Presbiopia oczu (starczowzroczność) – objawy i leczenie

Presbiopia określana również jako starczowzroczność, to wada wzroku, która dotknie każdego z nas. Jej objawy rozwijają się z czasem – pojawiają się trudności w odczytywaniu małego tekstu i konieczność odsuwania przedmiotów od siebie, by móc je dobrze widzieć. Z zaburzeniem tym zaczynają zmagać się osoby po 40. roku życia, ponieważ jego przyczyną jest starzenie się organizmu. Czym jest presbiopia i jakie metody korekcji starczowzroczności stosuje się najczęściej?

Czym jest presbiopia oczu?

Presbiopia (ang. presbyopia), nazywana też prezbiopią lub starczowzrocznością to pogorszenie widzenia pojawiające się wraz z wiekiem. Z upływem lat naturalnie zachodzące procesy fizjologiczne prowadzą do starzenia się gałki ocznej i upośledzenia akomodacji oka, dzięki której możliwe jest ostre widzenie zarówno podczas patrzenia w dal jak i na blisko położony punkt.

Przyczyną presbiopii jest spadek elastyczności soczewki, która w prawidłowych warunkach zmienia kształt w zależności od tego, jak daleko kieruje się wzrok, natomiast u osób ze starczowzrocznością traci zdolność do przybierania wypukłego kształtu. Zjawisko to ma  również związek z osłabieniem więzadełek i mięśni podtrzymujących soczewkę. Z presbiopią zazwyczaj zmagają się osoby po 40. roku życia, bez względu na to, czy dotychczas nie miały problemów ze wzrokiem czy występowała u nich krótkowzroczność, nadwzroczność lub astygmatyzm. Zachodzącym zmianom nie da się zapobiec, ale powstałą wadę można korygować.

Presbiopia – objawy

Wśród objawów starczowzroczności wymienia się:

• rozmazywanie się obrazu podczas patrzenia z bliska,
• niemożność przeczytania tekstu pisanego małą czcionką,
• trudności z czytaniem w pomieszczeniach z gorszym oświetleniem,
• bóle głowy i zmęczenie oczu wywołane wysilaniem i skupianiem wzroku podczas czytania,
• łzawienie oczu.

O presbiopii często mówi się, że to choroba lub zespół krótkich rąk, ze względu na to, że osoby nią dotknięte odsuwają trzymane przedmioty, np. książkę, telefon czy gazetę, przez co lepiej widzą.

Presbiopia – leczenie

Zmiany związane z presbiopią są nieodwracalne, ale dobór odpowiedniej korekcji polepsza komfort podczas wykonywania różnych czynności. Wśród nieinwazyjnych metod leczenia starczowzroczności wymienia się stosowanie okularów lub soczewek kontaktowych oraz terapię farmakologiczną.

Wykorzystywane są leki zwężające źrenicę, które niwelują ból głowy i oczu. Pierwszą substancją zastosowaną miejscowo w badaniu klinicznym u pacjentów z presbiopią był ester cholinowy kwasu liponowego. Zgodnie z wynikami badań substancja ta wpłynęła znacząco na poprawę elastyczności soczewki i zwiększenie ostrości wzroku. Na chwilę obecną krople na presbiopię nie są jeszcze dostępne na rynku, choć wyniki fazy 1 i 2 potwierdziły bezpieczeństwo ich stosowania.

Do inwazyjnych metod leczenia presbiopii należy korekcja laserowa. Operacja starczowzroczności przebiega przy użyciu lasera i nazywana jest laserową chirurgią refrakcyjną. Podczas zabiegu modeluje się głębsze warstwy rogówki i koryguje występujące wady wzroku. Drugą stosowaną metodą jest refrakcyjna wymiana naturalnej soczewki na implant.

Korekcja starczowzroczności

Stosowanie okularów i soczewek kontaktowych to najczęściej stosowane metody leczenia presbiopii. Pacjenci mają do wyboru różnego rodzaju szkła, w tym okulary jednoogniskowe przeznaczone do czytania lub korzystania z komputera oraz okulary dwuogniskowe, których górny obszar służy do widzenia z oddali, a dolny do patrzenia na bliskie obiekty. Trzecim typem szkieł są okulary progresywne o płynnej zmianie korekcji.

Dużą skuteczność wykazują również soczewki kontaktowe multifokalne. Podobnie jak w przypadku leczenia laserem oraz implantami soczewek wewnątrzgałkowych, metodą korekcji wzroku za pomocą soczewek jest monowizja. Polega ona na tym, że jedno oko (zazwyczaj dominujące) korygowane jest do dali, a  drugie (niedominujace) do bliży. Soczewki multifokalne produkuje się z materiałów silikonowo-hydrożelowych i hydrożelowych. Specjalista dobiera odpowiednią soczewkę po przeprowadzeniu badania refrakcji i ocenie tzw. maksymalnej sferycznej mocy dodatniej. Warto pamiętać o tym, że po założeniu tego typu soczewek poprawa ostrości widzenia nie zawsze jest widoczna od razu, należy więc dać sobie nawet kilka dni na testowanie produktu.

Bibliografia:

1. „Optyka”, numer 1(68)2021.
2. Grzybowski A., Kanclerz P., Prezbiopia i sposoby jej korekcji [w:] Grzybowski A.(red.) „Okulistyka”, Edra Urban&Partner, Wrocław 2018.