Pochwica, czyli rodzaj bolesnego zaburzenia seksualnego 

Pochwica (łac. vaginismus) jest schorzeniem kobiecym, w jej przebiegu dochodzi do mimowolnego skurczu pochwy.  Napięcie pojawia się w różnych sytuacjach – podczas badania ginekologicznego, tuż przed stosunkiem seksualnym czy w trakcie wkładania do pochwy tamponu. To bardzo męcząca i dokuczliwa dolegliwość, ale można ją skutecznie leczyć.

Pochwica – co to za choroba? 

O pochwicy mówi się, kiedy mięśnie wokół pochwy kobiety mimowolnie napinają się lub kurczą podczas penetracji. Ta dolegliwość sprawia, że seks lub masturbacja stają się bolesne, a używanie antykoncepcji dopochwowej czy wykonywanie badań ginekologicznych wręcz niemożliwe. Nie każda pochwica występuje z tak drastycznym przebiegiem, czasami jest po prostu uciążliwa, niekiedy jednak ból uniemożliwia normalne funkcjonowanie. 

Skąd bierze się pochwica?

Vaginismus często pojawia się u kobiet podczas pierwszego stosunku płciowego lub w sytuacji, kiedy po raz pierwszy próbuje się założyć tampon czy użyć antykoncepcji dopochwowej. Może też wystąpić, np. podczas wizyty u ginekologa. Nie jest to jednak regułą, ponieważ dolegliwość pojawia się również u dojrzałych kobiet bez konkretnej przyczyny. Nie ma więc tutaj mowy o stresie czy strachu przed nowymi doświadczeniami. 

Z tego też powodu naukowcy nie mają pewności, co wywołuje pochwicę. Zakłada się jednak, że na chorobę składają się zarówno problemy fizyczne, jak i psychiczne czy seksualne, a każdy przypadek należy traktować indywidualnie. Czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju pochwicy, to m.in.: 

• urazy poporodowe, 
• operacja narządów rodnych, 
• zaburzenia lękowe, 
• strach lub trauma związana z seksem oraz dotykaniem miejsc intymnych.

Objawy pochwicy

Pochwicę może stwierdzić lekarz ginekolog po zebraniu wywiadu od pacjentki oraz po wykonaniu podstawowego badania ginekologicznego. Objawy, które wskazują na omawiane schorzenie, to: 

• bolesne współżycie (inaczej dyspareunia),  
• niemożność uprawiania seksu lub wykonania badania ginekologicznego z powodu skurczu mięśni pochwy, 
• dyskomfort lub ból podczas wkładania do pochwy tamponu.

Pochwica podczas stosunku 

Jak już wspomniano, jeżeli chorujesz na pochwicę, to wcale nie oznacza, że nie będziesz mogła uprawiać seksu. Niektóre kobiety odczuwają jedynie lekki dyskomfort podczas ataku, wtedy można spróbować sobie pomóc we własnym zakresie. Jeżeli doświadczysz niekontrolowanego napięcia mięśni pochwy podczas stosunku, postaraj się rozluźnić. Weź kilka głębokich wdechów przez nos i powoli wypuszczaj powietrze przez nos. 

Możecie włączyć relaksującą muzykę oraz zadbać o przyjazne otoczenie – być może zbyt szybkie tempo lub okoliczności sprawiają, że odczuwasz stres podczas stosunku? Ważna będzie tutaj także odpowiednia gra wstępna. Jeżeli miewasz problemy z napięciem mięśniowym pochwy, możesz także zawczasu kupić lubrykant, który z pewnością poprawi komfort współżycia.

Pochwica – leczenie  

Leczenie, które zaproponuje ci ginekolog, będzie w dużej mierze zależało od tego, co powiesz mu podczas wywiadu. Jeżeli u podłoża pochwicy leżą problemy psychiczne, konieczna będzie wizyta u seksuologa, a także wdrożenie odpowiedniej terapii. Jednak w przypadku, gdy vaginismus pojawia się bez konkretnej przyczyny, leczenie będzie się opierało na farmakoterapii oraz odpowiednich ćwiczeniach. Twój lekarz może zaproponować m.in.: 

• terapię miejscową – obejmuje stosowanie miejscowo działających leków w postaci maści lub kremów znieczulających i przeciwbólowych, 
• ćwiczenia na pochwicę – aby dowiedzieć się, jak rozluźnić pochwę i mięśnie dna miednicy, ginekolog skieruje cię do fizjoterapeuty lub urofizjoterapeuty, który specjalizuje się w tej dziedzinie, 

• rozmowę z seksuologiem – jeżeli atak pochwicy ma miejsce wyłącznie podczas stosunku, skuteczna może się okazać wizyta u seksuologa i omówienie problemu indywidualnie lub w obecności partnera, 
• terapię poznawczo-behawioralna (CBT) – jeżeli podczas wywiadu okaże się, że potrzebna jest także pomoc specjalisty psychologa lub psychoterapeuty, ginekolog z pewnością cię tam skieruje; w takiej sytuacji skuteczna może się okazać wspominania terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga zrozumieć, jak myśli wpływają na emocje oraz zachowania, 
• rozszerzenie pochwy – w tym celu wykorzystuje się specjalne urządzenie w kształcie rurki, które rozciąga mięśnie pochwy. Przed jego aplikacją warto użyć maści znieczulającej, aby zneutralizować dolegliwości bólowe. 

Bibliografia: 

1. Achour R., Koch M., Zgueb Y., Ouali U., Hmid R. B., Vaginismus and pregnancy: epidemiological profile and management difficulties, Psychology Research and Behavior Management 2019, 12: 137-143. 
2. Bleibel B., Nguyen H., Vaginal Atrophy, StatPearls 2022. 
3. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15723-vaginismus [dostęp 17.06.2023]. 
4. https://www.healthdirect.gov.au/vaginismus [dostęp 17.06.2023].