Przewlekłe zapalenie zatok: objawy. Jak leczyć zatoki?

Kiedy stan zapalny zatok utrzymuje się przez ponad 3 miesiące, a w przeciągu roku powraca on przynajmniej 4 razy, określa się je jako przewlekłe zapalenie zatok. Złośliwa choroba ma tendencję do nawrotów, często towarzyszy jej nieżyt nosa, krtani lub oskrzeli, a także alergia.

Przewlekłe zapalenie zatok jest schorzeniem błony śluzowej nosa oraz zatok. Same zatoki to tak naprawdę niezbyt duże przestrzenie w czaszce, zlokalizowane wokół jamy nosowej oraz nad górną szczęką. Pokryte są błoną, która wytwarza śluz pomagający oczyszczać górne drogi oddechowe. Zapalenie zatok wiąże się ze stanem zapalnym tych tkanek. W momencie, gdy doszło do stałych zmian w strukturze błony śluzowej, można mówić o przewlekłym zapaleniu zatok.

Przewlekłe zapalenie zatok – objawy

Można wyróżnić m.in.:

• przewlekłe zapalenie zatok szczękowych – oznacza zapalenie zatok występujących obok górnej szczęki, objawia się silnym, zwykle jednostronnym bólem nad policzkiem,  zwłaszcza podczas opukiwania i ucisku, jego przyczyną może być m.in. nieleczona próchnica, choroby zębów, a także infekcje układu oddechowego,
• przewlekłe zapalenie zatok obocznych nosa – jest to zapalenie błony śluzowej zatok przynosowych, zlokalizowanych tuż obok jam nosa, odpowiedzialne za tę chorobę są bakterie.

W obu rodzajach objawy przewlekłego zapalenia zatok może pojawić się:

• wyciek z nosa (wodnisto-śluzowy lub ropny),
• chrząkanie,
• uczucie zatkanego nosa,
• zaburzenia węchu,
• ból okolica nosa (z uczuciem lekkiego rozpierania),
• ból głowy, zatok i twarzy,
• wydzielina spływająca po tylnej stronie gardła,
• napady suchego kaszlu,
• oddychanie ustami, bezdech,
• nieprzyjemny zapach z ust,
• krwawienie z nosa,
• chrapanie.

Warto wiedzieć, że bóle najczęściej występują przy ostrym zapaleniu zatok, przy przewlekłym zapaleniu zatok zaś – nie muszą zawsze się pojawiać. Jeśli jednak występują, mogę nasilić się przy zwykłych codziennych czynnościach, takich jak pochylanie się czy podnoszenie ciężarów. Zdarza się, że bóle mogą się nasilać także podczas kaszlu – w trakcie wszystkich tych czynności zwiększa się bowiem ciśnienie w zatokach.

Jeśli tego rodzaju objawy przewlekłego zpalenia zatok zostaną zauważone, należy jak najszybciej skontaktować się z laryngologiem. W takich przypadkach może być wymagane nawet leczenie w szpitalu, pod stałą opieką specjalistów. Dlatego też tak istotne jest to, aby nie ignorować żadnych objawów tego schorzenia.

Przewlekłe zapalenie zatok – powikłania

Nieleczone przewlekłe zapalenie zatok może wywołać bardzo groźne powikłania, takie jak.:

• ropień mózgu,
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
• zapalenie kości czaszki,
• zapalenie tkanek oczodołu,
• zapalenie szpiku kostnego  i ścian zatoki,
• utratę wzroku,
• zakrzepowe zapalenie zatok żylnych,
• światłowstręt,
• silne bóle głowy,
• sztywność karku,
• nudności, wymioty,
• podwyższona temperatura ciała.

Leczenie przewlekłego zapalenia zatok

Aby zdiagnozować tę chorobę, należy przeprowadzić tomografię komputerową, która najlepiej zobrazuje aktualny stan zatok. W przypadku przewlekłego zapalenia zatok u dzieci leczenie – tak jak i u dorosłych – należy zacząć od wykluczenia chorób, które mogą dawać podobne objawy.

Objawy choroby można łagodzić za pomocą leczenia farmakologicznego oraz stosowania odpowiednich antybiotyków, zazwyczaj trwa to 4 tygodnie. Dzięki takiej terapii można zahamować działanie bakterii odpowiadających za stan zapalny. Co więcej, leczenie  powoduje poprawę drożności ujścia zatok do jamy nosowej. Kiedy jednak chorobie towarzyszą polipy nosa, nie stosuje się antybiotyków.

W leczeniu przewlekłego zapalenia zatok istotne jest również to, aby zmniejszyć obrzęk błony śluzowej, dlatego zalecane jest przyjmowanie pseudoefedryny. Laryngolodzy przepisują też leki przeciwzapalne, które łagodzą ból oraz obrzęki. Zdarza się, że chore osoby muszą przyjmować sterydy, krople do nosa oraz aerozole.

W przypadku przewlekłego zapalenia zatok czasem potrzebne jest leczenie chirurgiczne. Obecnie lekarze wykonują najczęściej:

1. endoskopową operację zatok (FESS), którą przeprowadza się wewnątrz nosa, niewymagane jest w tym przypadku nacinanie skóry; wykorzystanie endoskopu pozwala na dokładne umiejscowienie przyczyny schorzenia oraz usunięcie zbędnych ciał obcych; dzięki całemu zabiegowi zostaje przywrócona odpowiednia wentylacja zatok;
2. balonikowanie zatok, które polega na bardzo delikatnym otwieraniu zatok, co pozwala na ich bezbolesne udrożnienie.

Domowe sposoby na przewlekłe zapalenie zatok

Warto pamiętać, że istnieją także domowe sposoby na przewlekłe zapalenie zatok. Przykładowo, można przepłukiwać je wodnym roztworem z solą fizjologiczną. W aptekach można wybierać spośród różnych zestawów, które pozwalają na samodzielną irygację, a dzięki niej można szybko pozbyć się nadmiernej wydzieliny oraz zanieczyszczeń z nosa.

Aby zwiększyć komfort oddychania, można pokusić się o domowe inhalacje. Wystarczy mieć na półce w domu zwykłą sól kuchenną, którą należy dosypać do wody (7 łyżek soli/1 litr). Można również dolać olejek eteryczny (sosnowy, miętowy, eukaliptusowy) lub dorzucić saszetkę herbatki miętowej, a następnie całość powoli wdychać. Taki zabieg przynosi efekty po 5 dniach.

Z pomocą przychodzą ciepłe i wilgotne okłady, które łagodzą ból u nasady nosa. Doskonale sprawdza się okład wykonany z woreczka, do którego wcześniej należy nasypać rozgrzany groch (pieczony w piekarniku w temperaturze 60 stopni C) lub sól leczniczą – uwalnia związki jodu i bromu, które doprowadzają do udrożnienia nosa.

Przy schorzeniu należy pamiętać o regularnym nawilżaniu organizmu, dzięki któremu tworzy się pewna bariera przeciwko drobnoustrojom. Warto więc pić dużą ilość płynów, w tym także np. napar z lipy. Warto także zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza, szczególnie zimą, kiedy na skutek pracujących kaloryferów przestaje być ono takie świeże. W pomieszczeniu chorego powinna panować temperatura w wysokości około 20 stopni C.