Polisomnografia to złoty standard diagnozowania zaburzeń snu
Polisomnografia, nazywana potocznie badaniem snu, to najlepszy sposób na diagnozowanie zaburzeń w tej sferze. Polega na monitorowaniu aktywności wielu narządów oraz układów od chwili zasypiania do wybudzenia się. Jakie są wskazania do wykonania polisomnografii? Czy można przeprowadzić ją w domu?
Co to jest polisomnografia? Wskazania do badania
Polisomnografia (PSG) to technika pozwalająca na wykrycie zaburzeń snu poprzez rejestrację procesów, jakie zachodzą w twoim organizmie, kiedy śpisz. Najczęściej wykonywana jest jako tzw. polisomnografia klasyczna, czyli nadzorowane badanie w placówce medycznej, trwające całą noc.
Wskazaniem do polisomnografii jest podejrzenie zaburzeń oddychania podczas snu, w tym obturacyjnego bezdechu sennego, który polega na powtarzających się bezdechach lub spłyceniach oddechu. Nie jest to jednak jedyna patologia diagnozowana w trakcie badania. Jakie objawy powinny zwrócić twoją szczególną uwagę? Są to m.in.:
- chrapanie,
- przerwy w oddychaniu podczas snu,
- problemy z wybudzaniem się i poranne bóle głowy,
- nadmierna senność w ciągu dnia.
Częstość występowania OSA (obstructive sleep apnea) określana w różnych populacjach, waha się od 2% do ponad 10%. W Polsce jego częstość szacuje się na 11,2% u mężczyzn i 3,4% kobiet. W stosunkowo niedawno opublikowanym badaniu HypnoLaus, w którym przeprowadzono analizę wyników badań polisomnograficznych (PSG, polysomnography) wykonanych w grupie 2121 pacjentów, OSA o stopniu umiarkowanym lub ciężkim stwierdzono u 23,4% kobiet i 49,7% mężczyzn. Tak wysoką częstość autorzy tłumaczą nowszymi i dużo dokładniejszymi metodami diagnostyki i analizy.
Jak wygląda badanie polisomnograficzne?
W trakcie badania polisomnograficznego czujniki, które podłączone są do ciała pacjenta, rejestrują:
- aktywność mózgu (elektroencefalogram EEG),
- ruchy gałek ocznych (elektrookulogram EOG),
- czynność serca (elektrokardiogram EKG),
- czynność mięśni (elektromiogram EMG),
- ruchy klatki piersiowej i brzucha,
- saturację krwi,
- zmiany pozycji ciała.
Przyjmuje się, że aby wynik polisomnografii był wiarygodny, konieczne jest monitorowanie snu przez co najmniej sześć do ośmiu godzin. To dlatego wykonywana jest ona w placówce medycznej – na ogół w szpitalu, do którego pacjent zgłasza się kilka godzin przed wyznaczoną godziną badania.
W dniu poprzedzającym polisomnografię należy powstrzymać się od spożywania napojów alkoholowych, kawy, mocnej herbaty i innych płynów zawierających kofeinę. Do szpitala warto zabrać ze sobą rozpinaną piżamę, która umożliwi swobodne podłączenie niezbędnej aparatury. Nie ma ponadto przeciwwskazań, aby pacjent miał ze sobą prywatną pościel – poduszkę, kołdrę, koc.
Warto podkreślić, że polisomnografia wykonywana jest pod kontrolą specjalisty. Sprowadza się do jego obecności w pokoju, w którym przebywa pacjent. Dzięki temu możliwe jest przerwanie badania w razie konieczności. Alternatywą jest przeprowadzenie badania w pokoju z kamerami.
Polisomnografia w domu – czy to możliwe?
Polisomnografia zaliczana jest do niezwykle skutecznych metod diagnostyki zaburzeń snu. Ze względu na konieczność przeprowadzenia jej w placówce medycznej, a także procedury towarzyszące, może być ona jednak mało komfortowa dla pacjenta. Rozwiązaniem staje się przeprowadzenie badania snu w domu, czyli tzw. poligrafii. Jest to diagnostyka uproszczona, bo nie obejmuje oceny aktywności mózgu, ruchów gałek ocznych i napięcia mięśni, ale pozwala na postawienie diagnozy u chorych na obturacyjny bezdech nocny.
W literaturze podkreśla się jednak, że poligrafia nie powinna być metodą diagnostyki w przypadku pacjentów, u których zdiagnozowane zostały choroby współistniejące, takie jak przewlekła choroba płuc, niewydolność krążenia czy wszelkie schorzenia nerwowo-mięśniowe.
Od 31 grudnia 2015 roku, na terenie Unii Europejskiej, obowiązuje nowa dyrektywa dotycząca kierowców z rozpoznanym OSA (Obturacyjny bezdech senny), jak również podejrzanych jego występowanie. Zaleca się diagnostykę w kierunku OSA u wszystkich aplikujących bądź przedłużających prawo jazdy, u których podejrzewa się umiarkowaną lub ciężką postać OSA, a także okresową kontrolę terapii u pacjentów ze zdiagnozowanym schorzeniem.
Polisomnografia – skierowanie i cena
Polisomnografia jest badaniem objętym refundacją NFZ i wykonywanym na podstawie skierowania od lekarza rodzinnego lub specjalisty – najczęściej pulmonologa. Można wykonać ją też prywatnie. Poprzedza je wówczas konsultacja, której koszt wynosi od 300 zł do nawet 500 zł.
Ceny polisomnografii wahają się zaś od 1000 zł wzwyż, w zależności od tego, czy badanie będzie wykonywane w placówce medycznej, czy w warunkach domowych. Należy jednak zaznaczyć, że gabinety prywatne często nie dokonują rozróżnienia na polisomnografię i poligrafię.
Bibliografia:
- Domaradzki D., Stryjewski P., Konieczyńska M., Lelakowskii J., Obturacyjny bezdech senny – diagnostyka i postępowanie terapeutyczne, Folia Cardiologica 2016, Tom 11, nr 3.
- Polisomnografia – opis dla pacjentów (broszura dostępna na stronie Szpitala im. prof. W. Orłowskiego w Warszawie, dostęp: 07.02.2024).
- Siedlecka J., Rybacki M., Pływaczewski R., Czajkowska-Malinowska M., Radliński J., Kania A., Śliwiński P., Postępowanie lekarskie w obturacyjnym bezdechu sennym u osób kierujących pojazdami – zalecenia Polskiego Towarzystwa Medycyny Pracy, Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc, Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi i Polskiego Towarzystwa Badań nad Snem, Medycyna Pracy 2020, 71 (2).
Polecamy
Czy odsypianie całego tygodnia w weekend ma wpływ na zdrowie? Naukowcy to sprawdzili
Bezsenność i konsekwencje problemów ze snem. Z czego może wynikać?
Często ucinasz sobie drzemkę w ciągu dnia? To może być ważny sygnał od organizmu
Zmiany klimatyczne zabierają nam sen. Zaskakujące odkrycie naukowców
się ten artykuł?
