„Proszę ściągnąć stanik” – mówi lekarz podczas badania. Czy zawsze należy się na to zgadzać?

Jesteś u lekarza, za tobą wywiad lekarski, przed tobą badanie. Specjalista prosi cię, żebyś rozebrała się od pasa w górę. „Ale biustonosz też?” – pytasz przerażona. „Wszystko zależy od sytuacji i od samego rodzaju stanika” – mówi lek. Róża Hajkuś.  

Chyba żadna z nas nie lubi rozbierać się przed lekarzami w gabinetach lekarskich. Białe światło jarzeniówek, zimny dotyk stetoskopu bądź elektrod do EKG. Głosy i kroki wydobywające się zza drzwi, które sprawiają wrażenie, że zaraz ktoś wejdzie i nas zobaczy. I lekarz, który prosi, by ściągnąć także biustonosz…

Kiedy wymagane jest ściągnięcie biustonosza?

• badanie EKG (często),
• badanie RTG klatki piersiowej (zawsze),
• osłuchiwanie stetoskopem (zdarza się),
• badanie fizykalne piersi (zawsze),
• wizyta u ortopedy (często),
• wizyta u fizjoterapeuty (często).

Czy zdejmować stanik podczas badania?

– Wszystko zależy od sytuacji i np. od samego rodzaju stanika. W praktyce podczas typowych wizyt w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej, to są z tego co ja widziałam rzadkie sytuacje. Osłuchanie klatki zazwyczaj udaje się, przesuwając stanik albo sięgając do środka głowicą stetoskopu. Biustonosz ściągamy do EKG, RTG klatki, USG piersi czy do badania fizykalnego tej okolicy.

Potrzebuję, żeby kobieta (w moim przypadku zwykle nastolatka) zdjęła stanik, jeśli zgłasza, że wyczuła, zauważyła coś dziwnego w piersi. Czy lekarze rodzinni badają piersi profilaktycznie? W praktyce ja tego nie widywałam i myślę, że dzieje się tak choćby przez to, że to jest dziwnie odbierane.

Za to bardzo często podczas badania proszę rodziców o ściągnięcie dzieciom majtek, żeby sprawdzić, czy wszystko jest w porządku. Ale sam stanik – rzadko – wyjaśnia lek. Róża Hajkuś.

I dodaje:

– Chociaż mam chyba łatwiejszą sytuację niż lekarze badający dorosłych. Po pierwsze, bo rak piersi u nastolatki jest mniej prawdopodobny niż u dorosłej kobiety. Po drugie, bo rozbieranie i badanie całościowe dziecka jest odbierane jako coś naturalnego. A gdy zdarza mi się badać dorosłych, to oni sami miewają opory przed badaniem fizykalnym wychodzącym poza zakres tego, czego oczekiwali – wyjaśnia lek. Róża Hajkuś.

„Lekarz ma obowiązek obejrzeć całego pacjenta”

Innego zdania jest lek. med. Anna Pelikant.

– Jeśli badam panie to zawsze – o ile warunki pozwalają – proszę, aby pacjentka zdjęła biustonosz. Do końca życia zapamiętam, jak inna neurolog opowiedziała mi, że poprosiła o rozebranie się pacjentkę z anginą. Pacjentka przy okazji chciała receptę na antybiotyk, żeby nie chodzić do kolejnego lekarza. Po zdjęciu stanika okazało się, że ma olbrzymie owrzodzenie – nowotwór sutka.

Pacjentom nie wierzy się na słowo. Powinno się prosić wszystkich o rozebranie. Potem taki błąd może się skończyć odebraniem prawa wykonywania zawodu. I tak nas też uczą na studiach. Lekarz ma obowiązek obejrzeć całego pacjenta. Naprawdę już wiele widziałam i widok nagiego ciała nie robi na mnie wrażenia, ale jeśli ktoś ma opory to może warto po prostu wybrać lekarza, u którego pacjent będzie czuć się komfortowo.

Oczywiście też trzeba mieć dystans i okulista raczej pacjentki rozbierać nie będzie, ale ortopeda jak najbardziej  – tłumaczy lek med. Anna Pelikant.

Badanie przez koszulkę

Dlaczego jednak nie można przeprowadzić badania stetoskopem, gdy pacjentka ma na sobie koszulkę lub stanik? Jak dodaje Anna, psychiatra, która na co dzień pracuje w szpitalu, jest to niewygodne i powoduje trudności.

– Na przykład przez różne szumy i trzaski. Jeśli ktoś jest młody i potrafi głęboko oddychać, to jeszcze „pół biedy”, ale czasami szmer pęcherzykowy jest tak cichy, że trudno coś wyłuskać. Podobnie z sercem – czasami tony są bardzo ciche i słabo słyszalne.

Jestem psychiatrą, więc nie diagnozuję subtelności kardiologicznych, ale już inni specjaliści muszą być dokładniejsi. Wydaje mi się to uzasadnione przy ortopedii i fizjoterapii. Stanik może wpływać na postawę. Z innych badań – RTG klatki, (prawidłowe) EKG, osłuchiwanie.

Badanie piersi powinien umieć wykonać, oprócz ginekologa, też internista, chirurg (przy ogólnej diagnostyce), lekarz rodzinny – mówi psychiatra, która ze względu na specyfikę swojej pracy, chce pozostać anonimowa.

Wybierasz się na wizytę do lekarza rodzinnego? Nie zdziw się, jeśli poprosi cię o ściągnięcie biustonosza. Dla specjalisty nagość pacjentki nie jest niczym szczególnym. W gabinecie lekarskim takich kobiet jak ty codziennie jest kilkanaście.

Pamiętaj. Ściągnięcie biustonosza i badanie przeprowadzone przez lekarza może uratować ci życie.