Pozycja boczna ustalona krok po kroku – dlaczego jest tak bezpieczna dla poszkodowanego?

Pozycję boczną ustaloną każdy powinien potrafić zastosować, gdyż jest to konieczny element odpowiedniego zabezpieczenia poszkodowanego nieurazowego. Właściwie wykonywana pozycja bezpieczna nie jest dużym obciążeniem fizycznym, a może uratować choremu życie.

Pozycja boczna ustalona to element udzielania pierwszej pomocy pacjentowi nieurazowemu. Chorego układa się w pozycji bocznej ustalonej po wcześniejszym wykluczeniu zaburzeń oddychania i urazów. Pacjenta urazowego, np. po wypadku komunikacyjnym, poza koniecznością przeniesienia w bezpieczne miejsce, nie układa się w pozycji bocznej bezpiecznej, lecz zostawia w pozycji na wznak lub zastanej. Pozycja boczna ustalona jest dla pacjenta bezpieczna, ponieważ zapobiega zapadaniu się języka, pozwala na utrzymanie drożności dróg oddechowych i zapobiega zachłyśnięciu się w przypadku np. wymiotów.

Pozycja boczna ustalona – na czym polega?

Pozycja boczna ustalona jest stosowana jako jeden z elementów zawartych w algorytmie pierwszej pomocy. W pierwszym punkcie gwarantuje się sobie i poszkodowanemu bezpieczeństwo. Koniecznie należy sprawdzić, czy chory jest przytomny i oddycha, a następnie wezwać pomoc pod numerem alarmowym 112. W przypadku gdy chory jest nieprzytomny, lecz oddycha, należy go ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Jest to pozycja zapobiegająca zachłyśnięciu się czy zakrztuszeniu chorego, a także pozwalająca na utrzymanie drożności dróg oddechowych. Chory dzięki tej pozycji leży stabilnie, wygodnie. Wymaga dalej nadzoru, lecz jest to pozycja zmniejszająca ryzyko np. zatrzymania oddechu.

Pozycja boczna ustalona – krok po kroku

Zanim przystąpi się do układania poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej, należy przekonać się, że oddycha prawidłowo i nie ma poważnych urazów. Początkowo poszkodowany powinien leżeć na wznak, z kończynami górnymi wzdłuż tułowia i równolegle ułożonymi prostymi kończynami dolnymi. Należy usiąść po tej stronie chorego, na której chce się go ułożyć. Kończynę górną znajdującą się bliżej nas trzeba ułożyć pod kątem 90 stopni do tułowia i zgiąć w stawie łokciowym również pod kątem 90 stopni. Drugą kończynę górną należy przełożyć tak, by jej grzbietowa strona spoczywała przy policzku poszkodowanego od naszej strony, trzymając cały czas dłoń chorego naszą dłonią. Kończynę dolną po przeciwnej do nas stronie trzeba ugiąć w stawie kolanowym. I chwycić kolano drugą dłonią. Kolano to pełni niejako formę dźwigni, która pozwoli na przeniesienie całego ciężaru ciała chorego na bok jednym ruchem. Po około 20 minutach zaleca się zmianę boku, na którym leży poszkodowany.

U kogo nie należy wykonywać pozycji bocznej ustalonej?

Pozycja boczna ustalona może być wykonywana u każdego chorego oddychającego prawidłowo, bez podejrzenia poważnych urazów. Nie wolno stosować tej pozycji w przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa. Pozycja boczna ustalona jest  bezpieczna również w ciąży, jednak zawsze należy pamiętać o tym, żeby szczególnie w przypadku widocznego brzucha układać kobietę zawsze na lewym boku. Pozycja boczna ustalona w ciąży na prawym boku skutkuje uciskiem na duże naczynia krwionośne, upośledza powrót żylny, ze względu na powiększającą się macicę.

Dlaczego należy układać pacjenta w pozycji bocznej ustalonej?

Pacjent ułożony na wznak jest obarczony ryzykiem zapadania się języka i zamknięcia światła dróg oddechowych. Może również dojść do cofnięcia się treści z żołądka do jamy ustnej, co ze względu na stan chorego może przyczynić się do zadławienia czy zachłyśnięcia się. To z kolei zwiększa istotnie ryzyko pogorszenia się stanu poszkodowanego, a nawet zgonu. W przypadku pozycji bocznej ustalonej stan pacjenta również może zmienić się w ciągu kilku minut. Należy więc kontrolować podstawowe funkcje życiowe, przede wszystkim oddech, do momentu przejęcia czynności ratunkowych przez wykwalifikowane służby ratownicze. Jednak nie jest to wtedy wina niewłaściwej pozycji chorego, a innych, wewnętrznych przyczyn. W pozycji bocznej ustalonej należy zapewnić choremu komfort termiczny, a także zapobiec innym czynnikom mogącym na niego negatywnie wpłynąć.