Podniebienie gotyckie to anatomiczna wada wrodzona. Jak ją leczyć?

Podniebienie gotyckie to anomalia anatomiczna, która powoduje wiele problemów. Przykładowo, czasem utrudnia karmienie dziecka w okresie niemowlęcym. Powoduje też wady wymowy oraz zgryzu, dlatego należy jak najszybciej rozpocząć leczenie. Czy terapię można wdrożyć w dorosłym życiu? Jaka będzie wtedy jej skuteczność?

Co to jest podniebienie gotyckie? 

Podniebienie gotyckie to typ podniebienia, którego forma budzi skojarzenia związane z gotyckimi sklepieniami. Jak ono wygląda? Przede wszystkim jest bardzo wąskie, wysokie i strzeliste, a do tego twarde. Tym samym przypomina ostro zakończony sufit, który jest charakterystyczny dla architektury gotyckiej.

Objawy podniebienia gotyckiego 

Oto objawy, a zarazem skutki rozwinięcia się podniebienia gotyckiego: 

• wady wymowy (niewymawianie niektórych głosek, seplenienie), 
• wady zgryzu, 
• problemy ze spożywaniem pokarmów (żuciem, gryzieniem, przełykaniem), 
• trudności z mówieniem, 
• problemy z oddychaniem (i oddychanie przez usta). 

Najbardziej charakterystycznym objawem podniebienia gotyckiego jest problem związany z niemożliwością dotknięcia go czubkiem języka. Jeśli taki symptom występuje, niemal w 100 proc. świadczy on o omawianym problemie. Jeżeli chodzi o problemy z jedzeniem, są one efektem tego, że wysokie podniebienie utrudnia ssanie. Jak już wspomniano, dzieci z podniebieniem gotyckim mają też problem z podnoszeniem języka, w rezultacie czego może z kolei wykształcić się nieprawidłowy odruch połykania.

Przyczyny podniebienia gotyckiego 

Oto najczęstsze przyczyny podniebienia gotyckiego: 

• wady lub zaburzenia neurologiczne w życiu płodowym, 
• wcześniactwo, 
• krzywica, 
• zespół Downa, 
• zespół Marfana, 
• zespół Wolfa-Hirschhorna, 
• zespół Pradera–Williego. 

Niektórzy są zdania, że wada powstaje na skutek długotrwałej niedrożności nosa. Dokładna przyczyna anomalii nie jest jednak w pełni znana. Wiadomo jednak, że borykają się z nią zarówno osoby zdrowe, jak i niepełnosprawne. Jest to również deformacja o podłożu genetycznym.

Podniebienie gotyckie u dziecka 

Pierwsze symptomy nieodpowiedniej budowy podniebienia można zauważyć już w okresie niemowlęcym. Dziecko ma wówczas problemy z jedzeniem pokarmu z piersi. Wynika to z tego, że wada uniemożliwia powstawanie podciśnienia między językiem a podniebieniem. Istotne jest to, że u dzieci wada ta jest łatwiejsza do wyleczenia niż u osób dorosłych.

Podniebienie gotyckie a smoczek 

Okazuje się, że smoczek może pogłębiać omawianą wadę. Na szczęście istnieją akcesoria, które dedykowane są właśnie maluchom z gotyckim podniebieniem. Ich forma powinna zapobiegać tworzeniu się próżni oraz odpowiednio wspierać oddychanie. W takim przypadku dobrze jest skorzystać z pomocy doradcy laktacyjnego, który dobierze dla niemowlaka odpowiedni sposób karmienia, a także pokaże pozycje, dzięki którym spożywanie pokarmu będzie dla niego łatwiejsze i bezpieczniejsze.

Leczenie gotyckiego podniebienia 

W przypadku leczenia gotyckiego podniebienia należy udać się do lekarza rodzinnego. Ten następnie skieruje Cię do laryngologa, logopedy, jak również ortodonty. Im wcześniej się rozpocznie leczenie, tym lepszych efektów można się spodziewać. Leczenie wady w wieku dorosłym także jest możliwe, ale trwa zdecydowanie dłużej i nie przynosi zbyt spektakularnych efektów.

Podniebienie gotyckie a ćwiczenia 

Podstawą leczenia podniebienia gotyckiego są odpowiednie ćwiczenia. Dzięki nim można usprawnić ruchy języka oraz wzmocnić mięśnie żuchwy. Podczas terapii logopedycznej dzieci uczą się również artykułować wszystkie głoski. Ważne jest także, aby ćwiczyły one oddychanie przez nos – w tym przypadku powinny wykonywać odpowiednie ćwiczenia oddechowe. 

Najczęstsze wady wymowy u dzieci z podniebieniem gotyckim to: 

• lambdacyzm – związany jest z nieprawidłową wymową głoski l, 
• rotacyzm – związany jest z nieprawidłową wymową głoski r, 
• sygmatyzm – związany jest z nieprawidłową wymową głosek cz, sz, dż, ż. 

Gotyckie podniebienie a aparat ortodontyczny 

W przypadku zaawansowanego problemu gotyckiego podniebienia aparat ortodontyczny stanowi nieocenioną pomoc. Zazwyczaj jest to aparat Hassa. Skutecznie rozszerza on szew podniebienny, jak również szczękę. Warto zaznaczyć, że jest skuteczny szczególnie u dzieci. Aparat Hassa nosi się przez okres 4 lub 5 miesięcy.  

Na początku poszerza on szczękę, a później utrwala osiągnięte rezultaty. Warto wiedzieć, że podczas jego noszenia można odczuwać pewien dyskomfort, jednak jest to całkowicie naturalne. Da się też zauważyć wówczas lekką ruchomość siekaczy górnych, ale po zaprzestaniu noszenia aparatu sytuacja powinna się unormować.

Gotyckie podniebienie a zabieg chirurgiczny 

Jeśli chodzi o podniebienie gotyckie, aparat nie przynosi aż tak dobrych rezultatów u osób dorosłych. U tych, którzy wdrażają leczenie po ukończeniu 18 r.ż. zaleca się zabieg chirurgiczny polegający na dystrakcji szczęki. Dzięki niemu można poszerzyć kości podniebienne oraz uzyskać odpowiednie warunki zwarciowe pomiędzy łukami zębowymi. 

Bibliografia: 

1. Conley Z. R., Hague M., Kurosaka H., Dixon J., Dixon M. J., Trainor P. A., A quantitative method for defining high-arched palate using the Tcof1+/− mutant mouse as a model, Developmental Biology 2016, s. 296-305. 
2. Hajduk A., Tarnawski M., Szybkie poszerzanie szczęki w późnej fazie wzrostu i po ukończeniu wzrostu, Forum Ortodontyczne 2011, s. 78-84. 
3. O’Sullivan O., On The Nature of Highed Arched Palate, The BMJ 2015.