Potliwość stóp – przyczyny, leczenie, domowe sposoby

Nadpotliwość stóp (hiperhydroza) to wstydliwa dolegliwość, która negatywnie wpływa na jakość życia. Nadmierne wydzielanie potu może być spowodowane noszeniem niewłaściwego obuwia i skarpet, często jest też związane z obecnością różnych chorób, w tym cukrzycy czy nadczynności tarczycy. Problemów z potliwością nóg nie warto bagatelizować, gdyż mogą prowadzić m.in. do częstych infekcji. Jak zdiagnozować i leczyć nadpotliwość stóp? Wyjaśniamy!

Nadmierne pocenie stóp – przyczyny

Pocenie się to fizjologiczny proces, którego celem jest schłodzenie ciała i wydalanie zbędnych produktów przemiany materii. W stanie spoczynku gruczoły potowe wydzielają jedynie niewielką ilość potu. Jego produkcja nasila się, gdy dochodzi do wzrostu temperatury otoczenia bądź narażenia na stres. Podeszwy stóp, dłonie, czoło i doły pachowe to miejsca, w których zlokalizowana jest największa liczba gruczołów ekrynowych. Ujścia tego typu gruczołów znajdują się bezpośrednio na powierzchni skóry, a pot wydzielany jest na zasadzie egzocytozy. Substancja ta jest bezwonna i bezbarwna, jednak bytujące na ludzkiej skórze bakterie wykorzystują ją jako pożywkę, przez co pot zyskuje nieprzyjemny zapach. Drugim rodzajem gruczołów potowych są gruczoły potowe apokrynowe uchodzące do mieszka włosowego.

Naturalną przyczyną pocenia się stóp jest wysoka temperatura powietrza. Proces wytwarzania potu może być nasilony u osób, które noszą skarpetki wykonane z syntetycznych materiałów oraz obuwie wyprodukowane z tworzyw sztucznych. Pot produkowany jest w większej ilości także w przypadku spożywania diety bogatej w ostre przyprawy, dużą ilość kawy i alkohol. Jeśli zmiana obuwia na prozdrowotne, dobór odpowiedniej bielizny i modyfikacja jadłospisu nie wyeliminują problemu, przyczyna nadpotliwości stóp leży gdzieś indziej.

Ze spoconymi stopami często borykają się osoby z:

• chorobami endokrynologicznymi: nadczynnością tarczycy, wahaniami hormonalnymi występującymi w okresie dojrzewania i podczas przekwitania, cukrzycą, niedoczynnością przysadki mózgowej;
• zaburzeniami nerwowymi, w tym neuropatią;
• otyłością;
• infekcjami;
• gruźlicą;
• zaburzeniami krążenia obwodowego;
• przewlekłym stresem, który prowadzi do nadreaktywności układu nerwowego.

Sugeruje się, że nadpotliwość może być również uwarunkowana genetycznie.

Pocenie nóg – objawy

Problemu pocących się nóg nie warto lekceważyć, gdyż dolegliwość ta zwiększa ryzyko infekcji grzybiczych i bakteryjnych oraz otarć naskórka. Gromadzący się w nadmiarze pot prowadzi do maceracji skóry i występowania reakcji alergicznych. Nadmierna potliwość stóp jest uciążliwa szczególnie w okresie letnim, ze względu na nieprzyjemny zapach, który bardzo często jest dla chorych powodem do wstydu.

Nadpotliwość stóp – diagnostyka

Nadpotliwość nóg powinna być leczona przyczynowo, dlatego na początku warto udać się do lekarza pierwszego kontaktu, który zleci wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych. Wykluczenie chorób, w których występuje potliwość stóp, wskazuje na miejscowy charakter dolegliwości. Pierwotna hiperhydroza diagnozowana jest u osób, u których symptomy utrzymują się przez 6 miesięcy i stwierdza się minimum 4 z poniższych kryteriów:

• występowanie nadpotliwości w miejscach lokalizacji gruczołów ekrynowych;
• występowanie nadmiernej potliwości jest obustronne i symetryczne;
• objawy pojawiają się co najmniej raz w tygodniu;
• symptomy nie występują podczas snu;
• obecność nadpotliwości stóp u innych członków rodziny;
• pojawienie się hiperhydrozy przed 25 rokiem życia;
• negatywny wpływ choroby na życie codzienne.

Wtórna nadpotliwość rozpoznawana jest przy innych, współistniejących chorobach. Ze względu na trudności w oznaczeniu fizjologicznej normy wytwarzanego potu, to pacjent subiektywnie określa nasilenie objawów.

Nadpotliwość stóp – leczenie

Jakie są skuteczne środki i preparaty na pocenie stóp? Podstawą leczenia nadpotliwości jest stosowanie preparatów miejscowych z takimi składnikami aktywnymi jak sole glinu. Stosuje się je codziennie bądź co drugi dzień. Innym sposobem na pocenie się stóp jest używanie antyperspirantów, lecz polecane są one przede wszystkim przy umiarkowanym wydzielaniu potu.

Co jeszcze stosować na potliwość nóg? Rekomendowanym zabiegiem jest jontoforeza (jonoforeza), w której wykorzystuje się prąd elektryczny oraz substancje cholinergiczne. W czasie przeprowadzanej procedury zanurza się stopy w miskach z wodą, przez które przepływa prąd galwaniczny. Celem zabiegu jest zmniejszenie aktywności gruczołów potowych.

Domowe sposoby na pocenie stóp

Wiele osób zastanawia się, co może stosować na potliwość nóg w warunkach domowych. Najlepszym sposobem na zapobieganie hiperhydrozie jest dbałość o higienę, codzienne mycie stóp i usuwanie zrogowaciałego naskórka. Dobre na pocenie się nóg jest moczenie stóp w wodzie z dodatkiem szałwii, rozmarynu i olejku z drzewa herbacianego. Taka kąpiel ma działanie ściągające i bakteriobójcze. Aby zapobiec poceniu się nóg warto spróbować zmienić swoją dietę eliminując z niej ostre przyprawy i napoje z wysoką zawartością kofeiny. Korzyści może przynieść również zwiększenie ilości spożywanych owoców i warzyw oraz picie naparów z ziół.

Bibliografia:

1. Lis-Święty A., „Nadmierna potliwość pierwotna – aktualne możliwości terapeutyczne”, Dermatologia po Dyplomie, 2015; 6
2. Tanja Schlereth, Marianne Dieterich, Frank Birklein, „Hyperhidrosis—Causes and Treatment of Enhanced Sweating”, Dtsch Arztebl Int 2009; 106(3): 32–7.