Kaszak to mała zmiana. Nie wolno go jednak bagatelizować!

Zauważyłaś u siebie guzek w cielistym kolorze? Jeśli tak, możliwe, że jest to kaszak – zmiana, która pojawia się na różnych partiach ciała. Zwykle można ją zauważyć między 30. a 40. rokiem życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet. Nierzadko obserwowana jest również w okresie dojrzewania, zwłaszcza u osób z cerą trądzikową. Co warto wiedzieć o kaszaku? Czy jest to nowotwór złośliwy? Na czym polega jego usuwanie? 

Czym jest kaszak? 

Kaszak to torbiel, która najczęściej wykształca się w obrębie mieszków włosowych oraz ujść gruczołów łojowych. Na skutek ich zaczopowania, gromadzi się w gruczole duża ilość łoju oraz złuszczonego naskórka, czego efektem jest pojawienie się guzka, a więc właśnie kaszaka. Warto pamiętać, że zmiany tego typu nie są złośliwe.  

Czasem można je pomylić jednak z guzem proliferującym guz włosowy, z którego wykształca się w niektórych przypadkach rak kolczystokomórkowy. Czy kaszak boli? Odpowiedź brzmi: nie powinien, chyba że dojdzie do jego nadkażenia – wówczas mogą pojawić się dolegliwości bólowe. A czy kaszak jest niebezpieczny? Jak wspomniano, tego typu zmiany nie są z reguły groźne. 

Jak wygląda kaszak? 

Jak wygląda kaszak? Ma on średnicę od kilku milimetrów do kilku centymetrów. Jego kolor jest taki jak barwa skóry, chyba że jest duży – wówczas może być biały lub żółty. Zazwyczaj jest miękki i wypukły oraz łatwo się przesuwa pod palcem. Czasem bywa lekko twardy. Po czym jeszcze można go rozpoznać? Na przykład po tym, że na jego powierzchni obserwuje się niekiedy ciemny punkt. 

Skąd się biorą kaszaki? Przyczyny 

Można wyróżnić dwa podstawowe rodzaje kaszaków, których przyczyny powstawania są nieco inne: 

• kaszak prawdziwy – jego formowanie się jest uwarunkowane genetycznie, związane z nieprawidłowościami w budowie skóry. Czasem problem polega na zamknięciu komórek włosów i skóry w komórkach innych tkanek, i to jeszcze na etapie życia płodowego. Ten rodzaj kaszaków pojawia się u pacjentów z chorobą Gardnera, 
• kaszak rzekomy – związany jest z zaczopowaniem mieszków włosowych oraz gruczołów łojowych w wyniku urazu skóry lub niewłaściwej higieny osobistej. Jego powstawaniu sprzyjają również nieodpowiednio dobrane kosmetyki, a także zbyt częste opalanie.

Kaszaki na głowie 

Kaszaki na głowie pojawiają się zdecydowanie najczęściej. Wynika to z tego, że na tym obszarze zlokalizowanych jest najwięcej mieszków włosowych. Szczególnie często występują one u osób, u których skóra głowy jest podatna na przetłuszczanie. Warto tu powiedzieć również o tym, że kaszaki nierzadko pojawiają się na innych partiach głowy, a konkretnie – za uszami, a w niektórych przypadkach nawet i w ich wnętrzu. 

Kaszak na wardze sromowej, penisie i jądrach 

Kaszak pojawia się również w okolicach intymnych – na wardze sromowej, wzgórku łonowym, penisie, a nawet na jądrach. W takich okolicznościach ból może pojawiać się podczas stosunku, chodzenia czy też zwykłego noszenia bielizny. Czasem też zmiana przeszkadza w oddawaniu moczu. 

Kaszaki na twarzy, szyi i tułowiu 

Wiele osób zauważa u siebie kaszaki na twarzy. Niektórzy dostrzegają je nawet na spojówce powiekowej (mówi się, że jest to kaszak na powiece, pod okiem czy na oku), a także na wargach. Lokalizują się one również na szyi oraz górnej części tułowia. I o ile kaszak na skórze nie jest uciążliwy, o tyle w okolicach oczu może przeszkadzać. 

