Mastopatia to częsta dolegliwość dorosłych kobiet. Jak ją leczyć?

Mastopatia to choroba włóknisto-torbielowata sutka, są to łagodne zmiany w obrębie gruczołów sutkowych. Wstępują nawet u co drugiej kobiety między 35. a 55. rokiem życia. Co warto wiedzieć o tym schorzeniu? Jakie leczenie należy podjąć, gdy się pojawi? 

Czym jest mastopatia? 

Mastopatia nazywana jest dysplazją sutka. Mianem tym określa się łagodne zmiany włóknisto-torbielowate, które pojawiają się w piersiach. Charakteryzują się one zwyrodnieniem tkanki tłuszczowej oraz gruczołowej sutka. Za piersi mastopatyczne uznaje się takie, które mają: 

• gęste utkanie gruczołowe, 
• tendencję do powstawania cyst, 
• skłonność do powstawania gruczolakowłókniaków, 
• poszerzone gruczoły mlekowe. 

Mastopatia najczęściej dotyka kobiety w wieku od 35. do 55. roku życia. Zazwyczaj pojawia się w tzw. okresie dojrzałości płciowej. Rzadko występuje po menopauzie, w tym wieku przypadłość często zaczyna mijać samoistnie.

Przyczyny mastopatii 

Przyczyny wystąpienia mastopatii nie są do końca poznane. Prawdopodobnie wpływ na pojawienie się choroby włóknisto-torbielowatej mają problemy hormonalne, a dokładniej niski poziom progesteronu w porównaniu z estrogenami. Powodem może też być stosowanie leków przeciwcukrzycowych – w tym przypadku problem występuje oczywiście u kobiet, które są chore na cukrzycę. Taka odmiana schorzenia nazywana jest mastopatią cukrzycową.

Objawy mastopatii 

Mastopatia objawia się zmianami w piersiach, najczęściej obu. Mają one postać guzków i zgrubień, które można wyczuć podczas samobadania. Do tego piersi są nabrzmiałe, bolesne, często bardzo wrażliwe na dotyk. Ból z reguły pojawia się tydzień przed okresem i mija wraz z pojawieniem się miesiączki. Można także zauważyć pojawiającą się w brodawce sutkowej wydzielinę. 

Najczęstsze zmiany pojawiające się w przebiegu mastopatii 

Kobiety chorujące na mastopatię mogą mieć gruczolakowłókniaki lub torbiele. Te drugie (niekiedy nazywane cystami) mają postać wypełnionych płynem guzków. Są gładkie, okrągłe, mogą się dość łatwo przesuwać. Występują pojedynczo lub w większej liczbie, a ich wielkość może się różnić – osiągają od kilku milimetrów do nawet kilku centymetrów. Torbiel może pęknąć, wówczas do sąsiednich struktur wylewa się znajdujący w niej płyn. W następstwie rozwija się stan zapalny i zwłóknienie tkanek. 

Z kolei gruczolakowłókniaki to guzki z tkanki włóknistej i gruczołowej, które rozrastają się na skutek zbyt dużego stężenia estrogenów. Najczęściej można je dostrzec lub wyczuć przy brodawce. Charakterystyczne jest to, że są położone dość płytko. Guz ma zazwyczaj wielkość od 1 do 5 centymetrów, gładką powierzchnię i można go przesuwać. Należy mieć także świadomość, że w mastopatycznej piersi takich guzów może być kilka. 

Jak zdiagnozować mastopatię? 

Wszystkie zmiany w piersiach powinny być zbadane przez lekarza. Specjalista przeprowadzi najpierw wywiad, podczas którego będzie chciał ustalić, czy w rodzinie były przypadki zachorowania na raka piersi. Później oceni symetrię piersi, wygląd brodawek, skóry, charakter ewentualnej wydzieliny z brodawki itp. Kolejnym krokiem są badania obrazowe, najczęściej jest to USG piersi i badania hormonalne.  

Mammografia jest wykonywana w przypadku starszych pacjentek, ponieważ tkanka gruczołowa w młodych piersiach nie jest dobrze widoczna. Zdarza się także, że konieczne jest zrobienie biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej, która pozwoli potwierdzić charakter zmiany rozwijającej się w piersiach pacjentki. 

Leczenie mastopatii 

W związku z tym, że mastopatia zazwyczaj ma związek z zaburzeniami hormonalnymi, to leczenie polega na ich unormowaniu. Lekarz najczęściej przepisuje preparaty hormonalne, często mają one postać dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnej. Można też złagodzić tkliwość piersi, pomocne są tutaj niesteroidowe leki przeciwzapalne. Ich stosowanie przyniesie ulgę, co z pewnością poprawi komfort życia pacjentki.  

Niezłośliwe zmiany można wyciąć, jednak często specjaliści każą je po prostu obserwować. Chirurgicznego usunięcia zazwyczaj wymagają duże, wyczuwalne gruczolakołókniaki, które przyczyniają się do deformacji piersi i wywołują dyskomfort oraz ból. Należy jednak mieć na uwadze, że w przypadku kilku guzków, nie ma możliwości usunięcia wszystkich. Zazwyczaj wycinane są pojedyncze, największe zmiany.

Czy mastopatia zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi? 

Mastopatia nie zwiększa ryzyka rozwoju nowotworu, występujące w piersiach zmiany wymagają jednak stałej kontroli. Pacjentki z guzkami, które nie są złośliwe, powinny obserwować je poprzez samobadanie oraz regularne (raz na pół roku) wykonywanie USG piersi. 

Bibliografia: 

1. Kristi F., Sobolewska A., Piersi. Poradnik dla każdej kobiety, Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2021.
2. Tabar L., Rak Piersi – Wczesne wykrywanie przy użyciu mammografii, MediPage, Warszawa 2010.
3. Stavros T. A., Ultrasonografia piersi, MediPage, Warszawa 2007.