Dysfonia, czyli problemy z głosem. Jakie są ich objawy?

Zmieniła się barwa twojego głosu? A może boli cię krtań i musisz często wydychać powietrze podczas mówienia? Jeśli tak, istnieje spora szansa na to, że zmagasz się z dysfonią. Czasem jest ona efektem urazu, a niekiedy wynika z wad wrodzonych lub jeszcze innych przyczyn. Czy dysfonię można skutecznie leczyć? 

Czym jest dysfonia? Przyczyny 

Dysfonia to przypadłość związana ze zmianami głosu. Dotyczy ona m.in. jego barwy, czasu trwania dźwięku, jego głośności czy też częstotliwości. Nowotwory, zaburzenia metaboliczne, chroniczny stres – to tylko niektóre przyczyny odpowiadające za omawiane zaburzenia. Głos może się zmienić także w wyniku palenia papierosów, krzyku czy mówienia przez długi czas. Dodajmy, że dysfonia przydarza się pacjentom w każdym wieku. 

Charakterystyczne objawy dysfonii. Kiedy udać się do lekarza? 

Na początku dysfonii najczęściej pojawia się chrypka. Może się jednak ona wiązać z szeregiem innych objawów, takich jak ból krtani czy osłabiona siła głosu, a także z bólem oraz suchością nosa czy gardła, uczuciem ucisku oraz pieczenia. W trakcie mówienia osoba z omawianą przez nas przypadłością musi wykonywać również więcej wydechów. Te wszystkie symptomy powinny cię skłonić do konsultacji z lekarzem. 

Rodzaje dysfonii – jak wygląda podział tej patologii? 

Można wyróżnić wiele rodzajów dysfonii, w tym dwa główne: czynnościową oraz organiczną. Podział ten wiąże się przede wszystkim ze źródłem wystąpienia problemu.  

Dysfonia czynnościowa 

Dysfonia czynnościowa nie jest związana z niewłaściwą budową krtani, ale z nieprawidłową pracą jej mięśni. Istnieje wiele czynników, które mogą doprowadzić do rozwinięcia się patologii, np. leki czy przeciążenie głosu. Natomiast w obrębie dysfonii czynnościowej można wyróżnić kolejne typy, w tym dysfonię hiperfunkcjonalną oraz hipofunkcyjną. 

Dysfonia hyperfunkcjonalna

Dysfonię hyperfunkcjonalną diagnozuje się najczęściej. Stanowi ona efekt nadmiernej pracy fałdów głosowych. Wyróżnia się ochrypłym głosem, do którego dochodzi w wyniku zbytniego napięcia mięśni podczas fonacji. Pojawia się najczęściej u osób pracujących głosem, a więc np. u aktorów, nauczycieli czy lektorów. 

Dysfonia hipofunkcja

Kolejny rodzaj dysfonii czynnościowej to dysfonia hipofunkcyjna. W tym przypadku mówimy o zmniejszonym napięciu mięśni krtaniowych podczas tonacji. Często choroba pojawia się u pacjentów z anemią, nowotworami, a także z problemami hormonalnymi. 

Dysfonia organiczna 

Dysfonia organiczna wiąże się z chorobami oraz patologicznymi zmianami w obrębie narządu mowy. Często pojawia się przy anomaliach wrodzonych, po zabiegach chirurgicznych czy w wyniku stanów pourazowych. Nierzadko przyczyniają się do niej również obrzęki, polipy czy guzki głosowe.

Dysfonia spastyczna 

Należy kilka słów powiedzieć również o dysfonii spastycznej, która jest jednym z rodzajów dysfonii organicznej i stanowi efekt skurczów mięśni krtani. Objawia się ona często zaburzeniami płynności mówienia, tzw. jąkaniem krtaniowym. W trakcie mówienia pojawiają się przerwy, pacjent ma także problemy z wydobywaniem dźwięku. 

Dysfonia psychogenna 

Istnieje również dysfonia psychogenna, która powstaje w wyniku różnych stresorów psychicznych – nie występują wówczas zmiany w strukturze krtani. Do jej powstawania przyczyniają się m.in. stany lękowe oraz zaburzenia osobowości, a przede wszystkim nieustanny stres. 

Leczenie dysfonii 

Leczenie dysfonii organicznej powinno być ukierunkowane na przyczynę problemu. Zazwyczaj potrzebna jest terapia głosem, w ramach której wykonuje się ćwiczenia fonacyjne oraz oddechowe – ważne, aby były one indywidualnie dobrane do danego przypadku. Jeżeli chodzi o dysfonię czynnościową, najważniejsza jest rehabilitacja głosu. W jej ramach pacjent uczy się odpowiedniej emisji głosu oraz eliminuje nieodpowiednie przyzwyczajenia. Leczenie dysfonii psychogennej łączy w sobie ćwiczenia oraz psychoterapię. Jeśli zauważysz u siebie podobny problem, koniecznie zgłoś się do foniatry lub otolaryngologa. 

Bibliografia: 

1. Chavan A., Maran R., Chavan G., Dysphonia: Epidemiology, Diagnosis and Risk Factors at Tertiary Health Care Center, Dysphonia: Epidemiology, Diagnosis and Risk Factors at Tertiary Health Care Center, Indian Journal of Otolaryngology and Head & Neck Surgery 2022, 74 (Suppl 3): 5611-5615. 
2. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK563182/ [dostęp 20.02.24]. 
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK565881/ [dostęp 20.02.24].