Polip endometrialny – objawy, skutki, diagnostyka i leczenie

Polip endometrialny to przerost błony śluzowej macicy, czyli endometrium. Objawem charakterystycznym dla obecności zmiany rozrostowej jest nieprawidłowe krwawienie z macicy – przedłużone krwawienie miesiączkowe, krwawienie międzymiesiączkowe lub upławy. Leczenie  polipów endometrialnych w dużej mierze wiąże się z operacyjnym usunięciem zmian. Czy polipy w macicy są groźne i jak można je zdiagnozować?

Co to jest polip endometrialny?

Polip endometrialny, inaczej polip trzonu macicy to łagodna zmiana rozrostowa błony śluzowej macicy (endometrium) w postaci guzka. Polipy endometrium mogą występować pojedynczo lub grupowo w dowolnym miejscu jamy macicy. Osiągają wielkość od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Wyróżnia się dwa rodzaje polipów endometrium:

1. polipy uszypułowane – połączone są z jamą macicy za pomocą szypułki („nóżki” o owalnym kształcie). Jeśli szypułka jest wystarczająco długa, polip może wypuklać się do pochwy,
2. polipy siedzące – są kształtu owalnego lub kulistego; mają szeroką podstawę, przez co mogą zająć znaczną część macicy.

Zmiany rozrostowe macicy mogą wystąpić u kobiet w każdym wieku, choć częściej obserwuje się je u kobiet po menopauzie. Zdiagnozowanie polipa w macicy budzi u pacjentek niepokój, szczególnie jeśli nie odczuwały dotąd żadnych objawów sugerujących chorobę. Pojawia się wtedy pytanie, czy istnieje zależność między polipem endometrialnym a rakiem i jakie jest ryzyko, że polip macicy będzie złośliwy. Znaczny odsetek nowotworów endometrium rozwija się z prawidłowego endomietrium. Szacuje się, iż polipy o charakterze złośliwym stanowią jedynie 0,5-3 proc. przypadków.

Metaanaliza, która ukazała się na łamach European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology wykazała, iż częstość zmian złośliwych jest niższa u kobiet przed menopauzą (1,12 proc.) w porównaniu do kobiet po menopauzie (4,93 proc.). Ponadto wyższe ryzyko nowotworu złośliwego występowało u kobiet z objawami choroby (5,14 proc.) niż u kobiet bezobjawowych (1,89 proc.gine).

Przyczyny powstawania polipa endometrialnego

Przyczyny powstawania polipów nie zostały do końca poznane. Wśród czynników biorących udział w tworzeniu się polipów endometrialnych wymienia się:

• wzrost stężenia estrogenów w organizmie,
• mutacje genowe,
• nadekspresję aromatazy w endometrium,
• zaburzenie w cyklicznej apoptozie komórek endometrium,
• miejscowe przewlekłe zapalenie endometrium.

Zwiększone ryzyko wystąpienia polipa endometrium obserwuje się u kobiet stosujących hormonalną terapię zastępczą (ze względu na ciągłą stymulację endometrium przez estrogeny) oraz selektywny modulator receptora estrogenowego stosowany w leczeniu raka piersi. Polipy endomietrialne częściej występują u kobiet otyłych, chorujących na cukrzycę oraz nadciśnienie.

Polip endometrialny – objawy

Nie wszystkie polipy endometrialne dają objawy, dlatego część z nich jest wykrywana przypadkowo podczas rutynowego badania ginekologicznego. Niepokojącym objawem mogącym wskazywać na obecność polipa endometrialnego jest nieprawidłowe krwawienie z macicy spowodowane obecnością małych tętnic mięśniowych we wnętrzu polipa. U kobiet z polipem mogą wystąpić krwawienia międzymiesiączkowe, przedłużone krwawienia miesiączkowe, krwiste lub ropne upławy, plamienia o nieprzyjemnym zapachu i zielonkawej barwie wskazujące na zakażenie układu moczowego oraz krwawienie w okresie pomenopauzalnym. Duże polipy wywołują dodatkowo ból podbrzusza.

Polip endometrialny – skutki

Skutkiem obecności polipa endometrialnego macicy mogą być problemy z zajściem w ciążę. Ponadto polip w ciąży niesie ze sobą ryzyko poronienia, ze względu na zaburzenie procesu zagnieżdżania się zarodka.

Polip endometrialny – diagnostyka

Diagnostyka polipa endometrialnego macicy polega na przeprowadzeniu dokładnego wywiadu lekarskiego oraz badania ginekologicznego. Badaniem obrazowym wykorzystywanym w wykrywaniu polipa endometrialnego jest przezpochwowe badanie ultrasonograficzne, które najlepiej wykonać w 5-10 dniu cyklu. W USG polipy uwidaczniają się jako hiperechogeniczne zmiany.

Innymi metodami diagnostycznymi polipów endometrialnych są: salpingografia – badanie rentgenowskie (RTG) z zastosowaniem środka kontrastowego, który umożliwia obrazowanie jajowodów oraz histerosalpingografia (HSG) – badanie obrazujące jednocześnie jajowody i jamę macicy. Wykonuje się także histerokopię diagnostyczną, która polega na wprowadzeniu przez pochwę i kanał szyjki macicy urządzenia z kamerą umożliwiającą obejrzenie badanego obszaru. Dzięki tej technice możliwe jest rozpoznawanie nieprawidłowości wnętrza macicy. Aby potwierdzić diagnozę konieczne jest pobranie wycinka do badania histopatologicznego.

Leczenie polipa endometrialnego

Polip endometrialny nie może sam zniknąć, dlatego tak ważne jest podjęcie odpowiedniego leczenia. U niektórych kobiet wchłonięcie polipa jest możliwe po zastosowaniu terapii hormonalnej. Ta metoda leczenia najczęściej wykorzystywana jest w przypadku polipów bezobjawowych, jednak nie daje gwarancji całkowitego wyleczenia.

W wielu przypadkach leczenie polipa endometrialnego polega na operacyjnym usunięciu zmiany. Taki zabieg to histeroskopia polipa endometrialnego. Polipa wycina się przy pomocy specjalnych narzędzi (mikronożyczek, mikroszczypców lub pętli tnących) wprowadzonych przez pochwę i kanał szyjki macicy. Po resekcji zmiany powinna ona zostać poddana badaniu histopatologicznemu. Polipy usuwa się również wykonując zabieg łyżeczkowania jamy macicy, jednak metoda ta nie gwarantuje całkowitego usunięcia zmiany oraz obarczona jest ryzykiem pominięcia polipów o niewielkich rozmiarach.

O tym, czy polip będzie leczony hormonalnie czy usunięty operacyjnie decyzję podejmuje lekarz w zależności od wielkości zmiany, tempa jej wzrostu i wieku pacjentki.

Bibliografia:

1. Katarzyna Wójcik-Krowiranda, Tomasz Michalski, Andrzej Bieńkiewicz, „Stany przednowotworowe w ginekologii”, Postępy Nauk Medycznych, t. XXVI, nr 7, 2013.
2. Anna Uglietti i wsp., „The risk of malignancy in uterine polyps: A systematic review and meta-analysis”, European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology,  VOLUME 237, P48-56, JUNE 01, 2019.
3. Mariusz Zimmer i wsp.,”Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące zastosowania histeroskopii w ginekologii”, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2019 tom 4, nr 3, strony 133–142.