Leczenie kaszaka 

Maść na kaszaka i domowe sposoby 

W niektórych przypadkach dobrym sposobem na zwalczanie omawianej przypadłości będzie skuteczna maść na kaszaki. Mowa tu o maści ichtiolowej. Dzięki ichtiolowi łatwiej jest się pozbyć ropy, co pomaga z kolei wyeliminować problem. Jak jeszcze można usunąć kaszaka domowymi sposobami? W wielu przypadkach pomoże olejek eteryczny z drzewa herbacianego. Można również wypróbować uprzednio zaparzony skrzyp i posmarować kaszaka nasączonym nim wacikiem. 

Leczenie kaszaka u lekarza 

Jeśli kaszak jest niewielki, lekarz często przeprowadza drenaż i nacina naskórek oraz usuwa z niego wydzielinę. Jeżeli natomiast ma duże rozmiary, wykonuje się chirurgiczne usuwanie kaszaka. Wówczas trzeba udać się do gabinetu chirurgicznego, a cały zabieg przebiega w znieczuleniu miejscowym.  

Sprzęt do wycinania komórek i głębszych warstw skóry powinien wyróżniać się sterylnością. Jeśli więc zastanawiasz się, czy możesz kaszaka wycisnąć samodzielnie, wiedz, że jego usuwanie nie jest dobrym pomysłem – w mieszkaniu trudno o maksymalnie sterylne warunki, a torbiel musi być wycięta w 100 proc. Inaczej może dojść do ponownego wykształcenia się cysty. 

Jak dbać o kaszaka po wycięciu? Lekarz od razu zakłada opatrunek, którego nie wolno zamoczyć. Następnie należy go codziennie zmieniać oraz dezynfekować ranę, tak aby nie doszło do infekcji. Szwy usuwa się 7-10 dni od zabiegu. Przez 8 tygodni nie należy eksponować skóry na słońce czy korzystać z basenu. Trzeba również zrezygnować z kosmetyków, które mogłyby doprowadzać do podrażnienia rany. 

Laseroterapia lub krioterapia 

W usuwaniu kaszaka mogą też pomóc takie zabiegi jak laseroterapia lub krioterapia. W pierwszym przypadku wykorzystuje się laser frakcyjny. Z jego pomocą dokonuje się wypalenia kaszaka. W krioterapii stosuje się z kolei ciekły azot o temperaturze około -200°C. Po jego zastosowaniu, po kilku dniach dochodzi do odpadnięcia zamrożonej rany. Obie metody zapewniają dobry efekt estetyczny. 

Wyciskanie kaszaka 

Jak już powiedziano wcześniej, wyciskanie kaszaka nie jest wskazane – może to bowiem skutkować pojawieniem się blizny. Niektóre osoby jednak decydują się to robić. W takiej sytuacji należy dokładnie zdezynfekować dany obszar zarówno przed zabiegiem, jak i po jego przeprowadzeniu, tak aby nie doszło do zakażenia. Zdecydowanie nie poleca się jednak tej metody. 

Pęknięty kaszak – jak sobie z nim radzić? 

Kaszak samoistnie pęka bardzo rzadko. Zwykle dochodzi do tego na skutek mechanicznego uszkodzenia powierzchni skóry. W takiej sytuacji koniecznie trzeba udać się do lekarza, który zajmie się całkowitym usuwaniem omawianej nieprawidłowości. Czy stan zapalny kaszaka jest groźny? Jeśli dojdzie do ich nadkażenia, istnieje małe ryzyko ich zezłośliwienia. Dlatego nie można ignorować tej przypadłości. Kiedy pojawi się stan zapalny, kaszak staje się bolesny, gromadzi się w nim treść ropna, pojawia się zaczerwienienie, a skóra dookoła się ociepla.

Ile zwolnienia po usunięciu kaszaka jest wymagane? 

Zazwyczaj po wyeliminowaniu kaszaka zwolnienie z pracy nie jest konieczne, chyba że mówimy o jego usuwaniu chirurgicznym, z zakładaniem szwów. Wówczas w domu dobrze jest pozostać przez 7-10 dni – po tym czasie można zdjąć szwy. 

Bibliografia: 

1. Hoang V. T., Trinh C. T., Nguyen C. H., Chansomphou V., Chansomphou V., Tran T. T. T., Overview of epidermoid cyst, European Journal of Radiology Open, 2019; 6, s. 291–301. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK499974/ [dostęp 11.08.23]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532310/ [dostęp 11.08.23].