Przepuklina żołądka – przyczyny i objawy przepukliny rozworu przełykowego

Przepuklina rozworu przełykowego, nazywana potocznie przepukliną żołądka, jest chorobą układu pokarmowego wynikającą z nieprawidłowego funkcjonowania przepony. To często występujące schorzenie, któremu sprzyja otyłość. Stosuje się trzy metody leczenia przepukliny żołądkowej – niefarmakologiczną, farmakologiczną i operacyjną.

Nazwa „przepuklina żołądka” nie jest terminem medycznym, a jedynie określeniem potocznym, używanym przez pacjentów do opisania przepukliny rozworu przełykowego. Schorzenie jest związane z osłabieniem lub uszkodzeniem przepony, która nie jest w stanie podtrzymać rozworu przełykowego. Z tego powodu fragment żołądka przemieszcza się z jamy brzusznej do klatki piersiowej, czego wynikiem są nieprzyjemne dolegliwości, m.in. zgaga, ból oraz suchy kaszel. Rozpoznanie przepukliny żołądkowej poprzedzone jest szeregiem badań diagnostycznych.

Co to jest przepuklina żołądka?

Przepuklina żołądka to często występująca choroba układu pokarmowego, w wyniku której dochodzi do przemieszczenia się fragmentu żołądka z jamy brzusznej do klatki piersiowej przez osłabiony rozwór przełykowy przepony. Wyróżnia się dwa typy przepukliny żołądkowej:

• wślizgowa – do klatki piersiowej przemieszcza się jedynie wpust żołądka; jest to najczęstszy rodzaj schorzenia (około 90% przypadków),
• okołoprzełykowa – przemieszczeniu do śródpiersia ulega większa część żołądka.

Rozpoznanie przepukliny rozworu przełykowego stawia się na podstawie wyników badań diagnostycznych, do których należą: zdjęcie rentgenowskie układu pokarmowego wykonane w pozycji Trendelenburga (głowa i klatka piersiowa znajdują się niżej niż kończyny dolne), panendoskopia (badanie za pomocą endoskopu), tomografia komputerowa i manometria przełyku (pomiar ciśnienia w przełyku).

Przepuklina żołądka – objawy choroby

Pierwsze objawy przepukliny żołądka zwykle przypominają dolegliwości związane z niestrawnością lub refluksem, ponieważ przemieszczenie się fragmentu żołądka do klatki piersiowej powoduje, że dochodzi do osłabienia mięśnia zwieracza przełyku, a tym samym cofania się treści pokarmowej. Pojawiają się:

• ból i dyskomfort w nadbrzuszu,
• zgaga, czyli pieczenie w gardle lub przełyku (określane jako pieczenie za mostkiem),
• gorzkie odbijanie,
• chrypka (związana z podrażnieniem krtani),
• uczucie pełności w żołądku,
• wymioty,
• uczucie przeszkody w gardle,
• wrażenie zatrzymania się pokarmu w przełyku,
• ból podczas przełykania,
• ból w klatce piersiowej na wysokości serca.

Dolegliwości nasilają się w pozycji leżącej, a także po spożyciu ciężkostrawnego, tłustego lub zbyt obfitego posiłku. Niekiedy na skutek zarzucania treści pokarmowej do drzewa oskrzelowego pojawia suchy lub świszczący kaszel o dużym nasileniu, który przypomina objawy astmy oskrzelowej. Objawy przepukliny żołądkowej okołoprzełykowej pojawiają się, kiedy dochodzi do przemieszczenia się dużej części żołądka do śródpiersia. Poza dolegliwościami bólowymi w okolicy serca występują duszność i uczucie kołatania serca.

Przyczyny przepukliny żołądka

Do przepukliny żołądkowej dochodzi w wyniku osłabienia przepony, w wyniku czego nie jest ona w stanie zapobiegać przemieszczaniu się zawartości jamy brzusznej do klatki piersiowej. Tej sytuacji sprzyja wzrost ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej. Dochodzi do niego podczas:

• podnoszenia ciężkich przedmiotów,
• częstych i długotrwałych zaparć i wymiotów,
• długotrwałego i silnego kaszlu,
• w czasie ciąży,
• podczas porodu.

Czynnikami predysponującymi do pojawienia się przepukliny żołądka są otyłość, palenie tytoniu, przewlekły stres, brak aktywności fizycznej, praca siedząca (wymagająca pozostawania przez dłuższy czas w jednej pozycji), noszenie odzieży uciskającej jamę brzuszną. Uważa się także, że dużą rolę odgrywają genetyczne skłonności lub wrodzona wiotkość przepony.

Jak leczyć przepuklinę żołądka?

W leczeniu przepukliny żołądka stosuje się trzy metody terapeutyczne. Ich wybór zależy od poziomu nasilenia dolegliwości oraz stanu ogólnego pacjenta.

1. 1. Leczenie niefarmakologiczne – polega przede wszystkim na zmianie przyzwyczajeń i nawyków żywieniowych. Należy zredukować masę ciała oraz spożywać 4–5 posiłków dziennie, które nie są zbyt obfite. Dieta w przepuklinie żołądkowej powinna być lekkostrawna, niskokaloryczna, bogata w błonnik i gotowane warzywa. Konieczne jest wyeliminowanie pokarmów tłustych, ciężkostrawnych, smażonych, wysokoprzetworzonych, słodkich oraz napojów gazowanych i alkoholu.
   2. Leczenie farmakologiczne – zaleca się stosowanie leków, które ograniczają wydzielanie kwasu żołądkowego, usprawniają motorykę układu pokarmowego i zapobiegają zaparciom.
   3. Operacja przepukliny żołądkowej – leczenie chirurgiczne przepukliny żołądkowej przeprowadza się metodą tradycyjną lub laparoskopową. Jego celem jest umocowanie żołądka w jamie brzusznej oraz zmniejszenie rozworu przełykowego w przeponie.