Psychologia analityczna C.G. Junga – główne założenia, efekty

Psychologię analityczną Junga powinien zainteresować się każdy, kto chociaż trochę chce zrozumieć temat psychoanalizy. Ego, archetypy, jaźń, kompleksy – twórcą tych pojęć jest Carl Gustav Jung, genialny, wszechstronny i twórczy psychiatra, myśliciel i uczony. Jung był uczniem Freuda, który wyznaczył go swoim spadkobiercą. Jednak w naukach mistrza Jung dokonał przełomu: wzbogacił psychoanalizę o elementy kulturowe, antropologiczne i mistyczne.

Przełamał pokutujący w psychologii Zachodu przesąd, że najtrafniej i najpełniej można opisać psychikę człowieka, posługując się „szkiełkiem i okiem” racjonalnego intelektu. Jako pierwszy psycholog i psychiatra uwzględnił wymiar duchowy człowieka, a do wiedzy o psychice włączył teorie związane z pomijanymi przez oficjalną naukę parapsychologią, alchemią, okultyzmem, astrologią. Psychologia analityczna Junga jest jedną z wielu dziedzin, będących owocem i syntezą jego wszechstronnych poszukiwań.

Psychologia analityczna C.G. Junga –  główne założenia

W trakcie licznych podróży po krajach Dalekiego Wschodu i Orientu Jung zauważył, że sny ludzi na całym świecie mają wspólne elementy – niezależne od tego, jaka dzieli ich odległość. Wysnuł z tego wniosek, który odbił się na całym współczesnym myśleniu o psychologii: wszyscy mamy wspólne „psychiczne korzenie”. To świat, który Jung nazwał zbiorową nieświadomością. Ta część naszej osobowości jest wspólna dla wszystkich: to dziedzictwo naszych dalekich przodków. Jest prymitywna, archaiczna, nieświadoma i uniwersalna. Można powiedzieć, że nasza psychika to produkt skumulowanych doświadczeń gatunku ludzkiego od czasów praczłowieka. To właśnie tu, w zbiorowej nieświadomości, drzemią wspólne dla ludzkości archetypy (np. Wielkiej Matki, Bóstwa, Mędrca etc.) oraz pojęcia Persony, Animy i Animusa, Cienia lub Jaźni.

Oprócz nieświadomości zbiorowej istotnymi częściami ludzkiego umysłu są ego i nieświadomość osobowa. Ego to centrum naszej świadomości: składa się ze spostrzeżeń, wspomnień, myśli i uczuć. Nieświadomość zbiorowa zaś to niedostępne świadomości doświadczenia, które początkowo były świadome, lecz zostały wyparte, stłumione, zapomniane lub zlekceważone. Stanowią one balast psychiki, nieświadomie popychają nas do działania, a nawet mogą przejąć kontrolę nad całą osobowością. W nieświadomości osobowej istnieją tzw. kompleksy, które decydują o naszych myślach, uczuciach i działaniach. Jednym z najsilniejszych kompleksów jest kompleks Edypa.
Wszystkie te elementy psychiki pojawiają się w naszych snach. To dlatego marzenia senne są dla psychologii analitycznej tak ważnym źródłem informacji o naszych problemach i życiu wewnętrznym.

Dla kogo psychologia analityczna C.G. Junga?

Klientem analityka pracującego w tradycji jungowskiej może być każdy zdolny do wglądu, poszukujący człowiek, zmotywowany, by zrozumieć siebie. Analiza skierowana jest do osób potrzebujących zarówno głębszego wejrzenia w samych siebie, jak i przeżywających poważniejsze trudności.

Cele i efekty psychologii analitycznej C.G. Junga

To, co czujemy czy myślimy o sobie i innych ludziach, jest odbiciem procesów, których nie jesteśmy w pełni świadomi. Celem psychoterapii jest uświadomienie sobie tych sił i zrozumienie własnego wewnętrznego świata. Analizując wydarzenia z życia, zachowania, uczucia oraz sny, możemy odnaleźć nasze nieświadome wzorce, zmienić je i lepiej pokierować własnym życiem. Ten proces może nam także pomóc znaleźć konstruktywne rozwiązania w sytuacjach, na które nie mamy wpływu, np. gdy tracimy kogoś bliskiego.

Ograniczenia psychologii analitycznej C.G. Junga

Terapia nie znajduje zastosowania w przypadku osób z zaburzeniami psychotycznymi oraz ludzi niezdolnych do wglądu w samych siebie.

Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu terapii należy zapoznać się z oceną całokształtu dzieła C.G. Junga. Krytycy zarzucają mu nadmierne zbliżenie do tradycji mistycznej lub gnostyckiej. Kwalifikują jego wkład w rozwój współczesnej psychologii i antropologii do kategorii ezoterycznej gnozy i jako taki odrzucają lub w najlepszym razie stawiają pod znakiem zapytania. Niektórzy w ogóle odmawiają mu statusu psychiatry i psychologa, podkreślając, że jego antropologiczne zainteresowania są nieracjonalne i nienaukowe (określają go pejoratywnie jako „guru New Age, „proroka”, „teologa” lub „twórcę mitologii”). W tym kontekście także psychologia analityczna bywa traktowana jako dziedzina mało wiarygodna i niemająca podstaw naukowych.

Psychologia analityczna C.G. Junga – metoda

Najważniejszym narzędziem pracy analityka jest rozmowa. Podczas spotkań analizie podlega całe życie pacjenta: ważne jest wszystko, co czuje, robi lub mówi, włącznie z pytaniami kierowanymi do terapeuty. Analityk może prosić klienta o wykonanie zadania (np. zrobienie rysunku, napisanie listu, wykonanie „testu zdań niedokończonych”). Jednym z najważniejszych elementów pracy terapeuty jest analiza snów pacjenta.

Poprzez analizę marzeń sennych, skojarzeń, archetypów, konfliktów oraz zbiegów okoliczności (tzw. synchroniczności) w aktualnym życiu, a także projekcji umysłu danej osoby można dotrzeć do sedna jej osobowości i źródła problemów.

Psychologia analityczna C.G. Junga – czas

Analiza metodą psychologii analitycznej jest długoterminowa, może trwać nawet kilka lat. Sesje psychoterapeutyczne trwają 50 minut i z reguły odbywają się 1–2 razy w tygodniu.