Rak skóry – rodzaje, objawy i leczenie nowotworów skóry

Rak skóry to często pojawiający się typ nowotworu. Wśród rodzajów nowotworów skóry wymienia się: raka podstawnokomórkowego, płaskonabłonkowego, brodawkującego i kolczystokomórkowego. Zdecydowanie najgroźniejsze są nowotwory, które dają przerzuty. Czym różnią się od siebie poszczególne rodzaje raka skóry?

Rak skóry – czym jest

Rak skóry to niekontrolowany  rozrost nieprawidłowych komórek tkanki nabłonkowej.  To jeden z najczęściej występujących nowotworów u ludzi. Częstotliwość jego występowania rośnie z wiekiem populacji, a to dlatego, że rak ten powstaje zazwyczaj z powodu nadmiernej i długotrwałej ekspozycji na promienie słoneczne. Raki skóry szczególnie często występują u osób rasy kaukaskiej – ok. 20 proc. Wystąpienie nowotworu skóry zazwyczaj poprzedzają zmiany przedrakowe, jakie mogą utrzymywać się przez wiele lat. 

Rak skóry – objawy

Głównym objawem nowotworu skóry jest oczywiście zmiana na skórze. W większości przypadków nowotwór złośliwy skóry pojawia się w miejscach narażonych na promieniowanie słoneczne (twarz, skóra głowy, dłonie). Najczęściej diagnozowany jest rak podstawnokomórkowy skóry, który daje charakterystyczne zmiany. Zwykle lekarz za pomocą dermatoskopu z łatwością może go zdiagnozować.

Nowotwór skóry może dawać także inne objawy, np. krwawienie lub szybkie powiększanie się pieprzyków. W takiej sytuacji najczęściej diagnozowany jest czerniak, który wywodzi się z komórek nabłonkowych. Czerniak skóry daje dosyć widoczne objawy w miejscach, gdzie istniały już pieprzyki lub w innych miejscach na skórze. Wśród pozostałych objawów raka skóry wymienia się także swędzenie, zgrubienia i zmiany zabarwienia lub kształtu w obrębie zmian skórnych.

W tym, jak rozpoznać raka skóry, znaczącą rolę odgrywa dokładna diagnostyka, a także sprawdzanie każdej nowej zmiany na skórze. Choroby nowotworowe skóry najczęściej powstają w wyniku nadmiernego przebywania na słońcu i opalania się, dlatego najlepszym sposobem na zmniejszenie ryzyka ich pojawienia się jest używanie kremów z filtrem i unikanie opalania, zwłaszcza w godzinach największego nasłonecznienia. Nowotworowi skóry sprzyja także jasna karnacja oraz korzystanie z solarium. Właściwie każdy rodzaj raka skóry może pojawić się także u osób mających skłonności genetyczne.

Rak skóry – rodzaje

Występują cztery główne rodzaje nowotworów skóry. Każdy z nich charakteryzuje się innymi objawami i tempem rozwoju.

Rak podstawnokomórkowy skóry

Uznawany jest za najmniej niebezpieczny rodzaj nowotworu skóry. Charakteryzuje się błyszczącym kolorem skóry z połyskiem i niegojącym się owrzodzeniem. Ten rodzaj raka cechuje powolny rozwój i wzrost.

Rak płaskonabłonkowy skóry

To nowotwór złośliwy, który rośnie powoli i ma tendencję do dawania przerzutów w odległych narządach. Rak ten ma skłonność do rogowacenia. Ten rodzaj nowotworu występuje wyłącznie u ludzi o białym kolorze skóry.

Rak brodawkujący skóry

To jeden z najrzadszych nowotworów, który jest powiązany z wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV6 i HPV11). Uznaje się, że w przypadku tego rodzaju raka skóry istotnym czynnikiem pojawienia się zmian w rejonie jamy ustnej jest palenie papierosów i żucie tabaki. Wzrost raka brodawkującego skóry jest powolny i zdaniem większości badaczy ten rodzaj raka nie daje przerzutów.

