Polip szyjki macicy – przyczyny, objawy, leczenie i usuwanie

Polip szyjki macicy to łagodna zmiana spowodowana przerostem nabłonka gruczołowego. U wielu kobiet nie pojawiają się żadne objawy wskazujące na nieprawidłowości w obrębie dróg rodnych, dlatego polipy często wykrywane są przypadkowo. Jeśli jednak wystąpi nieprawidłowe krwawienie, upławy lub problemy z zajściem w ciążę, jedną z przyczyn może być właśnie obecność polipa. Jak leczy się polipy szyjki macicy i kiedy wskazane jest ich usunięcie?

Co to jest polip szyjki macicy?

Polip szyjki macicy to zmiana rozrostowa nabłonka gruczołowego. Wyglądem przypomina guzek, który może mieć zróżnicowany kształt – od kulistego, przez łezkowaty, aż do zrazikowego. Wyróżnia się dwa rodzaje polipów:

1. uszypułowane, czyli połączone z jamą macicy za pomocą tworu przypominającego nóżkę,
2. nieuszypułowane, które mają szeroką podstawę, ale brak im szypuły.

Polipy mogą występować pojedynczo lub mnogo, a ich średnie rozmiary wahają się w granicach 2-30 mm. Duże polipy potrafią zająć znaczną część macicy i wpuklać się do pochwy. Zmiany rozrostowe nabłonka przybierają barwę od czerwonej do biało-szarej, w zależności od rodzaju unaczynienia.

Polipy szyjki macicy to przede wszystkim zmiany o charakterze łagodnym, dlatego nie są one groźne. Szacunkowa częstość występowania polipów szyjki macicy w populacji ogólnej wynosi od dwóch do pięciu proc. kobiet. Polipy złośliwe, które mają cechy nowotworowe dotyczą 0,2–1,5 proc. wszystkich przypadków.

Polip szyjki macicy – przyczyny

Skąd się biorą polipy szyjki macicy? Etiologia ich powstawania pozostaje nieznana. Wśród licznych teorii tłumaczących prawdopodobne przyczyny tworzenia się polipów wymienia się:

• zakłócony przepływ krwi przez naczynia krwionośne;
• infekcje;
• przewlekłe zapalenie szyjki macicy;
• narażenie na substancje chemiczne, które podrażniają szyjkę macicy;
• nadmiar estrogenów;
• czynniki genetyczne;
• stosowanie niektórych leków.

Ryzyko zachorowania na polipa szyjki macicy jest większe u kobiet z dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku polipów endometrium oraz chorych na cukrzycę, nadciśnienie lub otyłość.

Objawy polipa szyjki macicy

U wielu kobiet z polipem kanału szyjki macicy nie występują żadne objawy chorobowe. Polipy skąpoobjawowe mogą powodować nieprawidłowe krwawienia z macicy – obfitsze miesiączki, krwawienia międzymiesiączkowe, krwawienia pomenopauzalne lub upławy. Polipy nie zatrzymują okresu, a wręcz przeciwnie, mogą wydłużać czas jego trwania. Rozrost błony śluzowej macicy prowadzi także do nawracających stanów zapalnych dróg rodnych oraz skurczowych bólów brzucha.

Polip szyjki macicy w ciąży

Polipy na szyjce macicy w ciąży występują rzadko, z reguły są bezobjawowe i niewielkich rozmiarów. Nawracające krwawienia w czasie ciąży sugerujące obecność polipa jest wskazaniem do wykonania USG Doppler. Leczenie polipów w czasie ciąży jest problematyczne – w niektórych przypadkach usuwa się je za pomocą kriochirurgii, w innych stosuje się jedynie leczenie zachowawcze mające na celu wyeliminowanie krwawienia oraz zapobieganie przedwczesnemu porodowi. Obecność dużych polipów szyjki macicy może być przyczyną niepłodności.

Leczenie polipa szyjki macicy

Polipy na szyjce macicy są zwykle wykrywane przypadkowo podczas rutynowego badania ginekologicznego, kolposkopii, USG jamy brzusznej lub USG przezpochwowego. Bezobjawowe polipy zwykle nie wymagają żadnej interwencji medycznej. Objawowe polipy szyjki macicy powinny zostać usunięte z organizmu ze względu na ryzyko przekształcenia się w zmianę nowotworową.

Jak przygotować się na usunięcie polipa? Na dwa dni przed zabiegiem nie należy współżyć. Na badanie należy zgłosić się z aktualnym wynikiem cytologii. Jeśli pacjentka stosuje leki przeciwkrzepliwe, za zgodą lekarza powinna odstawić je tydzień przed planowanym zabiegiem. Przed operacją konieczne jest wykonanie u pacjentki badania ginekologicznego oraz USG transwaginalnego.

Usuwanie polipa szyjki macicy

Procedura usuwania polipa szyjki macicy jest prosta, sam zabieg trwa około 15 minut i przeprowadza się go na fotelu ginekologicznym. Znieczulenie stosuje się tylko u niewielkiego procenta pacjentek, ponieważ zabieg z reguły jest niebolesny. Lekarz zakłada wzierniki, odkaża śluzówki dróg rodnych, a następnie wycina polipa. Usunięcie polipa polega na uchwyceniu podstawy polipa za pomocą kleszczy pierścieniowych oraz skręceniu i obracaniu go, aż do momentu odpadnięcia. W przypadku mniejszych polipów stosuje się kleszczyki biopsyjne, a polipy z grubą szypułką zwykle wymagają wycięcia elektrochirurgicznego lub usunięcia histeroskopowego. Następnie przeprowadza się łyżeczkowanie miejsca, w którym znajdowała się szypuła polipa szyjki macicy.

Do dwóch tygodni po zabiegu nie powinno się:

• korzystać z kąpieli w wannie i na basenie oraz z sauny, ponieważ zwiększa to ryzyko infekcji;
• podejmować dużego wysiłku fizycznego oraz podnosić ciężkich przedmiotów, ze względu na niebezpieczeństwo krwawienia;
• używać tamponów, które mogłyby podrażnić okolice intymne; można natomiast stosować wkładki higieniczne i podpaski;
• współżyć, ponieważ stosunek może podrażniać okolice ujścia szyjki macicy i otwierać gojące się rany.

Powikłania po usunięciu polipa szyki macicy pojawiają się rzadko. Może wystąpić nieznaczny dyskomfort w podbrzuszu, drobne krwawienie z dróg rodnych lub plamienie. Objawy te nie powinny budzić niepokoju. Rzadkim skutkiem ubocznym operacji jest alergia na zastosowane środki dezynfekcyjne. Usunięcie polipa z macicy zazwyczaj nie wymaga zwolnienia lekarskiego.

Bibliografia:

1. Tanos V, Berry KE, Seikkula J, Abi Raad E, Stavroulis A, Sleiman Z, Campo R, Gordts S. The management of polyps in female reproductive organs. Int J Surg.2017 Jul;43:7-16. doi: 10.1016/j.ijsu.2017.05.012. Epub 2017 May 5. Review. PubMed PMID: 28483662.
2. Yara G. Alkilani, Irasema Apodaca-Ramos, „Cervical Polyps”,  StatPearls Publishing; 2020 Jan.
3. Seema Anushka Tirlapur, Adewale Adeyemo, Neil O’Gorman, Dan Selo-Ojem, „Clinico-pathological study of cervical polyps”, Arch Gynecol Obstet (2010) 282:535–538.