Porażenie prądem – objawy, pierwsza pomoc, powikłania

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem różni się w zależności od tego, z jakim prądem mamy do czynienia. Porażenie prądem o niskim napięciu zdarza się przede wszystkim w warunkach domowych, z kolei porażenie prądem o wysokim napięciu dotyczy rozdzielni prądu i linii wysokiego napięcia. Kiedy dochodzi do porażenia prądem elektrycznym i jak wygląda pierwsza pomoc w takim przypadku?

Co to jest porażenie elektryczne?

Porażenie elektryczne to efekt przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka. Najczęściej do porażenia prądem elektrycznym dochodzi w domu, a przyczyną jest niewłaściwe użytkowanie sprzętów elektrycznych. Jedna z najczęstszych przyczyn to dotykanie mokrymi rękami sprzętów podłączonych do prądu. Inna przyczyna to wady wtyczek czy sprzętów elektrycznych. Znacznie rzadziej zdarzają się porażenia w efekcie kontaktu z liniami wysokiego napięcia.

Od czego zależą skutki porażenia prądem elektrycznym? Najważniejszym czynnikiem jest bez wątpienia napięcie prądu oraz rodzaj prądu – prąd zmienny jest bardziej niebezpieczny niż prąd stały. Inne czynniki to:

• czas oddziaływania prądu na organizm – gdy czas ten nie przekracza pół sekundy, wówczas następstwa rażenia prądem są znacznie łagodniejsze,
• temperatura i wilgotność skóry (skóra wilgotna stawia mniejszy opór),
• droga przepływu prądu – najbardziej niebezpieczna droga przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka to ręka-ręka, ręka-noga lub ręka-plecy.

Porażenie prądem – objawy

Objawy oparzenia elektrycznego wynikają z oddziaływania prądu na mięśnie szkieletowe, a także mięsień sercowy i mięśnie oddechowe oraz układ nerwowy. Skutki porażenia prądem dotyczą przede wszystkim bardzo silnego skurczu mięśni; skurcze te mogą być tak silne, że prowadzą niekiedy do zwichnięcia stawów czy złamania kości. W efekcie skurczu mięśni oddechowych dochodzi do zaburzeń oddychania, niewydolności oddechowej, a nawet zatrzymania oddechu. Konsekwencją porażenia prądem są zaburzenia rytmu serca, a nawet zatrzymanie akcji serca. Jakie urazy mogą towarzyszyć poszkodowanemu porażonemu prądem? U osoby porażonej prądem możemy zauważyć takie objawy jak silne skurcze mięśni, poparzenie skóry, utrata przytomności.

Pierwsza pomoc przy porażeniu prądem o niskim napięciu

Gdy dojdzie do kopnięcia prądem o niskim napięciu, czyli podczas użytkowania domowych sprzętów elektrycznych, podstawową zasadą jest zachowanie zasad bezpieczeństwa przez osobę udzielającą pomocy. Należy odłączyć sprzęt od źródła prądu elektrycznego, wyłączając bezpieczniki i wysuwając wtyczkę z gniazdka. Trzeba to zrobić używając np. plastikowego czy drewnianego kijka od szczotki, nie wolno natomiast używać metalowych przedmiotów. Można także odciągnąć ofiarę porażenia przy pomocy drewnianego kija, stojąc na izolującym podłożu (deska, plik gazet, gumowe kalosze). Następnie należy podejść bliżej, aby ocenić stan osoby poszkodowanej i wezwać karetkę pogotowia. Jak udzielić pierwszej pomocy przy porażeniu prądem? Jeżeli po porażeniu prądem osoba poszkodowana jest przytomna, należy pozostać przy niej do momentu przybycia fachowej pomocy. Gdy osoba jest nieprzytomna, ale oddycha – układamy ją w pozycji bocznej i monitorujemy oddech. Jeżeli pojawią się objawy wstrząsu, takie jak bladość skóry, zlewne poty, dreszcze, przyspieszone tętno, wówczas układamy osobę poszkodowaną w pozycji na plecach, z nogami uniesionymi nieco powyżej tułowia. Z kolei brak oddechu wymaga przeprowadzenia resuscytacji.

Porażenie prądem elektrycznym o wysokim napięciu

Jeżeli ma miejsce porażenie prądem elektrycznym o wysokim napięciu, np. w efekcie kontaktu z liniami wysokiego napięcia, wówczas postępowanie w przypadku porażenia prądem powinno ograniczyć się do wezwania fachowej pomocy. Nie jest wskazane zbliżanie się do osoby poszkodowanej na odległość mniejszą niż pięć metrów. Powietrze lub wilgotna ziemia mogą przenosić elektryczność i stanowić ryzyko poparzenia.

Powikłania po porażeniu prądem

Lekkie „kopnięcie” prądem elektrycznym zazwyczaj nie wiąże się z ryzykiem wystąpienia powikłań. Natomiast porażenie prądem o wysokim napięciu może prowadzić do wystąpienia zaburzeń ze strony układu nerwowego, takich jak napady padaczkowe czy amnezja. W efekcie poparzenia skóry w miejscu przenikania prądu, długotrwałymi skutkami porażenia prądem mogą być blizny, przykurcze czy zaburzenia czucia. Ponadto mogą pojawić się zaburzenia rytmu serca.

Bibliografia:

1. Goniewicz M., Pierwsza pomoc. Podręcznik dla studentów. PZWL 2016