Rak kolczystokomórkowy skóry

Występuje w miejscach wystawionych na ekspozycję słoneczną, m.in. na dolnej wardze, skórze głowy, grzbietach rąk. Objawem mogą być wrzodziejące guzki, które powiększają się bardzo szybko.

Rak skóry – rozpoznanie

Jak wygląda rak skóry? Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, jak wygląda rak skóry, ponieważ jego wygląd różni się w zależności od rodzaju nowotworu. Niemniej, w przypadku jakiejkolwiek zmiany na skórze należy skontaktować się z lekarzem.

Wielokrotnie zmiany nowotworowe poprzedzają zmiany skórne mające tendencję do złośliwienia.  Należą do nich:

Rogowacenie starcze – zmiany tworzące się pod wpływem działania promieni słonecznych u osób, które są szczególnie narażone na bezpośrednie działanie słońca – rolników, żeglarzy. Zmiany te często obserwuje się u starszych osób. Początkowo zmiany nie są zbyt widoczne, wyczuwamy zmienione miejsce na skórze jako szorstkie. Z czasem zmieniają zabarwienie na brunatne, pokrywa je szorstka łuska.

Skóra pergaminowa i barwnikowa występuje pod wpływem zmian o charakterze genetycznym. Defekt występuje, kiedy u obydwojga rodziców występuje uszkodzony gen. Skóra chorych ma liczne piegi, odbarwione plamy i rozszerzone naczynia krwionośne. W cięższych przypadkach zmianom skóry towarzyszą także zaburzenia rozwojowe w ośrodkowym układzie nerwowym. W skórze tej przerzuty pojawiają się bardzo często. Ludzie dotknięci tą chorobą zazwyczaj umierają bardzo młodo.

Rogowacenie chemiczne to efekt oddziaływania na skórę trujących związków chemicznych – arsenu, smoły czy parafiny. Zmiany te występują zazwyczaj po wielu latach od kontaktu skóry z tymi związkami u ludzi narażonych na te związki na skutek wykonywanej pracy.

Blizny, znamiona po oparzeniach i przewlekłe stany zapalne skóry potencjalnie nie są uważane za możliwą przyczynę wystąpienia nowotworu, niemniej zdarzają się przypadki wystąpienia choroby na takim podłożu, jeśli towarzyszy im przerost tkanek.

Rak skóry – leczenie

Warto pamiętać o tym, że raka skóry można w pełni wyleczyć, jednak tylko wtedy, gdy leczenie zostanie podjęte odpowiednio szybko. Leczenie raka skóry opiera się głównie na zabiegu chirurgicznym, czyli wycięciu nowotworu. Czasami stosowane jest zamrażanie lub chemioterapia, rzadziej radioterapia czy metoda laserowa.

W przypadku stanów przedrakowych użyteczna jest metoda nieinwazyjna, czyli terapia fotodynamiczna. Rokowania w przypadku raka skóry zależą od tego, jak szybko nowotwór został zdiagnozowany i kiedy rozpoczęto leczenie. W przypadku nowotworów łagodnych skóry zwykle najważniejszą rolę pełni diagnoza konkretnej zmiany skórnej i jej kontrolowanie.

Rak skóry – rokowania

Jeśli chodzi o raka podstawnokomórkowego, to udaje się wyleczyć około 95 proc. przypadków. Najgorsze są rokowania w przypadku zmian na prąciu, wargach, sromie i w obrębie jamy ustnej. Zdecydowanie najtrudniej wyleczyć nowotwór, który daje przerzuty i często wraca po pozornym wyleczeniu. Z tego względu bardzo ważne jest badanie skóry co trzy lata w przypadku osób przed 40. rokiem życia i co roku u osób po 40. roku życia.

W przypadku nowotworów skóry najważniejsza jest więc profilaktyka oraz unikanie nadmiernej ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Pacjenci po zakończeniu leczenia zwykle poddawani są kontrolom co około 3, a potem 6 miesięcy. Oprócz obserwacji ważną rolę pełni ocena węzłów chłonnych.