii zgorzelinowej

Piodermię zgorzelinową można podzielić na kilka rodzajów:

• piodermia krostkowa – zwykle występuje przy zaostrzonych stanach wrzodzejącego zapalenia jelita grubego, krostki pojawiają się na górnej części tułowia oraz częściach wyprostnych kończyn, zmiany otacza rumień zapalny,
• piodermia wrzodziejąca – najczęściej dotyka tułowie i nogi, może wystąpić również np. na głowie, pojawia się wraz ze schorzeniami zapalnymi jelit oraz gammapatiami monoklonalymi, rozszerzające się owrzodzenia mają wywinięte i sine brzegi, wokół których powstaje pierścień zapalny,
• piodermia bujająca – odmiana charakteryzująca się przewlekłym przebiegiem, nie pojawia się wraz z innymi schorzeniami, objawia się pod postacią płytkich i powierzchownych owrzodzeń, które rozszerzają się stosunkowo wolno, w większości przypadków można je zauważyć na tułowiu,
• piodermia pęcherzowa – związana jest ze schorzeniami mieloproliferacyjnymi oraz białaczką, występuje w formie powierzchniowych, bolesnych pęcherzy, które otoczone są rumieniami, zmiany przekształcają się z czasem w owrzodzenia i nadżerki, przy tej odmianie choroby rokowania są gorsze niż przy innych.

Piodermia zgorzelinowa a rumień guzowaty

Piodermia zgorzelinowa i rumień guzowaty to choroby, które są do siebie podobne, dlatego można je ze sobą pomylić. Główna różnica polega na tym, że zmiany skórne w przypadku rumienia nie ulegają rozpadowi, a co za tym idzie – nie dochodzi do owrzodzenia. Jeśli pojawią się jednak wątpliwości diagnostyczne, należy wykonać badanie dermatologiczne, a czasem też biopsję skóry.

Choroby towarzyszące piodermie zgorzelinowej

W ponad połowie przypadków piodermia występuje wraz z innymi schorzeniami. Można je podzielić na kilka grup.

Choroby układu trawiennego:

• choroba Leśniowskiego-Crohna,
• wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• polipy jelit,
• zapalenie uchyłków jelita grubego.

Choroby układowe tkanki łącznej i seronegatywne zapalenia stawów:

• reumatoidalne zapalenie stawów,
• choroba Behceta,
• toczeń rumieniowaty układowy,
• zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa,
• ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń.

Choroby wątroby:

• przewlekłe aktywne zapalenie wątroby,
• pierwotna marskość żółciowa,
• pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych.

Choroby nowotworowe:

• rak piersi,
• rak płuca,
• rak jelita grubego,
• rak gruczołu krokowego.

Choroby hematologiczne:

• białaczki,
• chłoniaki,
• inne choroby mieloproliferacyjne.

W parze z piodermią idą często również: cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, otyłość, gammopatia IgA, autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, AIDS.

Piodermia – statystyki i rokowania

Osoby z piodermią zgorzelinową:

• w 14-30 proc. przypadków mają chorobę Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
• w 15-28 proc. przypadków mają białaczkę szpikową lub gammapatie monoklonalne,
• w 10-20 proc. przypadków mają reumatoidalne zapalenie stawów oraz inne, serogatywne odmiany zapalenia stawów.

Rokowania zależą najczęściej od choroby, która towarzyszy istniejącym zmianom. Jeśli można owo schorzenie wyleczyć, rokowania są dobre.

Źródła:

1. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK482223/
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3481925/